KAMİS
Yazı Tasarımı
Yazı Biçimleri
İlke
Metin öğelerine uygulanan yazı biçimleri sadece önemli olduğu düşünülen ifadelerde kullanıcıların dikkatini çekmek için kullanılmalıdır.
Açıklama
Yazı biçimlerinin yanlış ve yersiz kullanımı, metinlerin okunmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca, metin içerisinde çok fazla yazı biçimi kullanılması da kullanıcı algısına gereksiz yük bindirerek metinlerin okunabilirliğini olumsuz yönde etkilemektedir.
Yönergeler
- Altı çizili, kalın ya da eğik yazı biçimlerinin gereğinden fazla kullanımından kaçınılmalıdır.
- Bir sayfada yer alan bir ifadeyi vurgulamak için altı çizili, kalın ya da eğik yazı biçimlerinin ikisi ya da üçü aynı anda kullanılmamalı, sadece bir yazı biçimi tercih edilmelidir.
- İnternet sitelerinde altı çizili metinler bağlantı (link) olarak algılanabileceğinden, bu yazı biçimi mümkün olduğunca bağlantılar için kullanılmalıdır.
- Alıntıların eğik yazı olarak gösterilmesi literatürde geleneksel bir yaklaşımdır. Eğik yazıların alıntılara referans verdiği yerlerde kullanımı tercih edilmelidir.
- Yazı biçimleri kullanıcılarda reklam algısı uyandıracak derecede abartılı kullanılmamalıdır.
Referanslar
- –
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, kalın ve eğik yazı biçimi birlikte kullanılmıştır. Bunun yerine sadece kalın ya da sadece eğik yazı tipinin tercih edilmesi gerekmektedir.
Yazı Boyutu
İlke
Yazı büyüklüğü, farklı çözünürlüğe sahip ekranlarda okunabilir ve kullanıcılar tarafından ayarlanabilir olmalıdır.
Açıklama
İnternet sitelerinde, 9-12 punto (12-16 piksel) arasında olan yazı büyüklüklerinin metinlerin okunabilirliği açısından uygun olduğu bilinmektedir. Özellikle son dönemde yaygın olarak kullanılan bazı CSS kütüphaneleri 16 piksel boyutunu standart boyut olarak kullanmaya başlamıştır.
Yönergeler
- Yazı büyüklükleri, yüksek çözünürlüğe sahip ekranlarda okunabilir olmalıdır.
- Kullanılan yazı büyüklüğü 9 puntodan büyük olmalıdır.
- Okuma güçlüğü çeken kullanıcılar için, yazı büyüklüklerinin değiştirilme seçeneği sunulmalıdır.
- Göz gezdirilecek kısa metinlerin tamamının büyük harflerden oluşması, kullanıcıların daha rahat okumasını sağlamaktadır.
- Göz gezdirilecek kısa metinler daha büyük yazı boyutunda kullanılmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 9.6.6 – Making text resizable by the user
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, kullanılan yazıların tarayıcıda küçük görüntülenmesi okumayı zorlaştırmaktadır.
Yazı Görünümü
İlke
İnternet sayfalarında kullanılan yazılar okunabilir, açık ve tasarım açısından tutarlı olmalıdır.
Açıklama
Tipografi web tasarım işinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. İyi bir tipografi, internet sitesinin kullanıcıları tarafından benimsenmesinde çok önemli rol oynamaktadır. İnternet siteleri üzerinden hedef kitleye sunulan içerikler genelde yazılar üzerinden aktarılır. Bu açıdan yazı görünümü internet sitelerinin kullanılabilirlik ve erişilebilirlik algısını önemli oranda etkilemektedir.
Yönergeler
- Yazıların okunabilirliğini artırmak için içerikler başlıklara bölünmeli, madde imi ile listeler oluşturulmalı, önemli ifadelerin dikkat çekme yöntemleri ile vurgulanması ve açıklamalara yer verilmesi gibi yöntemler kullanılmalıdır.
- Uzun metin içeriklerine sahip internet sitelerinde, okunabilirliği artırmak için içeriğin kısa ve anlaşılır bir özeti de kullanıcılara sunulabilir.
- İnternet sitesine ait farklı sayfalarda yer alan metin öğeleri için yazı büyüklüğü, yazı rengi, yazı tipi, arka plan biçimlendirmesi ve yazı yerleşimi ile ilgili görsel tutarlılık sağlanmalıdır.
- İnternet sitesinin tamamında benzer yazı biçimlendirmesi kullanılmalı ve tutarlılık sağlanmalıdır.
- Sitenin bir sayfasında kullanılan yazı tipi ile başka bir sayfasında kullanılan yazı tipi farklı olmamalıdır. Başlıklar, bağlantılar ve içerikler için yazı biçimlendirmesi tüm sayfalarda standart hale getirilmelidir.
- Bağlantı olmayan metinlerde içeriklerin vurgulanması amacıyla, bağlantı algısı oluşturabilecek alt çizgi ya da renk kullanılmamalıdır.
- Kullanılan metin içerikleri, sadece görsel olarak değil; dilbilgisi, yazım ve imla kurallarına göre de doğru ve tutarlı olmalıdır.
- Rahat bir okunabilirlik sunulabilmesi için yazı satırları arasındaki boşluk, yaklaşık olarak satır yüksekliğinden %30 daha fazla olmalıdır.
- Yazı ve arka plan rengi arasında yeterli kontrast sağlanmalıdır. Küçük yazılar için 4,5:1 oranında, büyük yazılar içinse 3:1 oranında kontrast yeterli görülmektedir.
- Renk körü kullanıcılar dikkate alınarak yazılarda kırmızı ve yeşil rengin kullanımından kaçınılmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 9.6.1 – Readability of text
- ISO 9241-151 / 9.6.2 – Supporting text skimming
- ISO 9241-151 / 9.6.3 – Writing style
- ISO 9241-151 / 9.6.4 – Text quality
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 5/5
Örnek
Örnek sitede, aynı sayfa içindeki yazı renk ve biçimlerinin farklılık gösterdiği görülmektedir. Tutarlığın sağlanabilmesi için standart bir yapının kullanılması gerekmektedir.
Yazı Rengi ve Arka Plan
İlke
Kullanıcıların hızlı okumasını ve içeriği anlamasını gerektiren metinlerde, yazı rengi siyah olarak tercih edilmeli; sade, yüksek zıtlığa (kontrast) sahip ve desensiz arka planlar kullanılmalıdır.
Açıklama
Genel olarak, yazı ve arka plan rengi arasındaki zıtlık, metnin okunabilirliğini artırmaktadır. Sade bir arka plan üzerine yazılmış siyah metinlerin, diğer yazı rengi ve arka plan tiplerinde yazılan metinlere göre daha rahat okunduğu bilinmektedir. Koyu renkli arka planlar üzerine açık renk kullanılarak yazılmış metinler ise okuma hızını düşürmektedir.
Yönergeler
- Yazı tipi rengi ile arka plan rengi birbirine zıt olacak şekilde seçilmelidir.
- Yazıların okunabilirliğini zorlaştıran desenli zeminlerden ve arka plan resimlerinden kaçınılmalıdır.
- Kırmızı üzerine yeşil, yeşil üzerine kırmızı, kahverengi üzerine kırmızı, mavi üzerine kırmızı ya da kırmızı üzerine mavi gibi okumayı güçleştirecek renk kombinasyonları kullanılmamalıdır. Metinler, açık renk ya da beyaz arka plana, koyu renk kontrastlı fontlar ile yazılmalıdır.
- Yazı ve arka plan rengi arasında yeterli kontrast sağlanmalıdır. Küçük yazılar için 4,5:1 oranında, büyük yazılar içinse 3:1 oranında kontrast yeterli görülmektedir.
- Renk körü kullanıcılar dikkate alınarak yazılarda kırmızı ve yeşil rengin kullanımından kaçınılmalıdır.
- Renkler, mesajın iletilmesinde tek araç olarak düşünülmemeli, renk körü kullanıcılar da dikkate alınmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 9.3.9 – Using color
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 5/5
Örnek
Örnek sitede, açık renkli sade bir zemin üzerine siyah ve mavi yazı renkleri kullanılarak metinlerin daha kolay okunabilmesi sağlanmıştır.
Yazı Tipi
İlke
İnternet sitelerinde kullanılan metinlerin daha hızlı ve kolay okunabilmesini sağlamak için yaygın olan yazı tipleri kullanılmalıdır.
Açıklama
İnternet sitelerinde kullanılan metinlerin yaygın yazı tipleri arasından seçilmesi, kullanıcıların metinleri daha hızlı ve kolay okuyabilmesi açısından önemlidir.
Yönergeler
- Uzun metinlerde serif, kısa metin ve başlıklarda ise sans-serif metin kullanımı okunabilirliği artırmaktadır.
- Farklı büyüklük ve kalınlıklarda düzgün ve okunaklı görünecek bir yazı karakteri seçilmelidir.
- Tamamı büyük harflerden oluşan yazılar hem okumayı zorlaştırdığı hem de verilmek istenen mesajın kullanıcılar tarafından olumsuz algılanmasına neden olabileceği için özellikle uzun yazılarda kullanımından kaçınılmalıdır.
- Özel karakter setine sahip dillerde içerik görüntüleyecek olan internet sitelerinde, kullanılan yazı tipi, ilgili dil ile uyumlu olacak şekilde seçilmelidir. Örneğin, aynı yazı tipi farklı karakter setlerinde kalın olarak görüntülendiğinde okunabilirlikleri açısından çok farklı olabilmektedir.
- Farklı araçlarla erişim durumunda hatalı karakter görünümü olmamalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 10.1.5 – Designing presentation of text in different languages
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, menü başlıkları için kolay okunabilir yazı tipleri tercih edilmiştir.
Yazıda Vurgulama Yöntemleri
İlke
Dikkat çekme yöntemleri, sadece gerekli olduğu durumlarda ve abartılı olmayacak şekilde kullanılmalıdır.
Açıklama
Kullanıcıların dikkatini çekmek ve verilmek istenen mesajı vurgulamak amacıyla metin öğelerine hareket verme ya da animasyon ekleme; yazı tipini, rengini ya da büyüklüğünü değiştirme gibi yöntemler nadiren kullanılabilir. Bazı metinlerin açık renkli bazılarının ise koyu renkli olması, küçük-büyük harf kullanımı, kalın ya da italik yazı tiplerinin kullanımı diğerlerine göre daha önemli olan bilgileri kullanıcıların daha kolay algılamasına yardımcı olmaktadır.
Gereksiz ve fazla sayıda dikkat çekme yönteminin kullanılması, kullanıcıların kafa karışıklığı yaşamasına ve içeriği anlamamasına neden olabilir. Örneğin, yazılara animasyon eklemek en etkili dikkat çekme yöntemlerinden biridir. Kullanıcıların genel olarak hareket eden nesnelere baktığı bilinmektedir. Ancak, animasyon içeriği kullanıcıları ilgilendirmiyor ya da faydalı bir bilgi içermiyorsa, bir süre sonra bu hareketlendirmeler kullanıcılar tarafından rahatsız edici olarak algılanmaktadır. Animasyonun sürekli olarak devam ediyor olması, kullanıcıların sayfa içeriğine odaklanmasını engellemektedir.
Yönergeler
- Gereksiz animasyon ve hareketli içerik kullanımından kaçınılmalıdır. Aşırıya kaçacak hareketli içerik ve animasyon kullanımının kurumsal ciddiyet ile bağdaşmayacağı da unutulmamalıdır.
- Yazılar, dikkat çekmesi için birbirinden çok farklı olacak şekilde aşırıya kaçarak biçimlendirilmemelidir.
- Yazıda vurgulama yöntemi, renk körü kullanıcılar da dikkate alınarak, sadece renk ile sağlanmamalıdır.
- Dikkat çekilmesi istenen yazıda sade vurgulama yöntemleri (kalın yazı tipi vb.) kullanılmalıdır.
Referanslar
- –
Faydalı Kaynaklar
- –
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, Duyurular alanının üstünde yer alan bölümde haber görselleri hareket etmekte, sitenin genelinde büyük ikonlar ve dikkat çekici renkler kullanılmaktadır. Bu durum site içeriğine odaklanmayı zorlaştırmaktadır.