KAMİS
Multimedya Elemanları
Animasyon Öğeleri
İlke
Animasyon öğeleri tasarlanırken amacı, kullanım sıklığı ve mekanikleri dikkatlice planlanmalı; yersiz ve fazla kullanımdan kaçınılmalıdır.
Açıklama
İnternet sitelerinde yer alan hareketli öğeler, kullanıcı dikkatini toplama konusunda gayet başarılı araçlardır. Animasyonların kullanım amacı genellikle sayfaya dikkat çekmek, verilmek istenen mesajların anlaşılmasına yardımcı olmak ve biraz da eğlence katmaktır.
Yönergeler
- Kullanıcı dikkatinin odaklanması gereken noktalar belirlenerek animasyonun amacı ortaya çıkarılmalı ve buna göre animasyonlar tasarlanmalıdır.
- İnternet sitesinde kullanılan animasyon öğeleri, verilmek istenen mesajların kullanıcılar tarafından anlaşılması ve kavranması noktasında yardımcı olmalıdır.
- Animasyon öğeleri yersiz ve fazla sayıda kullanılmamalıdır.
- Animasyonlar, kullanıcıların eğitilmesi amacıyla hazırlandığında ve/veya küçük yaştaki kullanıcıların bilgilendirilmesi (ve ilgisinin çekilmesi) gereken durumlarda daha yüksek fayda sağlayabilir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
- ISO 9241-151 / 7.2.3.3 – Enabling users to control time-dependent media objects
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 3/5
Örnek
Örnek sitede, 7-12 yaş çocuklara hitap eden bir kamu spot animasyonu hazırlanmıştır. Verilmek istenen mesajlar hitap ettiği kitleye uygun bir şekilde animasyon olarak hazırlanmıştır.
Arka Plan Resmi
İlke
İnternet sitelerinde arka plan resmi kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalı; gerekli olduğu durumlarda ise sade ve desensiz resimler tercih edilmelidir.
Açıklama
Arka plan resimlerinin kullanımı dosya boyutunu arttırdığı, sayfa yüklenme hızını düşürdüğü ve sayfa içeriğinin okunmasını engellediği için tercih edilmeyen bir yöntemdir.
Yönergeler
- Arka plan resmi kullanımının gerekli olduğu durumlarda küçük, sade ve düşük çözünürlükte resimler tercih edilmelidir.
- Resim üzerinde yer alan yazılarda, resim ve yazı arasında rahat okunabilirliği sağlayacak seviyede ton farkı (kontrast) olmasına dikkat edilmelidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, düğmeler için kullanılan arka plan resimleri yazıların okunmasını zorlaştırmaktadır.
Fotoğraf ve Resim Seçimi
İlke
Site içinde fotoğraf ya da resim kullanılması, verilmek istenen mesajın amacı ve hedef kitlesi göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.
Açıklama
İnternet sitesinin içeriğine ve hedef kitlesine göre fotoğraf ya da resim kullanılmasına karar verilebilir. Fotoğraflar boyutlarından dolayı daha çok yer kaplamasına rağmen çizim resimlere göre daha anlaşılır bilgi sağlayabilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda soyut ve basit çizimlerle de gerekli mesaj daha etkili bir biçimde sunulabilir.
Yönergeler
- Fotoğraf ya da resim kullanılmasında, verilmek istenen mesajın amacı ve hedef kitle düşünülerek karar verilmelidir.
- Küçük yaş grubuna hitap eden internet sitelerinde, ilgili yaş grubunun algısı düşünülerek çizim resimlerin kullanılması tercih edilebilir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Faydalı Kaynaklar
- –
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, gerçek resim ile (sağ tarafta) gösterilen ilkyardım müdahalesi daha net ve açık bilgi vermektedir.
İkonlar
İlke
Sayfa içerisinde kullanılan ikonlar sade, anlaşılır ve beraber kullanıldığı öğeyi destekler nitelikte olmalıdır.
Açıklama
İkonlar genel olarak anlatılmak istenen konuya veya verilmek istenen mesaja görsel katkı sağlayarak yardımcı öğe niteliğinde kullanılmaktadırlar. İkonların tasarımında ve kullanımında, kullanıcı algısının ve beklentisinin iyi analiz edilmesi ciddi önem taşımaktadır. Aksi halde katkı sağlaması amacıyla kullanılan ikonlar, tam tersi etki göstererek kullanıcıyı zorlayan ve kullanım deneyimini olumsuz etkileyen bir öğe olmaktan öteye geçemezler.
Yönergeler
- İkon tasarımında kullanıcı algısı ve beklentileri dikkate alınmalıdır.
- İkonlar tasarlanırken açık ve anlaşılır nitelikte olmalarına dikkat edilmelidir.
- İkon kullanımı anlamı çok daha kolay şekilde ortaya çıkarmasının yanında, aynı ikonun farklı kullanıcı profillerinde farklı anlamlara gelebileceği ihtimaline dikkat edilmelidir.
- Uluslararası kullanım potansiyeli olan internet sitelerinde uluslararası anlam farklılıklarına ayrıca dikkat edilmelidir.
- Birlikte kullanıldığı öğenin anlaşılırlığına olumlu katkı sağlamalıdır.
Referanslar
- –
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, ikonlar gayet açık ve bağlantı metnini destekler nitelikte kullanılmıştır.
Logolar
İlke
Kurumsal logoların, bütün sayfalarda tutarlı olacak şekilde kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Açıklama
Kurum logolarının kullanılması ve tutarlı olması kullanıcıların hangi sitede olduğunu anlamasına yardımcı olacaktır. Kullanıcılar için internet sitesinde yer alan anlaşılması zor durumlar, kullanıcı memnuniyetini düşürecektir.
Yönergeler
- Kurum logoları, internet sitesine ait bütün sayfalarda şekil, biçim, büyüklük ve yerleşim bakımından tutarlı olacak şekilde kullanılmalıdır.
- Genel olarak kurum logolarının sayfanın sol üst köşesinde konumlandırılması tavsiye edilmektedir.
- Kurum logosunun ve diğer kurumsal kimlik öğelerinin farklı dosya formatlarında ayrıca indirilmek üzere bir alt sayfa yoluyla erişilebilir olması faydalıdır. Bu sayfanın güncel tutulması da önemlidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 6.11 – Identifying the website and its owner
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, açılan bütün sayfalarda kurum logosunun aynı yerde ve aynı biçimde görüntülenmesi tutarlılığı sağlamaktadır.
Önizleme Resmi
İlke
Site içinde kullanılan resimlerin gerçek boyutunda görüntülenmesinin gerekmediği durumlarda, önizleme resmi (thumbnail) kullanılmalıdır.
Açıklama
Önizleme resimleri kullanıcılara sayfada yer alan resimlerin küçültülmüş halini sunmaktadır. Gerçek boyutlu resimler yüklenmeden önce önizleme resimlerinin yüklenmesi; kullanıcıların görüntülemek istemediği resimlerin yüklenmesinin ve dolayısıyla gereksiz beklemesinin de önüne geçecektir.
Yönergeler
- Kullanıcılara önizleme resim seçeneği verilerek, hangi resmi tam ekran görüntülemek ya da indirmek istediklerine karar vermeleri sağlanmalıdır.
- Resmi tam ekran görüntülemek ya da indirmek için önizleme resminin üzerine tıklanıp tıklanmayacağı bilgisi belirtilmelidir.
- İnternet sayfasında kullanılan önizleme resimleri, gerçek resimlerin en ve boy olarak sıkıştırılmış hali değil, çözünürlük olarak da küçültülmüş hali olmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Faydalı Kaynaklar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Önem Derecesi
★★★★★ 3/5
Örnek
Örnek sitede, minyatür resimler sıralanmış, üzerine tıklanan minyatür resmin daha büyük boyutta görüntülenmesi sağlanmıştır.
Resim Dosyaları
İlke
Site içinde kullanılan resim öğelerinin dosya formatları amaca uygun olacak şekilde seçilmeli, gereksiz resim kullanımından kaçınılmalıdır.
Açıklama
Resimler algısal olarak insanların kavramları veya konuları daha kolay anlamasını sağlamaktadır. Bu açıdan, resimlerin kullanımı önemli olmakla birlikte kullanıcıların gezinim konforunu bozacak durumlardan kaçınılmalıdır.
Yönergeler
- İnternet sitelerinde resim öğelerine yer verirken içeriğin anlaşılmasını kolaylaştıracak şekilde ve gerekli sayıda kullanılmasına dikkat edilmelidir.
- Fazla sayıda resim kullanmanın sayfanın yüklenme hızını düşürdüğü unutulmamalı ve bu durumdan kaçınılmalıdır.
- Bitmap gibi büyük boyutlu formatlar yerine, .jpeg, .jpg, .png ya da .gif gibi daha küçük boyutlara sahip dosya formatları kullanılmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, resimler kategorilere ayrılmış, her kategori için temsili bir resim sayfada listelenmiş ve kategoriye ait diğer fotoğraflara bağlantı yoluyla ulaşılabilmesi sağlanmıştır.
Ses Öğeleri
İlke
Ses öğeleri, geribildirim verme ya da gerekli durumlarda konuşmaları ve varsa müzik eserlerini kullanıcılara iletmek amacıyla kullanılmalıdır.
Açıklama
Günümüz teknolojisi artık kendini seslerle ifade etmeye başlamıştır. Birçok cihazda geribildirim mekanizması olarak sesler kullanılmaktadır. Ekranın görüntülenmediği veya eş zamanlı işlemlerin yapıldığı esnada seslerin kullanılması büyük kolaylık sağlamaktadır.
Yönergeler
- Eş zamanlı gerçekleşen işlemlerde, kullanıcı odağında olmayan ilerlemelerle ilgili sesli geribildirim verilmelidir.
- Menü öğelerinin üzerinde gezinildiği esnada her öğenin üzerine gelince veya yeni bir sayfaya girince arka planda sürekli olarak ses dosyası çalınmamalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
Faydalı Kaynaklar
- –
Önem Derecesi
★★★★★ 3/5
Örnek
Kullanıcı internet sitesinde yer alan sohbet penceresinde bir süre yazıştıktan sonra sayfada başka bir işlemle meşgul olmaya başlar. Kullanıcı odağında olmayan sohbet penceresinde, karşı tarafın yazdığı mesajlar sesli bildirim ile kullanıcıya iletilir.
Video Öğeleri
İlke
Site içeriğinin anlaşılması ve desteklenmesi amacıyla video öğelerine yer verilmeli; kullanıcıların bu öğeleri kontrol etmesine imkân tanınmalıdır.
Açıklama
Video öğeleri kullanıcıların dikkatini çekmek ve verilmek istenen mesajı daha etkili bir biçimde kullanıcılara iletmek için kullanılabilmektedir. Bu öğelerin gerekli yerlerde ve uygun bir şekilde kullanımı, site içeriğinin daha anlaşılır hale gelmesini sağlamaktadır.
Yönergeler
- Video öğeleri gereksiz ve fazla sayıda kullanılmamalıdır.
- İnternet sitelerinde yer alan video öğelerinin kullanıcılar tarafından durdurulabilmesi, devam ettirilebilmesi ya da yeniden başlatılabilmesi imkân tanınmalıdır.
- Kullanıcılar, videonun hangi saniyesinde olduklarını görebilmelidir.
- Kullanıcıların birden fazla video izlemesi söz konusu ise sırada hangi video olduğu gösterilmelidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.3.1 – Selecting appropriate media objects
- ISO 9241-151 / 7.2.3.3 – Enabling users to control time-dependent media objects
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek sitede, video kullanıcılar tarafından kontrol edilebilmekte, kullanıcılar videonun hangi saniyesinde olduklarını görebilmekte ve sırada hangi videonun olduğu görülebilmektedir.