KAMİS
Aygıt Bağımsız Tasarım
Duyarlı (Responsive) Tasarım
İlke
İnternet siteleri tasarlanırken farklı cihaz, ekran ve platformlardan erişim sağlanabileceği unutulmamalı, duyarlı tasarım prensipleri uygulanmalıdır.
Açıklama
Geniş ekran monitörler, masaüstü – dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve her ölçekteki telefonlar için ayrı bir site ve bunlara karşılık gelen kod tabanı oluşturmak yerine, tek bir kod tablasının oluşturulması, farklı cihazlardan erişen kullanıcılara kolaylık sağlayacaktır. Duyarlı tasarım prensiplerine göre hazırlanan bir internet sitesinde sayfa öğeleri kullanıcı cihazlarına göre uyarlanacaktır. Duyarlı tasarım adı verilen bu tasarımın yazılım geliştirme perspektifinden de uzun vadede kolaylık getirdiği bilinmektedir.
Yönergeler
- İnternet sitesine bilgisayar, tablet, telefon gibi farklı cihazlardan erişildiğinde, site içindeki resim, yazı gibi öğeler ekran genişliğine göre şekillenmeli, yatay kaydırma çubuğuna ihtiyaç duymaksızın sorunsuz olarak görüntülenmelidir.
- Duyarlı tasarımda sayfa öğeleri sürekli yer değiştirdiği için tasarım ve geliştirme ekipleri yakın çalışmalıdır.
- Duyarlı tasarıma göre hazırlanmış bir internet sitesi, masaüstü platformda çok güzel bir kullanım deneyimi sunabilirken, mobil cihazlarda kullanıcılara kötü bir deneyim yaşatabilir. Sayfa öğeleri diziliminin değiştiği her tasarım için kullanılabilirlik çalışması yapılmalıdır.
- İnternet sitesinin tam ekranda kullanılması zorunlu olarak kullanıcıdan istenmemelidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 7.2.2 – Independence of content, structure and presentation
- ISO 9241-151 / 9.3.14 – Using appropriate techniques for defining the layout of a page
- ISO 9241-151 / 10.9 – Designing for input device independence
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 5/5
Örnek
Örnek site, farklı cihazlardan erişildiğinde de sorunsuz olarak görüntülenmektedir.
Ekran Çözünürlüğü
İlke
İnternet siteleri en yaygın ekran çözünürlüğü ile uyumlu olacak şekilde tasarlanmalıdır.
Açıklama
Gelişen teknoloji ile beraber, insanların kullandığı cihazların da çeşitlendiğini ve bu cihazların daha net ekranlara, daha yüksek çözünürlüklere sahip olduğunu görmekteyiz. 2017 yılı itibariyle günümüzde, çok ziyaret edilen bazı internet sitelerinin istatistiki verilerine göre bilgisayar kullanıcılarının %95’inin ekran çözünürlüğü 1024×768 piksel veya daha yüksektir.
Yönergeler
- İnternet sitesi tüm çözünürlüklere uyumlu bir biçimde tasarlanmalı, görsel tasarım olumsuz etkilense dahi navigasyon ve fonksiyonların olumsuz etkilenmeyeceği bir yapı kurgulanmalıdır.
- İnternet sitesinin hangi çözünürlük ve tarayıcıda daha iyi çalışacağına dair bilgi ana sayfada doğrudan verilmemelidir. Ancak bu bilgi, teknik bilgiler ya da yardım bölümünde verilebilir.
- Görme kusuru olmayan kullanıcıların genellikle ekrandaki yazıları 60cm uzaklıktan 12 punto da okumayı tercih ettikleri göz önünde bulundurulmalı, bununla beraber 14-24 inç arası ekranların daha yaygın kullanıldığı dikkate alınmalıdır.
- Birçok kullanıcının internet sitelerine tablet ya da mobil telefon ile ulaştığı göz önünde bulundurulmalı, tasarımlar hazırlanırken yaygın kullanılan cihazların çözünürlükleri dikkate alınmalıdır.
- Kullanıcıların internet sitelerini tam ekran boyutunda kullanma zorunluluğu olmadığından, küçültülmüş pencerelerde açabilecekleri unutulmamalı ve ekran tasarımlarında buna da dikkat edilmelidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 10.7- Supporting common technologies
Faydalı Kaynaklar
- Galitz, W. O. (2007). The essential guide to user interface design: an introduction to GUI design principles and techniques (3rd ed.). Indianapolis, IN: Wiley.
- Screen Resolution and Page Layout
Önem Derecesi
★★★★★ 4/5
Örnek
Örnek site, farklı çözünürlükteki bilgisayarlarda sorunsuz çalışmaktadır.
İnternet Erişim Hızı
İlke
İnternet sitelerinin geliştirilmesinde, internet bağlantı hızı ve kalitesi dikkate alınmalıdır.
Açıklama
Kullanıcıların bağlantı hızı ve kalitesi sitenin performansını etkilemektedir. Düşük hıza sahip olan bir internet bağlantısı ile siteye giriş yapıldığında internet sitesinin yüklenme süresi artmakta, içerikler geç gelebilmekte ve kullanıcılar bu durumdan olumsuz etkilenmektedir. Öte yandan düşük bant için optimize edilmiş siteler hem yüksek bantta hem düşük bantta oldukça hızlı bir kullanıcı deneyimi sağlayabilmektedir.
Yönergeler
- Sayfalar yüklenirken yaşanan yavaşlığın önüne geçmek için dosya boyutu büyük içerikler (Örn. Fotoğraf, video, animasyon vb.) kullanılmamalıdır.
- Fotoğraflar, ihtiyaç dışı durumlar istisna olmak üzere, orijinal büyük boyutlarında kullanılmamalı, ekrana sığacak boyutlara küçültülmelidir. Resim boyutlarının küçültülmesi için editör aracılığıyla büyüklükleri ve boyutları küçültülmelidir. HTML/CSS üzerinde fotoğraf/resim gerçek boyunu değiştirme yönünde boy ayarlaması yapılmamalıdır.
- Özellikle ana sayfanın ve sık kullanılan sayfaların hızlı yüklenebilmesi için gerekli optimizasyonlar / iyileştirmeler yapılmalıdır.
- Sayfa yüklenirken azami bekleme süresi 10 saniyeyi geçmemelidir.
- Sayfanın yüklenmesinde kademeli yükleme teknikleri kullanılabilir. Bu teknikle sayfanın ilk gelen bölümü kullanıcı tarafından hemen okunmaya başlanacaktır.
- Sayfalar, düşük bağlantı hızları için de optimize edilmelidir.
- JavaScript, CSS vb. dosyaların her sayfanın içine eklenmesi yerine, ortak sunucu klasörlerinde tam uzun alan adresi ile kaynak kodun içinde kullanılarak önbelleğe alınmaları sağlanmalıdır.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 10.5 – Acceptable download times
Faydalı Kaynaklar
- –
Önem Derecesi
★★★★★ 5/5
Örnek
Örnek site ilk açıldığında bazı görseller geç yüklenmektedir. Bu durum kullanıcıların internet hızından kaynaklandığı gibi görsel öğelerin boyutlarının yüksek olmasından da kaynaklanabilir.
İşletim Sistemi Farklılıkları
İlke
İnternet sitesinin farklı işletim sistemlerindeki tarayıcılarla uyumlu halde çalıştığından emin olunmalıdır.
Açıklama
Kullanıcıların sahip oldukları işletim sistemleri farklılık gösterebildiğinden, geliştirilen internet sitelerinin bütün işletim sistemlerindeki (Örn. Windows, MacOS, Linux vb.) tarayıcılarda sorunsuz olarak çalışması önemli hususlardan birisidir.
İşletim sistemleri tarafından yazı tipleri (font) veya form öğeleri farklı yorumlanabilmektedir. Aynı yazı tipinin işletim sistemlerinde farklı görünmesinin nedeni, kullanılan yorumlama motorlarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Aynı yazı tipi bir işletim sisteminde “anti-aliasing” özelliği ile görüntülenirken bir diğerinde bu özellik kullanılmadığı için keskin kenarlı ve daha pütürlü görünebilmektedir. Form öğeleri web teknolojileri (CSS, JavaScript, vb.) ile özelleştirilmeden standart hali ile kullanıldığında yine görünüm farklılıkları ortaya çıkabilmektedir.
Yönergeler
- Ulusal açık kaynak işletim sisteminde bulunan tarayıcılar ile sorunsuz çalışma testi yapılmalıdır.
- İşletim sistemleri değişse de internet sitesinin görünümü, içeriği ve performansı değişmemelidir.
- Her işletim sisteminde bulunmayan, ücretli uygulamalar gerektiren eklentili dosya türleri, doküman indirme kapsamında kullanılmamalı, yaygın uzantılı türler tercih edilmelidir.
- Kullanıcıların belirli bir işletim sistemini kullandığı varsayılmamalıdır.
- Yazı tipi tercihinde, farklı işletim sistemlerindeki yorumlama motorlarının oluşturacağı farklı yazı görünümü dikkate alınmalı ve hedef kitle için en ideal yazı tipi seçilmelidir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 10.7 – Supporting common technologies
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 3/5
Örnek
Örnek siteye farklı işletim sistemlerinde (Windows (soldaki) ve Mac OS (sağdaki)) aynı tarayıcı (Google Chrome) ile ulaşıldığında aynı performans ve görüntü sağlanmaktadır.
Tarayıcı Farklılıkları
İlke
Tasarım sürecinde internet sitesinin görünümü farklı tarayıcılar göz önünde bulundurularak oluşturulmalıdır.
Açıklama
Geçtiğimiz yıllarda, internet siteleri farklı tarayıcılardan görüntülendiğinde ciddi görünüm farklılıkları ortaya çıkabiliyordu. Ancak günümüzde, tarayıcıların güncel sürümleri arasındaki tutarlılık artmıştır. Tarayıcı farklılıklarının ortaya çıkmasında, bazı tarayıcıların hatalı kod yapısını düzeltmesi de etkili olmaktadır. Aynı kod yapısının tarayıcılar tarafından farklı yorumlanabilmesinin yanında, geliştiricilerin tarayıcıya özel kod yazabilme imkânı her zaman olacaktır.
Yönergeler
- Kullanıcıların hangi tarayıcıyı kullanacağı kesin olarak bilinemeyeceği için en çok kullanılan tarayıcılar (Örn. Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Safari, Opera vb.) göz önünde bulundurularak, internet sitesinin bu tarayıcılarda aynı görünüm ve performansa sahip olması sağlanmalıdır.
- Tarayıcılarda ki özel bileşenlerin (Örn. Component, plug-in vb.) kullanımının web sitelerinin görünümünü etkileyebilme ihtimali olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
- İnternet sitesinin hedef kitlesi dikkate alınarak, özel eklentiler ya da en son tarayıcı sürümlerinde bulunan özelliklere dayalı tasarımların kullanımından kaçınılmalıdır.
- İşlemci gücünü ve batarya kapasitesini zorlayan bileşenler mümkün olduğunca kullanılmamalıdır.
- Sayfa kodlarında hata olmamasına dikkat edilmelidir. Bu hataların bir kısmı bazı tarayıcılar tarafından düzeltilebileceği gibi bir kısmında ise sayfa görünümü etkilenecektir. Bu durum, tarayıcılar arasında görünüm farklılıklarına yol açabilmektedir.
Referanslar
- ISO 9241-151 / 10.7 – Supporting common technologies
Faydalı Kaynaklar
Önem Derecesi
★★★★★ 5/5
Örnek
Örnek resimlerde görüldüğü gibi aynı internet sitesi farklı tarayıcılarda aynı şekilde görünmektedir.