Faz Dizili Radarlar için Kritik Bileşen Geliştirme Projesi kapsamında, Aktif Elektronik Taramalı Radarların alt bileşenlerinin tasarımının ve üretiminin Türkiye’de Kurumumuz bünyesinde yapılması planlanmaktadır. Proje ile farklı senaryolarda ve farklı amaçlarla kullanılabilecek radarların geliştirilebilmesi için gerekli yapı taşlarının farklı tasarımlarda kullanılabilir olarak tasarlanması ve üretilmesi ana amaçtır. Proje sonunda ortaya çıkacak tasarımlar bir kütüphane hâline getirilerek sahadan gelecek yeni ihtiyaçlara göre güncellenebilecektir. Böylelikle yeni alt bileşenlerin oluşmasını sağlayacak, sürekli olarak kendisini yenileyen ve güncelleyen bir alt bileşen döngüsü de sağlanmış olacaktır. Üretilen alt sistem ve entegreler farklı uygulama senaryoları kapsamında savunma firmaları tarafından kullanılabilecektir.

Kaşif Projesi kapsamında 3 ana görevi icra eden bir haberleşme istihbarat sistemi yapılması amaçlanmaktadır. Bu 3 ana görev şu şekilde tanımlanmıştır:
• İşaret, yön bulma ve konumlandırma,
• İşaretin spektrum parametrelerinin kestirimi,
• İşaretin ait olduğu haberleşme protokolünün ve modülasyonunun belirlenmesi.

Karasal Seyrüsefer Sistemi (KSS) Projesi kapsamında, uydu temelli konumlama yöntemlerine alternatif olarak geliştirilmiş olan yere konuşlu vericiler vasıtasıyla alıcı platformlara konumlama hizmeti sunabilen bir sistem kurulması amaçlanmaktadır. Bu sistem, özellikle GPS karıştırma ve yanıltma durumlarında veya GPS sinyalinin ulaşamayacağı ortamlarda konum ve zaman verisine ihtiyaç duyan sistemlerin zafiyete uğramaması adına GPS sistemlerini yedekleyen bir sistem olarak kullanılabilecektir. Senkron biçimde çalışan 4 adet vericiden yayınlanan sisteme özgü dalga formu algılayıcıda tespit edilerek işlenmekte ve 3 boyutlu konum verisi üretilip çıktı olarak sunulmaktadır.
Sistemin öne çıkan özellikleri şu şekildedir:
• Software Defined Radio Temelli Alıcı/Verici Yapısı
• Ayarlanabilir Geniş Yayın Frekansı
• Ayarlanabilir Çıkış Gücü
• Direct Sequence Spread Spectrum (DSSS) Dalga Formu
• Hassas Zaman Senkronizasyonu (Atomik Saat, RTK)
• Time Difference of Arrival (TDOA) yöntemi ile 3D konumlandırma
• Filtrelenmiş/ham hâlde çıktı üretme

T.C. Cumhurbaşkanlığı Stratejik Bütçe Başkanlığı desteğinde kurulan THULAB Laboratuvar kapsamında, laboratuvarın altyapısında yer alan ekipmanlar, test araçları ve simülatörler ile, 5G uyumlu ve 6G standartlarına ışık tutacak çok disiplinli araştırma geliştirme faaliyetleri yürütülerek üniversite ve sanayi arasında köprü görevi görecek iş birliklerinin oluşturulması hedeflenmektedir. Ar-Ge faaliyetlerinin yürütüldüğü başlıca hususlar şu şekildedir:
• Milimetre dalga boyu, terahertz bant ve kitlesel MIMO Haberleşme Sistemleri,
• Yeniden Yapılandırılabilir Akıllı Yüzeyler (RIS),
• Kablosuz haberleşme sistemleri için yapay zekâ ve makine öğrenmesi,
• Drone-konuşlu açık radyo mimarili (open RAN) mobil baz istasyonu
teknolojileri.

Millî Gözetleme Radarı (MGR) Gaziantep Projesi kapsamında, MGR sistemi RF birimler açısından yedekli hâle getirilmiştir. Proje kapsamında; RF Ön Alıcı Modülü, RF Alıcı-Verici Modülü ve mikrodalga dağıtım ağına ait yedek birimler sisteme entegre edilmiştir. Böylelikle yedekli yapıdaki radar sisteminde mevcut kanalda herhangi bir arıza olması durumunda yedek kanala geçilerek çalışmaya devam edilebilmekte ve ana kanalda gerekli tamirat ve değişim işlemleri yapılabilmektedir. Aynı anda iki kanalda birden arıza olmadığı sürece radar sisteminde meydana gelebilecek arızalar sistemin çalışmasını kesintiye uğratmamaktadır. Yedekli yapıdaki ilk MGR Sistemi Oğuzeli (Gaziantep) Havalimanı’nda uygulanmıştır.

Mobil Sahil Gözetleme Sistemi (MSGS) Projesi kapsamında, deniz yüzeyindeki hedeflerin tespit ve takibi amacıyla Enstitümüz tarafından geliştirilen uzun menzil taşınabilir bir gözetleme (surveillance) radar/sensör sistemi geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Öne çıkan özellikleri şu şekildedir:
• Taşınabilir Şalter,
• Yüklenme/indirilme işlemlerini kolaylaştıran hidrolik ayaklar sayesinde mobil olarak yüksek rakımlı tepelere konuşlandırılabilme,
• Sistemin altyapıdan bağımsız çalışmasına imkân veren jeneratör,
• Tespit (plot) ve iz (track) verilerinin 30 gün, ham video verisinin 7 gün boyunca kaydı,
• Operatör ihtiyacı duymadan çalışma, uzaktan kontrol ve kumanda imkânı,
• Deniz, kara ve yağış koşullarının etkisini azaltma,
• Harita üzerinde ham veri gösterimi,
• Kara/deniz bölgelerinin harita üzerinden otomatik filtrelenmesi ile sadece su üstü hedeflerinin gösterimi,
• Kritik bölge tanımlama özelliği ile kritik bölgelerde iz oluşması durumunda sesli/görsel alarm üretme,

Yüzey Dalgalı Yüksek Frekans Radarı Nüve Sistem (YDYFR) Projesi kapsamında, denizlerimizde ufuk ötesi menzillerden gözetleme, deniz üstü platformlarının tespiti, takibi ve ada arkasının kısmi olarak kıyıdan gözetlenmesi görevlerini yerine getirecek bir Yüzey Dalgalı Yüksek Frekans Radarı (YDYFR) Nüve Sistemi millî imkânlar kullanılarak Ar-Ge çalışmalarıyla geliştirilecektir.
YDYFR Nüve Sistem Projesi ile sürekli geliştirmeye açık, yüksek frekans (HF) teknolojisine dayalı bir radar, millî imkânlar ile ülkemize kazandırılmış olacaktır. Yüksek Frekans Radarı kullanılarak yapılacak ölçümler sonucu elde edilecek yüksek çözünürlüklü Doppler spektrumunun işlenmesi ile ufuk ötesi menzillerden gözetleme, deniz üstü platformların tespiti, takibi ve ada arkasının kısmi olarak kıyıdan gözetlenmesi fonksiyonları yerine getirilecektir.

SEYYAH Projesi kapsamında, tamamen yerli imkânlarla geliştirilecek Yürüyen Dalga Tüp Mikrodalga Güç Yükselteçleri (TWTA) üretilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla, çeşitli platformlarda kullanılabilecek nitelikte X-bandında çalışan bir Yürüyen Dalga Tüp Mikrodalga Güç (TWT), yanı sıra Yüksek Güç Denetleme Birimleri geliştirilmesi planlanmaktadır.

Skandiyum Katkılı Dispenser Katot Geliştirme (SC-KAT) Projesi kapsamında skandiyum katkılı dispenser katot ürününün elde edilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, geliştirilen projeyle aşağıdaki hedeflere ulaşılması beklenmektedir:
• TWT, Magnetron ve BWO gibi vakum temelli mikrodalga cihazlarının geliştirilmesi, Kurumumuz hedefleri doğrultusunda stratejik üstünlük kazanılması,
• Hâlihazırda KAMTAM bünyesinde devam eden dispenser katot çalışmalarının geliştirilmesi,
• Ar-Ge ve yenilik seviyesinin artırılması ile bilimsel araştırmalara katkı sağlanması,
• Yüksek frekanslı cihazların geliştirilmesi (THz) ve yüksek güçlü mikrodalga üreteçlerinin geliştirilmesinin yolunun açılması.

Doğrusal Olmayan Bileşen Tespit Sistemi Projesi kapsamında aşağıdaki maddelerin gerçeklenmesi hedeflenmektedir:
• El yapımı patlayıcıların tespit edilmesi,
• Uzaktan kontrollü aktif/pasif elektronik cihazların tespiti,
• Batarya grubu ile en az 8 saat çalışma,
• Sistemin toplam ağırlığının en fazla 15 kg olması.

Radar Kesit Alanı Hibrit Analiz Bilgi Kazanımı hizmeti kapsamında, platformların Radar Kesit Alanı (RKA), menzil profili, saçılma merkezi ve Yapay Açıklıklı Radar (YAR) görüntülerini hâlihazırda bulunan diğer yazılımlardan daha hızlı ve etkin şekilde yapacak bir yazılımla müşterilere RKA analiz, ölçüm ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi amaçlanmaktadır.

Sensör ve Anten Sistemlerinde Bilgi Kazanımı ve Sürekliliği (SAS BİKAS) Projesi, Anten Teknolojileri ve Ölçüm Sistemleri Bölümünde elde edilmiş bilgi, teknoloji, insan kaynağı ve altyapı kazanımlarının sürekliliğinin sağlanması, verimliliğinin artırılması, üniversite ve sanayi ile yapılan ortak çalışmaların yürütülmesi amacıyla iç proje olarak tasarlanmıştır.

Millî Muharip Uçak (MMU) Projesi’nde kullanılacak 5. Nesil uçağın ve alt bileşenlerinin Radar Kesit Alanı (RKA) değerlerini güvenli, kontrol edilebilir ve tekrarlanabilir bir ortamda ölçmek için Yakın Alan Radar Kesit Alanı Test Tesisi (TAI NFRTF) Projesi ile bir test ortamı kurulması amaçlanmaktadır.

5G Sayısal Radyolink Cihazı Geliştirme Projesi kapsamında geliştirilecek olan R/L cihazları, BTK tarafından düzenlemesi yapılan geleneksel bandın 7/8 GHz, 13/15 GHz ve 23 GHz frekanslarında çalışacaktır. Cihazlar, askerî ve sivil haberleşme şebekelerinde kullanılabilecek özellikte olup gigabit hızında veriyi taşıyabilecektir. 5G Mobil Haberleşme gereksinimlerini de karşılayacak ürünler teknoloji transferi yoluyla sanayiye aktarılacaktır.

Elektronik Harp Podu RF Donanım Geliştirme Projesi kapsamında, uçakların taarruz, savunma ve müşterek harekât esnasında hava savunma unsurlarına karşı kendini korumasını sağlayacak, haricî pod şeklinde tasarlanarak F-16 uçağına entegre edilecek, algılama (RWR) ve karıştırma (ECM) özelliklerine sahip, CHAFF/FLARE Salma Sistemi (CMDS) ile koordineli çalışacak ve F-16 platformunun tüm uçuş profillerinde kendi başına görev yapabilecek bir sistemin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında TÜBİTAK BİLGEM BTE, TÜBİTAK BİLGEM İLTAREN, TÜBİTAK UZAY ve HAVELSAN EHSİM firmaları F16 uçaklarında kullanılacak bu sistemi geliştirmektedir.
Enstitümüz (BTE); geliştirilecek Elektronik Harp Podu’nun RF sistemlerini, anten birimlerini, RF Güç Yükselteci Birimlerini ve sistem yönetim yazılımlarının koşacağı Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi’ni geliştirmektedir.

Taktik Elektronik Harp Podu – RF Donanım Geliştirme (EDPOD-RF) Projesi kapsamında, düşmana ait hedef tespiti, hedef takibi, füze güdüm ve hedef aydınlatma radarlarından gelen sinyalleri algılayabilen, tanımlayabilen, yerini kestirebilen ve kayıt altına alabilen bir radar sinyal algılayıcı bir Elektronik Destek ve Ölçüm Podu geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Proje, Enstitümüz TÜBİTAK BİLGEM BTE ve TÜBİTAK BİLGEM İLTAREN tarafından geliştirilmektedir. Enstitümüz sistemde bulunan RF Donanımları tasarlamakta ve geliştirmektedir.

Canlı Konuşma Analizi Sistemi (CAKAS) Projesi kapsamında çağrı merkezleri için;
• Müşteri-temsilci görüşmelerini anlık olarak yazılandıran,
• Sesli içerik üzerinde duygu analizi ve anahtar kelime tespiti yapan,
• Mevcut santral yazılımlarına kolayca entegre olan,
• Bu özellikleri mevcut Artiwise Analytics ürünüyle entegre ederek tüm analizleri ve bildirimleri tek bir platform üzerinde sunabilen canlı konuşma analiz ve temsilci asistan sistemi geliştirmektir.
Proje ile elde edilmesi hedeflenen faydalar şu şekildedir:
• Görüşme esnasında konuşma analizi gerçekleştirilerek temsilciye ve ilgili departmanlara anlık bildirimler gönderebilmek,
• Çağrı merkezlerine operasyonel verimliliklerini ve hizmet kalitelerini arttırma imkânı sunmak,
• Gelecekte diyaloğa dayalı yeni yapay zekâ uygulamalarının geliştirilmesi.

ATC Portal Projesi;
• DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) – HTKM (Hava Trafiği Komuta Merkezi) personelinin iş çalışma düzeni, görev pozisyonu ve izin planlamalarının oluşturulduğu ve takip edildiği,
• Hava Trafik Kontrolörlerinin ve diğer DHMİ personelinin derece, hadise, eğitim, sertifika, lisans, sağlık raporu, izin gibi durumlarının yönetildiği,
Aktif Hava Trafik kontrolörlerinin periyodik derece yenileme sınavlarının bilgisayar ortamında güvenli bir şekilde yapıldığı,
• DHMİ personelinin uzaktan eğitim alabildiği ve eğitimlere ait görsellere ve dokümanlara ulaşabildiği web tabanlı bir projedir.
Proje kapsamında kullanıcıların detaylı istatistikleri saklanmaktadır. Bu istatistikler; gelecekteki görev, izin ve eğitim planlamalarının etkili ve adil bir şekilde yapılması için sistem tarafından değerlendirilmektedir. Ayrıca derece sınavları, hava hadiseleri ve uzaktan alınan eğitimler için de istatistiksel veriler saklanmakta ve sınav, hadise ve uzaktan eğitim süreçlerinde dikkate alınmaktadır.

TÜBİTAK TEYDEB 1505 kodlu Üniversite-Sanayi İş Birliği Destek Programı kapsamında desteklenen Endüstriyel Büyük Veri Yönetim Sistemi (EBVYS) Platformu Projesi, TÜBİTAK BİLGEM ve IQ Vizyon Dijital Dönüşüm AŞ iş birliği ile yürütülmektedir.
EBVYS Projesi kapsamında, endüstriyel sistemlerden alınan endüstriyel IoT verilerinin coğrafi konumdan bağımsız bir şekilde tam zamanlı olarak canlı/anlık verilerin toplanması, işlenmesi, yönetimi ve yapay zekâ destekli ileri analitiklerde kullanılmasına imkân sağlayan, Kurumumuz tarafından geliştirilen Safir Bulut altyapısıyla bulut tabanlı büyük veri platformu geliştirilecektir.
EBVYS Projesi kapsamında geliştirilecek bulut tabanlı büyük veri platformu, coğrafi konumdan bağımsız olarak ülkemiz sanayi kuruluşlarından toplanacak endüstriyel IoT verilerinin anlamlı hâle getirilerek işleneceği ve yapay zekâ destekli ileri analitiklerin uygulanabileceği bir altyapıya sahip olacaktır. Endüstriyel IoT bilgi akışının yönetilebildiği bu büyük veri platformu; günlük yaşantıyı, iş hayatını ve endüstriyel üretim sistemlerini olumlu yönde etkileyebilecek değişikliklere imkân sağlamaktadır. Endüstri ve IoT’un birleştirilmesi ile üretimde kullanılan akıllı cihazlar, insan hatasını en aza indirerek, gerçek zamanlı bilginin karar destek sistemleri tarafından değerlendirilmesini sağlayıp aşağıda sıralanan kazanımlara imkân tanımaktadır:
• Üretimde kalitenin arttırılmasına,
• Maliyetlerin azaltılarak rekabetçi ürünler yaratılmasına,
• IoT yeteneğine sahip akıllı üretim makinalarının ağ üzerinden birbirleri ile otomatik iletişim kurması ve bu sayede üretimi kontrol etmesiyle operatör katkısının en düşük seviyeye indirilmesine,
• Mekanik ve elektriksel arızaların önceden tahmin edilmesiyle arıza kaynaklı duruş sürelerinin azaltılmasına,
• Fabrikanın üretimi için ham madde eksikliğinin hızla tespit edilerek giderilmesine,
• Fabrika yöneticilerinin, üretim ve arızalarla ilgili bilgileri dünyanın herhangi bir yerinden gerçek zamanlı olarak almasına.

Ülkemizin EBVYS Projesi ile kazanacağı fırsatlar şu şekildedir:
• Coğrafi konumdan bağımsız olarak ülkemiz sanayi kuruluşlarının endüstriyel IoT verilerinin bulut ortamında toplanması,
• TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilen Safir Bulut platformunun millî ve yerli bir altyapı hizmeti olarak entegrasyonu,
• Ülkemizde yer alan sunucular üzerinden hizmet verecek olan bulut tabanlı büyük veri yönetim sistemi yeteneği kazandırılmış üretim entegrasyonu ve zekâsı aracılığı ile yurt dışında yer alan müşterilere hizmet verilmesi.
• Büyük veri ortamının entegrasyonu ile endüstriyel IoT verisindeki hacim, çeşitlilik, doğruluk, hız ve değer metriklerindeki performansın sağlanması,
• Endüstri 4.0 teknolojilerinin ulusal anlamda gelişimine katkı sağlanması,
• Kobi ölçeğindeki firmalara mali yükün düşülerek sunulması.

MÜES Projesi kapsamında, kültür varlıklarının dijital ortamda kayıt altına alınması, sürdürülebilir bir yönetim modeli ile korunması ve verimli bir şekilde yönetilmesi hedeflenmektedir.
Geliştirilen modülün entegrasyonu ile oluşacak sistem ile devlet müzeleri, özel müzeler ve koleksiyoncuların envanterinde bulunan eserlere ait yapılan işlemler ve süreçler, uçtan uca dijital ortamda yürütülebilir ve takip edilebilir olacaktır.
Projenin tamamlanması ile e-Devlet çalışmaları kapsamında kültürel mirasın korunması alanında devrim sayılabilecek nitelikte önemli bir adım atılmış olacaktır.

TBMM TTBS Projesi kapsamında, TBMM Genel Kurul ve komisyonlarında geçen konuşmaların kayıt altına alınıp tutanak hâline dönüştürülmesi aşamalarının tek bir platform altında yapılması hedeflenmektedir.
Proje tamamlandığı zaman, konuşmaların yazıya dönüştürülerek tutanak hâline getirilmesinden matbaaya gönderilmesi ve basımlarının yapılması aşamalarına kadar tüm işlemlerin tek bir platform üzerinden yönetilmesi sağlanacaktır.
Özellikle Yapay Zekâ teknikleri kullanılarak sesin yazıya dönüştürülmesi işleminin otomatik hâle getirilmesi ile iş verimliliği ve başarım arttırılacaktır. Konuşma Tanıma olarak adlandırılan bu işlemin yanında ses örnekleri alınmış kişilerin otomatik olarak tanınması da gerçekleştirilecektir.
Proje kapsamında ayrıca farklı daire başkanlıkları tarafından yapılan mevcut tutanak oluşturma çalışmalarının iş süreçleri analiz edilerek iyileştirmeler de yapılacaktır. Tutanakların otomatik olarak yazıya dönüştürülmesi sağlanacaktır.
Konuşmacı tanıma ile kişilerin otomatik olarak etiketlenmesi ve tutanağa geçirilmesi mümkün olacaktır. Geçici tutanak oluşturulması ve basıma hazır hâle gelen tutanağın basılı tutanağa dönüştürülmesi sürecinin tamamının tek platform altında yapılması gerçeklenecektir.

Biyoenformatik çalışmalarında (örneğin nadir hastalıklar, popülasyon genetiği vb.) yüksek hacimlerde genetik verilere ilişkin varyasyon dosyalarının kullanılması söz konusudur. Yüksek hacimli genom varyasyonu bilgilerinin aktarımı, bu veri üzerinde varyasyonların aranması, filtrelenmesi, önceliklendirilmesi, genotip ve kalıtımsal özelliklere bağlı kompleks sorguların yapılabilmesi imkânlarının sunulabileceği bir sistem, biyoenformatik araştırmacılarının yüksek miktarda veri üzerinde verimli çalışmasını mümkün kılacaktır. Bu nedenle ölçeklenebilir, dağıtık yapıda ve bellek içi hesaplama yapabilen teknolojiler kullanılarak, web tabanlı kullanıcı arayüzüne sahip Safir Biyo platformu geliştirildi. Bu sistem yüksek hacimli genomik varyasyon verilerinin analizinin ve sorgulamalarının kolay ve verimli olarak yapılmasını sağlayan bir platform olduğu gibi, makine öğrenmesi ve ileri analitik çalışmaları için de altyapı oluşturmaktadır.
Bir bireyin yaklaşık 3 milyar çift bazdan oluşan tüm genom verisi, ıslak laboratuvar işlemlerinden sonra dizilim kalitesine göre değişkenlik gösterecek biçimde yaklaşık 200 gigabyte büyüklüğüne erişir. İki bireyin genomları %99.9 oranında benzer olduğundan genom araştırmalarında tercih edilen yöntem, bireyin DNA dizisinin kendi türüne ait referans genoma göre hizalanması/dizilmesi (alignment) ve sonrasında da bu referans genomdan farklılıklarının tespit edilmesi şeklindedir. Bu işlemler sonucunda ortaya çıkan baz dizilimi farklılıkları varyasyon dosyalarına (Variant Call File) VCF formatında kaydedilmektedir. VCF dosyaları bir birey için ortalama 125 megabyte uzunluğa ulaşabilmektedir. VCF varyasyonların, genlerin, bireylerin ve yapılan çalışmaya ait etiketlemelerin genel bir formatta saklandığı bir dosyadır.
Safir Biyo, genomik varyasyon dosyalarının büyük veri kapsamında yönetiminin sağlanması ve bu dosyalar üzerinde yapılacak analizlerin toplanması için oluşturulan bir veri yönetim platformudur. Safir Biyo; yüksek hacimli genom varyasyonu bilgilerini içeren VCF dosyasının aktarımına, bu veri üzerinde varyasyonların aranmasına, filtrelenmesine, önceliklendirilmesine, genotip ve kalıtımsal özelliklere bağlı kompleks sorguların yapılabilmesine imkan sağlamaktadır.
Yeni Nesil dizileme ile hızla artan genom verilerinin analizi işlemlerinde araştırmacılar standart uygulamalar ve formatlar olmamasından dolayı zorluklar yaşamaktadırlar. 1.000 Genom Projesi ile birlikte varyasyon verisini içeren VCF dosyalarının yaygın kullanılan bir dosya formatı olduğu kabul edilir. DNA verileri üzerinde geliştirilecek muhtemel bir arama motorunun da temel bileşenleri bu formatta bulunan dosyaların ve verilerin incelenmesi olacaktır. Tek tek veya sınırlı sayıda VCF dosyalarının incelenmesine yönelik çalışmalar literatürde bulunmakla birlikte, yüksek miktarda VCF dosyalarının hep birlikte yönetimi üzerinde çalışmalar daha sınırlıdır. Safit Biyo ile yüksek miktar ve hacimdeki genomik varyasyon verileri üzerinde filtreleme ve sorgulama gibi işlemlerin kolaylıkla yapılabilmesi sağlanmaktadır.
Yüksek sayıda bireyin genom verisini içeren büyük ölçekli veri setleri üzerinde popülasyon çalışmaları yapmak için gerekli altyapı her araştırmacının kolaylıkla kurabileceği bir sistem değildir. Son yıllarda özellikle büyük veri teknolojileri genom verileri üzerinde çalışmak için tercih edilmektedir. Dizileme teknolojilerinin ucuzlamasıyla kısa sürede toplanan yüksek ölçekli genom verileri ile biyoenformatik araştırmacılarının, popülasyon araştırmalarını kolaylıkla çalışabilmesini sağlamak önemlidir. Geliştirdiğimiz, kullanımı esnek ve basit arayüzler sayesinde dağıtık bellek içi hesaplama sistemleri ile çalışan Safir Biyo platformu kapsamında bir bireyin varyasyon analizi (filtreleme, sorgulama vb.) yapılabildiği gibi pek çok bireyin varyasyon bilgisi ile popülasyon çalışmaları da yapılabilmektedir. Böylece farklı pek çok yazılım aracı kullanılmasından kaynaklanan veri dönüştürme, transfer etme işlemlerine gerek kalmadığı gibi dağıtık dosya sisteminde bulunan veri üzerinde paralel işlem yapabilen altyapılar kullanılabilmektedir.
Literatürde varyasyon dosyalarının analizi için farklı yazılımlar geliştirilmiş ve farklı veri tabanları kullanılmıştır. Ancak büyük veri yazılım araçları ölçeklendirme açısından genomik veriler için çok uygundur. Biyoenformatik araştırmacılarının, masaüstü bilgisayarlarında yapmaları zor olan veya mümkün olmayan işlemleri güncel dağıtık sistemler ile disk yerine bellek içinde çalışan hesaplama altyapıları kullanarak çalıştırmalarını sağlamak ileri gen araştırmaları için önemlidir. Geliştirdiğimiz sistem farklı büyüklükteki varyasyon dosyaları üzerinde çalışacak durumdadır. Varyasyon analiz platformumuzun ölçeklemeye uygun altyapısı ve bellek-içi dağıtık hesaplama yapabilen fonksiyonları içeren altyapısı yeni özellikler ile makine öğrenmesi çalışmaları eklemeye oldukça uygundur.

Safir Büyük Veri, kurulumu ve kullanımı kolay büyük veri depolama, veri aktarımı ve veri analitiği çözümleri sunmaktadır. Safir Büyük Veri, ölçeklenebilir, yüksek erişilebilirlik konfigürasyonu yapılmış, dağıtık ve yedekli donanıma sahip altyapı ile yığın ve akan verinin işlenebilmesine olanak sağlamaktadır. Safir Büyük Veri; büyük veri mimarisi, veri aktarımı ve işlenmesi, büyük veri analitiği, büyük veri ekosistem eğitimi, kavram ispatı (PoC) uygulamaları kapsamında çözüm sunmaktadır.
Büyük veri mimari çözümleri kapsamında Hadoop kümesi kurulumu, konfigürasyonu, yönetimi ve optimizasyonu; kullanılan işletim sistemi konfigürasyonu ve optimizasyonu; büyük veri dosya sistemleri konfigürasyonu ve optimizasyonu; büyük veri ağ mimarisi tasarımı ve kurulumu çalışmaları gerçekleştirilmektedir.

Bulut Bilişim ve Büyük Veri Araştırma Laboratuvarı (B3LAB) Safir Zekâ çözümü ile; yazılım geliştiricilere, veri bilimcilere ve son kullanıcılara veri analitiği ve makine öğrenimi alanlarında servis sağlayan çalışmalarında ihtiyaç duydukları araçları, kütüphaneleri, model ve servisleri sağlayan bir ortam sunmaktadır. Safir Zekâ, bir servis olarak makine öğrenmesi (MLaaS-Machine Learning as a Service) olarak bilinen platform ailesindendir.

Safir Zekâ, mevcut makine öğrenmesi (ML) kütüphanelerinin kurulu geldiği, akademik çalışmalar tarafından başarımı kanıtlanmış ve uygulanabilirliği yüksek yayınlardan derlenen modellerin kullanıma hazır servis hâlinde sunulduğu, 3. parti paketlerin de kurabileceği bir geliştirme ortamı sunmaktadır. Kullanıma hazır modellere, bir yazılım programlama arayüzü (API) vasıtasıyla erişilebilmektedir.

Yazılım geliştiriciler, veri bilimciler ve son kullanıcılar, Safir Zekâ ile kendi makine öğrenimi uygulamalarını da geliştirebilmektedir.

Safir Zekâ ortamında konteyner tabanlı altyapı teknolojileri kullanılarak, taşınabilir yapıda yüksek erişilebilirlikle hizmet verilmektedir.

Safir Zekâ ayrıca basitleştirilmiş bir süreç sihirbazı ile;

• Dış kaynaklardan anlık veri temini,
• Yerel kaynaklardan veri yükleme,
• Veri önizleme ve normalizasyonu,
• İşlenmiş verilerin görselleştirilmesi,
• Makine öğrenimi modeli oluşturulması,
• Belirtilen tüm modellerin eğitilip testlerinin yapılması konularında geliştiricilere yönetimi kolay bir arayüz sunmaktadır.

Süreç sihirbazı ile üretilen modellerin otomatik olarak yayına alınması da mümkündür.

Safir Zekâ Projesi kapsamında B3Lab bünyesinde Ar-Ge faaliyetlerine devam edilmekte olup sektörün ve akademinin ihtiyaçları doğrultusunda sisteme yeni özellikler eklenerek kullanıcı deneyiminin üst seviyeye çıkarılması hedeflenmektedir.

Safir Zekâ Projesi, Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaçlarını karşılamak üzere başlatılan Millî Muharip Uçak (MMU) Projesi kapsamında yeni nesil bir uçağın ihtiyaç duyabileceği ileri teknolojiler için kullanılması hedeflenen makine öğrenimi gereksinimlerini karşılamak üzere Safir Zekâ Aviyonik olarak çatallanmıştır.

Safir Zekâ Aviyonik, MMU Projesi kapsamında geliştirilen, aviyonik veri analizi ve aviyonik yapay zekâ kullanım durumlarına göre özelleşmiş bir makine öğrenmesi kütüphanesi geliştirme projesidir.

Derin Öğrenme Tabanlı Görüntü İşleme ve Bilgisayarlı Görü Uygulamaları (Derin Görü) Projesi kapsamında, yüksek katma değerli ürünlerin geliştirildiği “Makine Öğrenme”, “Görüntü İşleme” ve “Bilgisayarlı Görü” alanlarında Kurumumuzun “State of the Art”ı yakalaması ve bu alana katkı sağlanması için “Derin Öğrenme” tabanlı yöntemler üzerinde güdümlü uygulamalı Ar-Ge çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda özellikle “Video Analiz”, “Uzaktan Algılama” ve “Nesne Tanıma” gibi problemlerin çözümü için derin öğrenmeye dayalı uygulamaların geliştirilmesi projenin ana hedefidir.

TSK Bulut Blişim Sistemleri Danışmanlık Hizmeti Projesi ile Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlığa bağlı kurum, kuruluş ve birliklerin;
• Mevcut altyapı kaynaklarının ve uygulamalarının analiz edilmesi,
• Veri merkezlerinin analizi ve müşterek veri merkezi tasarımının sunulması,
• TSK bulut altyapısının tasarlanması,
• Yüklenici adayları arasında üst seviyede rekabet sağlayabilecek TSK Bulut Bilişim Projesi için Teknik İstekler Dokümanı (TİD) hazırlanması
amaçlanmaktadır.

Araca Takılı EMI Sensör Projesinin sahip olduğu başlıca özellikler şu şekildedir:
• Algılayıcı Türü : EMI Teknolojisi (Çok Kanallı)
• Hafif, Modüler ve Dayanıklı Mekanik Tasarım
• AP, AT mayın ve EYP’leri yüksek doğruluk ile tespit
• Geniş alan tarama imkânı
• 80 cm’den 640 cm’ye kadar modüler panel genişliği
• Kolay montaj
• Karıştırıcı altında çalışabilme

Bilgisayar Tabanlı Benzetim Modeli Sistemi-LPD / MİLGEM (BTBM-LPD HIZIR) Projesi kapsamında, “Denizaltılar için Akustik Aldatıcı Sistemi” Projesi’ne bağlı geliştirilmiş olan “Bilgisayar Tabanlı Benzetim Modeli”nin, ASELSAN HIZIR Sistemi için farklı senaryolara göre farklı taktikler geliştirmeye imkân veren ileri bir versiyonu geliştirilecektir. Bilgisayar Tabanlı Benzetim Modeli, geliştirilen bu taktiklerin LHD, MİLGEM ve BARBAROS sınıfı gemilerdeki sistemlere yüklenebilmesi için gerekli olan altyapıyı içerecek şekilde güncellenecektir.

Dilburnu D/G İstasyonu Modernizasyonu Projesi kapsamında, modernize edilen iz ölçme istasyonunda gemilerin manyetik, akustik ve basınç iz ölçümleri gerçekleştirilmekte ve analiz edilmektedir. Modern mayınlar manyetik ize ek olarak akustik ve basınç izlerini de algılayabilmektedir.
Sistem ile ayrıca ölçüm sonrası, geminin manyetik alanının emniyetli seviyelerin altına düşürülebilmesi için gemi D/G sargılarına basılacak akım değerleri de hesaplanmaktadır.

Gemi Muharabe Etkinliği Değerlendirme Modeli (GEMED-TR) Projesi kapsamında, farklı taraflar olarak tanımlanmış muharip unsurların hava, su üstü ve su altı tehdit unsurlara karşı muharebe etkinliğinin, farklı senaryolar dâhilinde ölçülmesine ve değerlendirilmesine imkân sağlayan bir simülasyon geliştirilecektir.
Projede Enstitümüz, sistemde bulunan su altı platformunu, akustik sensörleri, karşı tedbir sistemlerini, su altı silahları, platformların (su üstü, su altı ve hava) komuta kontrol sistemlerini, link haberleşme sistemini, platformların görev tasarımlarını (seyir/karakol, sakınma, angajman vb.) ve görev işletim prosedürlerini (EMCON, angajman kuralları vb.) modellemektedir.

Helikopter Takip Sistemi (HeliTR) Projesi kapsamında, helikopter takip ve haberleşme sistemi yapılması amaçlanmaktadır.

Gemilerin seyir güvenliği için manyetik mayınlara karşı tedbiri kapsamında gemi manyetik alanı değerinin, emniyet sınırı içinde olması gerekmektedir. Manyetik İz Bastırma Sistemi Projeleri kapsamında gemiye özel Degauss (D/G) Sistemleri geliştirilmektedir.
D/G Sistemi, gemiye yerleştirilmiş D/G kangalları kullanılarak geminin manyetik izine eşit büyüklükte fakat zıt yönde iz oluşturarak geminin manyetik izini bastırmaktadır. Gemi konumuna ve rotasına bağlı olarak gemiye yerleştirilmiş bulunan kangallara uygun değerlerde akımlar basılarak geminin manyetik izinin istenen sınırların içinde kalması sağlanır. D/G Sistemi aktif olan geminin manyetik izi, mayınlarda bulunan manyetik sensörlerin algılama mesafesini kısalttığı için patlama riski azaltılmış olur.

Millî Metal Dedektörü Projesi kapsamında, güvenlik kuvvetlerimizin ihtiyacına yönelik olarak mayın ve/veya el  yapımı patlayıcı tespitinde elde taşınabilir ve araca/robota takılı sistemler geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Mevcut ve geliştirilmekte olan teknolojiler:
• Elektromanyetik İndüksiyon (Metal Dedektörü)
• Yere nüfuz eden radar (GPR)

Millî Sonar Geliştirme (IPSG-TR) Projesi kapsamında, aktif su altı akustik sinyalleri geniş bantta tespit, analiz ve takip edebilen temel ve gelişkin özellikte intersept sonarlarının (IPS ve IDRS) tasarlanması, geliştirilmesi, üretilmesi ve testlerinin yapılarak Ay ve Preveze sınıfı denizaltılara entegrasyonunun gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.
Enstitümüz, IPS ve IDRS sistemleri için sonar sinyal işleme yazılımları, konsol yazılımları ile gemi içi birimleri tasarlamakta ve geliştirmektedir.

MÜREN-AKYA Projesi kapsamında, Preveze sınıfı denizaltılar için üretilen MÜREN-PREVEZE Savaş Yönetim Sistemi’ne AKYA torpidosu ateşleme ve güdebilme yeteneği kazandırılması amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında, torpido ateşleme ve angajman yönetimine yönelik yazılımsal/donanımsal geliştirme yapılarak Preveze sınıfı denizaltılara aşağıda maddelenen yeteneklerin kazandırılması amaçlanmaktadır:
• AKYA Eğitim/Harp torpidosu atışı icra edebilme,
• Eğitim maksatlı simülasyon modunda AKYA torpidosu kullanabilme,
• AKYA torpidosunu bağlantılı atış ile atabilme.

MÜREN-AY-AKYA Projesi kapsamında, Ay sınıfı denizaltılar için üretilen MÜREN-AY Savaş Yönetim Sistemi’ne AKYA torpidosu ateşleme ve güdebilme yeteneği kazandırılması amaçlanmaktadır.
Torpido ateşleme ve angajman yönetimine yönelik yazılımsal/donanımsal geliştirme yapılarak AY sınıfı denizaltılara 4 kovandan AKYA Eğitim/Harp torpidosu atışı icra edebilme yeteneği kazandırılması amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında, Taşınabilir Atış Kontrol Sistemi (TAKB) geliştirilmektedir.

Yeni Tip Denizaltı Batarya İzleme Sistemi (YTDABİS) Projesi kapsamında, geliştirilecek olan sistemde yeni tip denizaltılarda bulunan bataryaların gerçek zamanlı olarak sıcaklık, gerilim ve toplam akım değerlerini ölçen kablosuz sensörlerin konumlandırılması hedeflenmektedir. Sensör verileri, Veri Toplama Birimleri tarafından kablosuz haberleşme ile toplanarak Yeni Tip Denizaltı kontrol odasında bulunacak olan Kontrol Birimine gönderilecektir. Kontrol Birimi üzerinde, batarya verilerinin sergilendiği Batarya İzleme Yazılımı çalışacaktır.

Yeni Tip Denizaltı Su Altı Telefonu Üretimi (YT-SATEL) Projesi kapsamında geliştirilen telefon, REİS Sınıfı denizaltılar için geliştirilen, su altı akustik dalgaları kullanarak analog haberleşme yapabilen bir üründür.
Farklı transdüserler ile empedans uyumlaştırması yapılarak kullanıma imkân tanımaktadır.
Temel Özellikler:
• Su altı ses ve telgraf iletişimi,
• 2-45 kHz geniş bantta haberleşme yapabilme,
• 120° ile yerleştirilmiş 3 transdüser grubu ile 360° kapsama,
• Acil durum dinleme/gönderme (Pinger)
• Cihaz içi dâhili test özelliği
• Ses kayıt ve kayıttan oynatma
• Mesafe ölçümü
• NATO STANAG 1074 uyumlu çalışma

DABİS-2 Projesi kapsamında, denizaltılarda bulunan batarya hücrelerinin gerçek zamanlı olarak sıcaklık, gerilim ve toplam akım değerlerini ölçen, kablolu veya kablosuz olarak toplayan ve değerlendiren batarya izleme sisteminin ölçüm değerleri ile birlikte, bataryaların kalan şarj/deşarj sürelerini, harcanan/kalan yük miktarlarını operatöre göstermesi üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca bataryaların durumları ile ilgili kritik uyarı ve alarmlar da operatöre sunulmaktadır. Kurumumuz tarafından üretilen Batarya İzleme Sistemleri 10’a yakın denizaltıda fiilî olarak kullanılmaktadır.

Millî Muharip Uçak (MMU) Bütünleşik İşlemci Ünitesi (BÜİT) Projesi kapsamında, Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS) ile ilgili taahhüt edilen özelliklere yönelik geliştirme çalışmalarının yapılması amaçlanmaktadır.

D-SATEL Projesi kapsamında geliştirilmekte olan sistem ile, analog yapıdaki telefon ve telgraf haberleşmesine ek olarak sayısal verilerin de iletilmesi mümkün olacaktır.
Teknik Özellikler:
• JANUS Protokolü uyumu,
• Haricî olarak link kripto cihazı bağlayabilme,
• OFDM tabanlı MFSK modülasyonu,
• Ses ve metin mesajının sayısal olarak iletimi,
• Full-duplex haberleşme kabiliyeti,
• Transdüser dizisi kullanımı,
• Resim/veri dosyası gönderme kabiliyeti.

Akustik Iridium Ağ Geçidi Projesi’nin başlıca özellikleri şu şekildedir:
• JANUS Protokolü uyumu,
• Denizaltıdaki su topundan atılabilme,
• Full-duplex haberleşme kabiliyeti,
• Ses ve veri haberleşmesi,
• PSTN hatları arama kabiliyeti.

Akustik Saliverici (AS), veri toplama ve haberleşme amacıyla su altına çeşitli faydalı yüklerin daldırılıp görev sonunda akustik “Salıver Mesajı” gönderilmesi ile yüzeye alınabilmesini sağlayan bir ekipmandır.
Özellikler:
• JANUS Protokolü uyumu,
• Yanan Tel ve Selenoid modelleri.

Mini Otonom Su Üstü Araç (MOSA) Projesi kapsamında, otonom rota takip eden bir mini insansız su üstü platformu gerçekleştirilmiştir.
GPS ile rota takibi, çeşitli seyrüsefer algoritmaları, yapay zekâ tabanlı görev yerine getirme ve otonom yanaşma gibi özellikler geliştirilmektedir.

Turboşaft Motor Geliştirme (TMG) kapsamında yürütülen Sayısal Motor Kontrol Sistemi Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi Uyumlandırılması Projesi, TEI’nin T625 GÖKBEY helikopteri için geliştirdiği TS1400 motorunun Sayısal Motor Kontrol Sistemi (SMKS) için Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS) ile uyumlu hâle getirilmesini ve DO-178C DAL-A Sertifikasyon Paketi’nin sağlanmasını hedeflemektedir.
Ortaya çıkan ürün, ARINC 653 APEX APplication / EXecutive Application güvenlik kritik aviyonik sistemlerde gerçek zamanlı işletim sistemleri için tanımlanmış bellek ve zaman bölümleme yazılım standardına uyumlu olacaktır.

MMU BÜİT Projesi kapsamında, Millî Muharip Uçak (MMU) için üretilecek 5. nesil TF-X için ulusal olarak geliştirilmiş teknolojileri kapsayan ileri teknoloji ürünü bir ulusal entegre işletim birimi kurulması amaçlanmaktadır.

Millî Muharip Uçak (MMU) IPU 2. Aşama Projesi kapsamında, Millî Muharip Uçak (MMU) için üretilecek 5. nesil TF-X için ulusal olarak geliştirilmiş teknolojileri kapsayan ileri teknoloji ürünü bir millî görev yönetim sistemi ve araç yönetim sisteminin entegre edilerek kurulması amaçlanmaktadır.

Sistem, gemilerin manyetik izlerinin düşük tutulması ve muhafazası maksadıyla cihaz ve materyallerin gemiye yerleşimi öncesinde manyetik kompanzasyonu için kullanılmaktadır. Malzemelerin manyetik değerlerinin ölçülmesi ve gerektiği takdirde manyetik gidermesi yapılabilmektedir.
Sistem sayesinde aşağıda maddelenen fonksiyonlar gerçekleştirilebilmektedir:
• Manyetik iz ölçümlerinin yapılması,
• Manyetik iz giderme işlemlerinin yapılması,
• Manyetik alan sınır değerlerinin aşılıp aşılmadığının kontrolü,
• Manyetik alan giderme ve sonuçlarının kontrol edilmesi,
• Manyetik alanlar konusunda araştırmaların yapılması,
• Malzemelerin manyetik özelliklerinin belirlenmesi,
• Dünya manyetik alanının benzetimi veya sıfırlanması.

DHMİ AZANS ÇARE Sistemi Kurulumu Projesi kapsamında, Azeraeronavigation Air Traffic Department’a (AZANS) DHMİ tarafından satışı gerçekleştirilecek olan ÇARE Durum Veri Ekranı (SDD) Yazılımı ve Donanımı’ndan oluşan Çok Amaçlı Radar Ekranı (ÇARE) Sistemi kurulumu amaçlanmaktadır.

AtcTRsim Projesi kapsamında, Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı Ar-Ge çalışmaları kapsamında geliştirilen ve kurulumu daha önce Esenboğa Havalimanı Eğitim ve Simülatör Tesislerine yapılan atcTRsim ATC Meydan Kontrol ve Yaklaşma/Yol Kontrol Radar Simülatörü’nün (atcTRsim) SAHA’lardaki tazeleme/intibak, ileri düzey eğitim ve simülasyon ihtiyaçlarının karşılanması doğrultusunda, “ATC Meydan Kontrol Ve Yaklaşma/Yol Kontrol Radar Simülatörü Ar-Ge Projesi” neticesinde elde edilmiş olan atcTRsim yazılımının teknik şartnamede belirtilen donanımlarla sahalara kurulması amaçlanmaktadır.