Page 68 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Bilal KILIÇ Kalite Çemberleri ve Sorun Çözme Yöntemleri

10.1. PUKÖ Döngüsü Bir işin gerçekleştirilmesi için söz konusu çevrimin birçok 10.2. Beyin Fırtınası • Etkili bir oturum süreci uzun 10.3. Neden-Sonuç Çizelgesi (Balık
defa tekrarlanması gerekebilir. Ancak yapılan her işte bu tutulmamalıdır. Ortalama 1 saat Kılçığı Çizelgesi)
PUKÖ döngüsü dört aşamalı sürekli denetleme ve geliştirmeyi aşamaların aynen izlemesi gerekmeyebilir. Bazı aşamalar Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda sürmelidir.
içeren bir çevrimdir. Bu aşamalar planla, uygula, kontrol et ve birleştirilir, bazıları da iş başarılıncaya kadar birçok kez hep birlikte görüş bildirmek üzere bir Ishikawa Çizelgesi de denir. Bir sorunu
önlem al’dır. grup insanın toplanmasına beyin fırtınası • Toplantı sabırla sürdürülmelidir. doğuran ya da etkileyen nedenleri
tekrarlanabilir. PUKÖ çevrimine göre çalışmak insan doğasına adı verilir. Beyin fırtınası, ortak sorunlar, Başlangıçta belki konunun özüne belirlemek amacıyla oluşturulur. Sorunlara
P: Ne yapmak gerektiği ve nasıl yapılacağı belirlenir. en uygun ve en verimli iş yapma şeklidir. toplanacak veriler, çözüm önerileri, inmeyen veya bilinen düşünceler daha geniş bir çerçeveden bakma olanağı

U: Plan ve ölçüm araçları uygulanır. Şekil 2’de PUKÖ çevriminin dört temel aşaması, her aşamada uygulama önerileri ve karşılaşılabilecek üretilebilir. Ancak bu düşünceler sunar. Sorunun tanımını ve süreci
yapılması gereken iş adımları ve iş adımlarında kullanılabilecek engeller gibi konularda bir görüş listesi bittiğinde gerçek beyin fırtınası başlar. iyileştirilmesini kolaylaştırır. Yöntem, beyin
K: Sonuçlar değerlendirilir ve varsa sapma nedenleri belirlenir. sorun çözme yöntemleri gösterilerek verilmiştir. oluşturmak amacıyla yapılır. Kalite • Her üyenin çalışmalara iyi niyetle fırtınası yöntemi kullanılarak etkinleştirilir.
çemberlerinin yeni görüş üretmesini
Ö: İyileştirme kararlı hale getirilir ve yeni çalışma kuralları sağlayan etkili bir yöntemdir ve oldukça katılması esastır. Neden-Sonuç Çizelgesinin Yararları:
düzenlenir. yansız görüşlerin çıkmasına aracılık eder. Beyin Fırtınası Uygulaması Nasıl • Sorunların üzerine giden etkin bir

Yapılır: yöntemi geliştirir.
Beyin Fırtınasının Amacı:
• Görüşülecek konu belirlenir ve • Çizelgenin hazırlanması, iletişimi
• Toplantılarda düzeni sağlamak.
görünür bir yere yazılır. güçlendirir. Herkesin dikkatini bir
• Herkese aynı önemi vermek, yararlı • Toplantının amacı sorunu noktaya toplamasını sağlar.
Yoklama kağıtları ve yenilikçi görüşlerin oluşmasını belirlemekse, grup üyeleri olası
Koşu çizelgesi Karar matrisi sağlamak. • Başlı başına eğitici bir çalışmadır,
Histogramlar Pareto çizelgesi sorunlar için öneride bulunur; sorunu herkesin bilgisini geliştirir.
Anketler Çoklu oylama Beyin fırtınası çözümlemekse, çözüm önerilir.
Yakınlık çizelgesi • Zamanı en verimli biçimde
Akış çizelgesi 3 4 Neden-sonuç çizelgesi kullanmak. • Verilerin toplanmasını ve konuya
Odak grupları Ağaç çizelgesi • Her üyeye sırayla belli bir süre bilimsel yaklaşılmasını sağlar.
İlişki çizelgesi • Grubun ortak sorunlarını ortaya verilerek düşüncesi sorulur.
Odak grupları
iyileştirme Kuvvet-alan analizi çıkarmak. • Konuya hakimiyeti sınamak için
2 ölç ve çözümle olanakları 5 • Her üye sıra ile söz alarak önceden oldukça iyi bir yöntemdir.
üzerinde
odaklaş • Sorunlara ilişkin olarak hangi kararlaştırılmış bir süre sınırlaması • Tüm sorunlara uygulanabilir.
içerisinde görüş belirtir. Her söz alışta
var olan süreci temeldeki Beyin fırtınası verilerin toplanacağına karar vermek.
Beyin fırtınası tanımla nedenleri belirle Karar matrisi sadece bir düşünce açıklanır. Neden-Sonuç Çizelgesi Uygulaması
Odak grupları PLANLA Ağaç çizelgesi • Sorunu ortadan kaldırmaya yarayacak
Görüşme önerileri oluşturmak. • Sırası gelen kişinin o anda aklına bir Nasıl Yapılır:
1 6
çıktıları, düşünce gelmeyebilir. O zaman üye • Sorunu gösteren bir ok (ana kılçık)
müşterileri ve çözümleri yarat • Yeni bir uygulamada çıkabilecek olası görüşü olmadığını söyler.
beklentileri belirle ve en iyilerini seç sorunları önceden belirlemek. çizilir.
BAŞLA • Tüm görüşler bir yere yazılır.
deneme Beyin Fırtınasında Uyulması Gereken • Bu kılçığın üzerinde, sorunun olası
takip et ve uygulamasını Beyin fırtınası • Ortaya çıkan tüm düşünceler ana nedenleri oklarla gösterilir. Bir
Yoklama kağıtları getirileri sürekli kıl planla Kuvvet alanı analizi Kurallar: üretim sürecinde en çok kullanılan
Koşu çizelgesi 12 7 Eylem planları tanımlanarak netleştirilir.
Anketler KONTROL Ağaç çizelgesi • Zaman sınırlaması yapılmalı ve bir ana neden sınıfları, araç, gereç, metot
Histogramlar ET Akış çizelgesi zaman tutucu belirlenmelidir. • Düşünceler gerekirse eleştirilerek ve insandır. Bir hizmet sürecinde ise
Kontrol çizelgesi değişikliği denemeyi
standardize et gerçekleştir incelenir, kümelenir veya sayıca azaltılır, bu sınıflar genellikle politikalar,
• Beyinler hayalci ve yaratıcı bulanık düşünceler yeniden yazılır. yönergeler, işyeri, araç ve insan
11 önemli sonuçları 8 düşünmeye özendirilmelidir. • Tüm görüşler ortaya konduktan sonra şeklinde seçilir. Her iki durumda,
sonuçları belirle değerlendir çevre (binalar, lojistik ve alan) ve
Kuvvet alan analizi Yoklama kağıtları • Görüşler belirtildiğinde üzerinde ilk tur oylamaya geçilir. Görüşler tek tek
Beyin fırtınası Histogramlar kesinlikle tartışma yapılmaz, oylanır. Üyeler istedikleri her öneriye ölçme (kalibrasyon ve veri toplama)
Eylem planları eleştirilmez, olumsuz sözcüklerle sınıfları da sık sık kullanılır. Ayrıca,
Ağaç çizelgesi 10 9 oy verebilirler. bu tür sınıflar yerine, sözkonusu
Akış çizelgesi nitelenmez (saçma, yanlış gibi) ancak • İlk tur oylama sonucu en çok oy alan
Pareto çizelgesi Yoklama kağıtları anlaşılmadı ise açıklama istenebilir. sürecin ana basamakları da
Odak grupları Anketler öneriler daire içine alınır ve bunlar kullanılabilir.
Kuvvet alanı Odak grupları • Düşünceler özlü ve açık biçimde üzerinde tartışılır. Yine üyeler sıra ile
analizi Histogramlar • Her bir ana sınıfla ilgili alt etmenler
Koşu çizelgesi açıklanmalıdır. söz alır. Tüm üyeler önerilerini
belirtince ikinci tur oylamaya geçilir. oklar ile gösterilir.
• Üyeler birbirlerinin görüş ve
düşüncelerinden yararlanılarak sinerji • İkinci tur oylama sonucu öneriler Şekil 3’te Neden-Sonuç çizelgesi
oluşturacak yeni düşünceler önem sırasına göre belirlenmiş olur. verilmiştir.
Şekil 2. PUKÖ yönetimi ve araçları. üretmelidir.

66 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 67
·