Page 66 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Bilal KILIÇ Kalite Çemberleri ve Sorun Çözme Yöntemleri

9. Kalite Çemberlerini Olumsuz Etkileyen programın gerilemeye başlaması veya başka tür bir programa Tablo 1. Sorun çözme yöntemleri.
Etmenler dönüşmesi de sık rastlanan bir durumdur. Bunun dışında kalite
çemberlerini olumsuz etkileyen diğer önemli etmenler de
Kalite çemberleri çeşitli gelişme dönemleri geçirir. Bu şunlardır.
dönemlerin uzunlukları gruplar arasında değişiklik gösterse
de her kalite çemberi bulunduğu döneme ait özellikleri taşır. • Temel görüşü kendi görüşüne göre oluşturmayı isteme;
Kalite çemberleri başlangıç döneminde katılımcı azlığı, yetersiz • Ne pahasına olursa olsun haklı çıkmayı amaçlama;
parasal destek ve grup üyelerinin grup işleyişini ve sorun çözme
becerilerini öğrenememesi gibi risklerle karşı karşıyadır. Çoğu • Saldırgan ve tepkisel davranışlar sonucu, haklı olduğu
kalite çemberinde bu engeller aşılır ve bir sonraki aşamaya konuda bile zaman zaman eksi puan alarak başlama;
geçilir. İlk sorun çözme aşamasında grubun karşılaşacağı çok
zorluk yoktur. Bu dönemde sorunların üzerinde anlaşamama • Takım içinde erimeme/kaybolmama vb.
veya sorun çözümü konusunda yeterli bilgi sahibi olamama Kalite çemberlerinin devamlılığını sağlamak için grup
gibi zorluklarla karşılaşılsa da bunlar çoğunlukla aşılabilir. üyelerinin belli aralıklarla değiştirilerek gruptaki durağanlığın
giderilmesi ve taze görüşlerin eklenmesi yararlıdır.
Grup üyelerine çalışma isteği verecek ve doyum sağlayacak
olan en önemli unsur yaptıkları işe yönetim tarafından önem Bu uygulama aynı zamanda diğer çalışanların da gayrete
verilmesi ve saygı duyulmasıdır. Grubun karşılaşacağı ilk gelmesini sağlayacaktır.
olumsuzluk, üretilen çözümlerin rapor edilmesinden sonra
kabul görmemesidir. Yöneticilerin çemberin önerilerine olumsuz Kalite çemberlerinin devamlılığını sağlamak için
tepki göstermeleri veya hiç dikkate almamaları olasılığı yüksektir. grup üyelerinin belli aralıklarla değiştirilerek
Böyle bir durumda grup üyelerinin morali bozulur, zaman gruptaki durağanlığın giderilmesi ve taze görüşlerin
kaybettiklerini düşünürler ve grup dağılır. Bazı durumlarda eklenmesi yararlıdır.
ise moral vermek için grubun ilk önerileri olduğu gibi kabul
edilir. Bu durum ise, orta kademedeki yöneticilerin grubun 10. Sorun Çözme Yöntemleri (Kalite Çemberinin
çalışmalarını küçümsemesine ve gelecekte pek dikkate Kullandığı Temel Araçlar)
almamasına neden olacaktır. Çoğu kez, önerilen çözümler
kabul edilmekle birlikte çözümlerin uygulanması aşamasında Kalite çemberleri sorunları belirlerken, sorunların nedenlerini
sorunlar çıkmaktadır. Yöneticiler, pahalı olması veya gruplar araştırırken, çözümler ararken, çözüm yöntemini seçerken,
arasında görüş ayrılığı oluşması nedeniyle çözümleri çözümü yönetime sunarken, sorun çözme yöntemlerinden
uygulamayabilirler. Önerilerin kabulünde olduğu gibi, eğer yararlanır.
sunulan fikirler uygulanmaya konmazsa, yine grup zamanla Sorunları çözme yöntemleri Tablo 1’de verilmiştir.
çalışma isteğini kaybedecek ve dağılacaktır. Kimi zaman önerilen
çözümler büyük ölçüde kazanım sağlayacağından kabul edilir Bunların dışında, Janusian yöntemi, Delphi yöntemi, Zihin
ve grup bir sonraki aşamaya ilerleyebilir. haritaları başta olmak üzere daha birçok problem çözme
yöntemi vardır.
Bundan sonraki aşama, sorun çözmenin yaygınlaştırılmasıdır.
Bu aşamada eski grupların yanı sıra yeni gruplar da oluşur. Sorun çözme yöntemlerini etkin bir biçimde kullanabilmek
Yeni fikirler yeni insanların da işe karışmasını, dolayısıyla, için; sorunu tanımlamak, çözüm odaklı olmak, ilgili ve bilgili
daha çok para ve işgücünü gerektirecektir. Bir çemberin çok kişileri bir araya getirmek, takım çalışması yapmak, ortak aklı
başarılı olması, gruba üye olmayan insanlarda kıskançlık, kullanmak, yöntemlerin kurallarını etkin bir şekilde işletmek
dolayısıyla üye olanlarla olmayanlar arasında bir çatışma ve etkili iletişim kurmak gerekir.
yaratabilir. Ayrıca, ilk başarılar grup üyelerinin de isteklerini
artırabilir. Üyeler, yönetime daha fazla katılmak, elde edilen Çember üyeleri sorun çözme yöntemlerini kullanarak
kardan pay almak da isteyebilirler. Kalite çemberlerindeki birbirlerini daha iyi anlayabilir, daha verimli ve dikkatli
başka bir sorun da gruptaki üye sayısı arttıkça bireysel çalışabilir, sorunları daha kolay belirleyebilir, irdeleyebilir,
sorumluluğun, dolayısıyla üretimin azalmasıdır. Bu nedenle kavrayabilir, çözüm yöntemlerini daha kolay ve doğru bir
üye sayısı uygun sınırlarda tutulmalı, gerekirse yeni çemberler biçimde üretebilir, ürettikleri görüşleri ve yaptıkları çalışmaları
oluşturulmalıdır. İlk sorunların çözümünden sonra üzerine daha düzgün ve akılcı bir duruma getirebilir.
eğilecek sorun bulunamaması veya grubun çalışmalarının çok Bu yazıda, en çok kullanılan sorun çözme yöntemlerinden
genişlemesi nedeniyle, parasal yükün çok fazla artması gibi PUKÖ dönüsü, Beyin Fırtınası, Neden-Sonuç analizi, Kuvvet-
olumsuzluklar da ortaya çıkabilir. Bütün bu zorlukların aşılması Alan analizi, Pareto analizi, Yoklama Kağıtları, Altı Şapkalı
durumunda, kalite çemberi yoluna devam edebileceği gibi,
Düşünme Yöntemi ve Histogram’dan söz edilmiştir.

64 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 65
·