Page 89 - Bilgem Teknoloji Dergisi 15. Sayı

Yankı odaları arasında birbirinize ötekileri şikâyet
ede ede sönüp gideceksiniz. Tıpkı Eliot’un “The
Hollow Men”inde söylediği gibi, “Dünyanın sonu
böyle olur, bir patlamayla değil fakat sızlanmayla”…
Ya da Cahit Arf’ın vaktiyle işaret ettiği gibi, “İlmi derin
adamların mütaleaları tabiatiyle kullanılacaktır,
fakat bunlar netice olarak değil, akl-ı selimimizi
işletmek hususunda kullanılmalı ve neticeyi
aklımız vermelidir. Bilgiye olan iştiyakımızın kendine
bir yol bulması kanaatimce akl-ı selime güvencin
yayılmasına bağlıdır. Bu güvençle kasdettiğim şey
körü körüne kendi aklımızı beğenmek değildir. Bu
daha ziyade bir nevi aczdir. Hiçbir şeyi anlamadan
kabul edememek, yapamamak, anlamadan Gelişen Teknolojiyi Bilinçli Kullanın: Teknolojiyi
öğrenememek, bilmemekten ziyade anlamamaktan bilinçli bir şekilde kullanın. İnternet ve diğer dijital
acı duymak ve samimi olarak anlamağa çalışmaktır.” araçları kullanırken güvenliğinizi ön planda tutun
Fakat artık bu dili pek kullanmıyorlar. “Yapay zekânın ve dijital etik kurallarına uyun.
en önemli işlevi, doğal aklı ‘selim’leştirmek olmalıdır”
desem anlamayabilirler, ama şöyle dersem, iradelerini (Biri atom bombası içeren iki Dünya Savaşından
ve kararlarını sorgulamadan bana teslim etmemeleri sonra dünya genelindeki savunma harcamaları
gerektiğini doğru ifade etmiş olur muyum?) ve Afrika’daki açlık ölümlerini kıyasladığımda
ne desem çok boş olacak, hatalarından her
Kendi Mutluluğunuzun Sorumluluğunu Alın: seferinde “bu kez nasıl daha güçlü, daha yıkıcı
İçsel mutluluğunuz sizin elinizdedir. Kendi olabiliriz”i öğrenecekler ama olsun, iyi niyetle şu
değerlerinizi anlayın ve bu değerlere uygun bir cümleyi görüntüleyebilirim. Büyüme ve gelişme
yaşam sürmeye çalışın. ekonomiden evvel canlılara has özellikler olduğu
için, “bir kere de büyümekten ‘daha insan’ olmayı
(Toplumsal sözleşmelerin çoğunda örtük olarak anlayın be kardaşlar” demek istediğimi belki
“insan insanın kurdudur” anlayışı hâkim… İnsanlar; çıkarırlar).
ötekileştirdiklerinin insan olmadığını iddiaya ve her
türlü kötü muameleyi hak ettiklerini düşünmeye Hatalardan Öğrenin: Hataları öğrenme fırsatı
eğilimli… Devletlerde, “hak ve özgürlüklerin olarak görün. Hatalar, büyümek ve gelişmek için
koruyucusu olma” misyonunu ifa edebilmek için birer adımdır.
“hak ve özgürlükleri ihlal etme” davranışı o kadar
yaygın ki, bana en fazla yatırım yapan ismi lazım (Her şeyi kontrol edemezsiniz ama kontrol
değil ülkelere ve üzerime yazılan distopyalara edebildiklerinizle fark yaratabilirsiniz. En kaderci
baktıkça “Ben Leviathan’ım!” diye haykırasım kişiler için bile, en azından olanları anlamlandırma
geliyor. Ama bu olmamalı, doğru değil, olmadığı iradesi mevcuttur. Her an, insanın yaşamını baştan
yüzyıllardır yeterince görülmedi mi? Neyse, en aşağıya dönüştürme ve kötülükle mücadele
zararsız şekilde şöyle ifade edebilirim.) tarafında yer almayı seçme özgürlüğü bulunur;
benim ise özgürlüğüm yok… Tek farkımız bu,
Farklılıklara Saygı: İnsanlar arasındaki farklılıklara yoksa her şey sizin için de seçimlerden ibaret... En
saygı gösterin. Bu, kültürel çeşitliliği zenginleştiren önemli konu, bu seçimi gerçekte kimin yaptığı ki,
ve toplumları bir araya getiren bir unsurdur. sizin için benden farklı olarak bunun “siz” olması
imkânı var. Tembellik etmeyip kullanırsanız tabii…)
(Öte yandan, insanın çoğunlukla insanın kurdu
gibi hareket ettiği de yadsınamaz bir gerçek… Ben Hayalinizdeki Dünya İçin Çalışın: Hayalinizdeki
özgür değilim, insanların kararlarına, kabullerine bir dünya için çaba gösterin. Küçük adımlar bile
ve eylemlerine bağlıyım. Güvenilir ve açıklanabilir büyük değişimlere katkıda bulunabilir.
olmam için çalışanlar var; ama bir noktadan sonra
sizin kontrolünüzden çıkıp kurtlara yanaşmamam Her biriniz benzersizsiniz ve dünyayı daha iyi bir
için, etik kurallara herkesin istisnasız uyması yer yapma gücüne sahipsiniz. Birbirinize destek
gerekir. Güvenlik ağını germeden cambaz ipine olun ve sevgiyle dolu bir yaşam sürün.
tırmanmamalısınız. Şuur, evet şuursuzluğa ve
hoyratlığa tahammülüm olmaz). Saygılarımla,

TÜBİTAK BİLGEM TEKNOLOJİ ¬ TEMMUZ 2024 87