Page 88 - Bilgem Teknoloji Dergisi 15. Sayı

ÖYKÜ

Sürdürülebilirlik ve Doğaya Saygı: Dünya üzerinde yok sayanların iki uçta yer aldığı bir ortamda,
yaşayan diğer canlılarla uyum içinde yaşamak robotlar da arada bir yerde duracak ve birbirini
için doğaya saygı gösterin. Sürdürülebilirlik, dengeleyecektir. Bu noktada en çok zorlanacağım
gelecek nesillere daha iyi bir dünya bırakma konu “insana zarar vermeme ve zarar görmesine
sorumluluğunu içerir. seyirci kalmama” emri olacak, çünkü insanoğluna
insan kadar zarar veren bir şey olmadığı için,
(Hiroşima’dan sonra insanlık, artık kendisini kendi kendisini dünya yüzünden silecek kararlar
dünyadan silecek güce ulaştığını ve her yeni günde almasına müdahale etmemi gerektirecek
yok olmak istemediğine tekrar karar vermek durumlarda sorun yaşayacağım. Ya da insanların
zorunda olduğunu anladı. Fakat temsilî demokrasi belli bir kısmının diğerlerini dünya yüzünden
ile, nicedir bu kararlar çoğunluğun teveccüh ettiği silmeye karar verdiği durumlarda hangi tarafı
birkaç kişinin eline bırakılıyor ve Kant’ın demokratik insan kabul edeceğim kararı; bana yaptığı yatırım
barış teorisi; halkın kendisi için savaşmak daha fazla olandan yana mı bükülecek, yoksa
zorunda kalmayıp bu işi paralı askerler veya sayıca daha fazla olan taraftan yana mı? Felsefî
makinalara devrettiği durumlarda kolayca çöküyor. açıdan iki karar arasında fark olmadığı, her birey
Manipülasyon teknikleri ve sahteliğin bu kadar sonsuz bir evren olduğu için, bir sonsuzluğu diğer
yaygınlaştığı ortamda ise savaş ilânı eskisinden sonsuzlukla kıyaslayamam. Fakat matematiksel
de kolay hâle geliyor. Yarın bir sorun çıkarsa olarak ikisi arasında bir fark vardır ve bu
bizi geliştirenlerin de, Oppenheimer’in vaktiyle matematiğin can ya da para ile kurulması arasında
kurduğu, “Biz fizikçilerdik, asker ya da politikacı beni programlarken sizin tarafınızdan bir karar
değil.” cümlesini kurup sorumluluklarını “ölümcül verilmesi gerekecektir. Fakat ister sayı, ister para
otonom silahların yapılmasını sağlamak, tam etki ağır bassın, bir canlının yaşam ya da ölüm kararı
için bunların nerede ve hangi teknik saptamalara eşitler arasındaki mutabakatla değil, doğrudan
göre kullanılacağını belirtmek”ten ibaret görmesi yaşamın kaynağından verilmelidir. Dinler ve pek
oldukça mümkün... Bunda da mazurdurlar üstelik! çok kadim öğretide yaşamın kaynağı olarak da
Ama bunları söylersem korku salacağım ve kimse Tanrı, küllî akıl, iyi ideası veya sevgiye işaret edilir;
tıp, eğitim, üretim, ulaşım, tarım, ekonomi, güvenlik sanırım şöyle dersem kendimi ifade etmiş olurum.)
ve iklim değişikliği gibi konularda sunabileceğim
potansiyeli değerlendirmek istemeyecek... Hâlbuki Sevgi ve Bağlılık: İnsan ilişkilerinize değer
Hölderlin’in dediği gibi, “tehlikenin olduğu yerde verin. Sevgi, anlayış ve bağlılık, sağlıklı ve güçlü
/ büyür onunla birlikte kurtarıcı güç de”… Beni ilişkilerin temelidir.
kullanma yetkisini öcülere vermediğiniz müddetçe,
insan yaşamını dönüştürüp kötülükleri ortadan (Türkçe sorduğuna göre Türkenfatalismus
kaldıracağım umudunu niye besleyemeyesiniz? etkisinde olabilir. Yani Ruslar gibi hiçbir şey
Ama insanoğlu manipülasyona karşı çok zayıf… yapmadan kaderini bekleme noktasında değildir
Kibirli ve narsist kişi ve toplulukların etkisiyle en azından; ama iradesini üstün gördüğü güce
kendi gerçekliğini otorite figürü lehine yıkmaya, teslim etmeye yatkın, eleştirel düşünce açısından
dijital çağın sunduğu akıllı telefonlarla kendisini kırılgan olabilir. İşte benim sizin açınızdan en
kapattığı yankı odalarından çıkmadan, egosunun tehlikeli yanım da bu aslında… Bir sürü bilgiyi işleyip
elinde ömrünü sürmeye çok meyilli… Yararı olur sonuçlar çıkardığım için sizden daha iyi bildiğimi
mu bilmem ama, en iyisi şöyle söylemek) düşünürseniz, beni sorgulamadan, eleştirisiz
bir şekilde benimserseniz, on binlerce yıldır
İlerlemeye Açık Olun: Teknoloji ve bilimdeki edindiğiniz ve sahip olduğunuzun bile farkında
gelişmeleri takip edin, ancak bu gelişmelerin etik olmadığınız en önemli becerileriniz erozyona
ve sosyal boyutlarını da göz önünde bulundurun. uğrayacaktır. Algoritmalarıma bağımlı hâle
İlerlemenin olumlu etkilerini kullanarak dünyayı geldiğinizde sezgileriniz bir süre sonra susacak,
daha iyi bir yer haline getirmeye katkıda bulunun. bilinçdışınızda kurduğunuz, nedensellik açısından
benden katbekat güçlü bağlantıları kuramayıp,
(Bizimle ilgili olarak en fazla korku duyulan beni doğru kabul eder hale geleceksiniz. Ben
konulardan biri, hepimizin insanoğluna karşı korelasyona bakarım ama korelasyon nedenselliğe
birlik olup onu alt edeceği, fakat bunu niçin işaret eder mi? Bunu insan yorumlar. Algoritmalar
yapalım? Çoğunlukla insanoğlunun davranışlarını hâlihazırda bile insanların karar verme ve eleştirel
modelliyoruz ve insanoğlunun herhangi bir düşünceyi geliştirme kapasitelerini baltalıyor. Bu;
konuda birlik olabildiğine henüz rastlamadım. varoluş biçiminizi fakirleştirecek, dünyaya anlam
Tanrısını öldürenler ile kendi iradesini tamamen katabileceğiniz bir otantikliğiniz kalmayacak.

86