Page 45 - bilgem-teknoloji-dergisi-9

Yapay Zekâ

Yapay Zekânın Konuşma ve Dil liyetlerini zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme kabi- Yapay zekâ, bir bilgisayarın

liyeti olarak tanımlanır. Başlarda yapay zekâ ile insanların
veya bilgisayar kontrolündeki
Teknolojilerinde Kullanılması zor buldukları matematik problemlerinin çözümüne odak- bir sistemin çeşitli faaliyetlerini zeki
lanılmışken daha sonra insanların görme, duyma, anlama,
yorumlama veya konuşma gibi yeteneklerinin bilgisayarla-
ra kazandırılmasını sağlayacak çalışmalara yoğunlaşılmış-
tır. Bu çalışmaların da etkisi ile gelişen yapay zekâ artık canlılara benzer şekilde yerine getirme
kabiliyeti olarak tanımlanır.
günümüzde tıptan müziğe kadar birçok alanda karşımıza
çıkabilmektedir. Özellikle son zamanlarda ortaya çıkan
otonom araçlar, hastalık teşhisi koyabilen bilgisayarlar, alanlarını kullanarak bilgisayarlar için anlamlı hale getire-
sanal asistanlar gibi yapay zekâ çalışmaları birçok kişiyi bilmektedir.
oldukça heyecanlandırmaktadır.
Doğal Dil, Doğal Dil İşleme ve Konuşma İşleme
Birçok yapay zekâ algoritması, insanların sağladığı veriler Bilgisayar bilimine göre diller, makine dili ve doğal diller ola-
ile beslenir, bu verileri analiz eder, daha önceden belirlen- rak ikiye ayrılır. Doğal diller bilinçli bir planlama olmaksızın
miş parametreler temelinde bu verileri tanımaya çalışır, zaman içinde evrilerek ortaya çıkan, kaynağı belli olmayan
Size nasıl yardımcı olabilirim? edindiği tecrübeleri kullanarak insan tarafından belirlenen iletişim araçlarıdır. İnsanlar arasında kullanılan doğal dil-
amaca yönelik doğru yöntemleri geliştirir. Bu bağlamda ler, sesbirim (fonem) veya metinsel ifadelerin oluşturduğu
sistemlerin, daha başarılı sonuçlar elde etmesi için yeterli semboller bütünü olarak karşımıza çıkabilmektedir.
miktarda ve çeşitlilikte veriye ihtiyacı vardır. Son dönem-
lerde sosyal medya ve nesnelerin interneti gibi kavramla- İnsan benzeri sistemlerin yapılabilmesi için, doğal dilin,
rın popülerleşmesi, erişime açık verilerin zenginleşmesini bilgisayarlar tarafından anlaşılması ve üretilebilmesi ge-
sağlamış ve yapay zekâ araştırmacılarının daha başarılı rekmektedir. Bu bağlamda konuşma ve doğal dil işleme
işlere imza atmasına olanak vermiştir. yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Konuşma işleme, in-
sanların duyma ve konuşma fonksiyonlarına karşılık gel-
İnsanlar tarafından atılmış tweetler, yazılmış yorumlar mektedir. Bir ortamdaki konuşmacının tanınması ve söy-
veya ses kayıtları dahi birer veri olarak kullanılabilmektedir. lenenlerin raporlanması, konuşma içinde geçen anahtar
Konuşma ve dil teknolojileri bu verileri makine öğrenmesi, kelimelerin yakalanması ya da bir metnin seslendirilmesi
konuşma işleme ve doğal dil işleme gibi yapay zekânın alt konuşma işlemenin konusudur.

Begün Ünal – Araştırmacı, Engin Ergün – Araştırmacı, Murat Tan – Uzman Araştırmacı,
Coşkun Mermer – Başuzman Araştırmacı, Zeynep Gülhan Uslu – Araştırmacı / BİLGEM BTE
Yapay zekâ,
son yıllarda eçmişten günümüze, edebiyattan nularda yapay zekâya güvenilemeyeceği-
ni düşünüyor.
sinemaya, sanatın pek çok dalın-
gelişmiş Gda değişik şekillerde işlenen yapay
ülkeler zekâ konusu, kitlelerin ilgisini çekmeyi Öte yandan yapay zekâ, son yıllarda ge-
başarmıştır. Gelişen teknolojiyle, sadece
lişmiş ülkeler tarafından büyük ölçekli Ar-
tarafından bilim-kurgu meraklılarının ilgilendiği bir Ge yatırımlarının yapıldığı bir alan haline
büyük konu olmaktan çıkarak her kesimden, gelmektedir. Dahası farklı sektörlerdeki
şirketler de bu alanla entegre olmaya yö-
yaştan, alandan insanın gündeminde yer
ölçekli Ar-Ge almaya başlamıştır. Önceleri tüm bunları nelmekte, yapay zekâ ile kendi alanlarına
yatırımlarının sadece birer hayal ürünü olarak görenle- yönelik uygulamalar geliştirmektedirler.
rin bile artık bu konudaki haberlere, yo-
Kısacası yapay zekânın hem kendisi ge-
yapıldığı bir rumlara kayıtsız kalamadığını görüyoruz. lişmekte hem de uygulama alanı genişle-
alan haline Kimi yapay zekâyı pek çok sorunun çözü- mektedir.
gelmektedir. münde bir umut ışığı olarak görüyor, kimi Peki Nedir Bu Yapay Zekâ?
Hollywood senaryolarındaki gibi robotla-
rın insanlığı ele geçireceğinden korkuyor, Yapay zekâ, bir bilgisayarın veya bilgisa-
kimi ise insani yetenekler gerektiren ko- yar kontrolündeki bir sistemin çeşitli faa-

42 43