Page 27 - bilgem-teknoloji-dergisi-9

Yapay Zekâ BILGEM
TEKNOLOJI

Gelecekte de benzer uygulama alanlarının yanı sıra ya-
pay zekâyı belki yeni bir beste yaparken veya yeni bir re- Laboratuvarımızın temel araştırma
sim çizerken görebiliyor olacağız. Sağlıkta teşhis ve te- alanları içinde büyük veri altyapısı
davi noktasında eskisinden çok daha fazla yapay zekâ
destekli araçların kullanıldığına şahit olacağız. Yapay kurulması, makine öğrenmesi ve derin
zekâ uygulamalarının ileride yaşam kalitesini artıracak öğrenme gibi alanlar ve daha fazlası
her alanda sosyal hayatın vazgeçilmez parçası olacağı-
nı diye düşünüyorum. bulunmaktadır.

misyonumuz var. Buradaki olası çözümleri, doğrudan
yapay zekâ alanında uygulama geliştirmek isteyen gi-
rişimcilerin, kamu ve özel sektörün kullanabileceği ve
makine öğrenmesi adımlarının ve sürecin biraz daha
otomatize edilmesine yardımcı olabilecek hizmetler ve
uygulamalar olarak tanımlayabiliriz. Safir Zekâ ve Safir
Bio gibi inisiyatif projesi Ar-Ge çalışmalarını bu kapsam-
da değerlendirebiliriz.
Sorunuz kapsamına girebilecek bir diğer husus da bu-
lut bilişim ile yapay zekânın bir diğer kesişim noktası
olan, yapay zekânın ihtiyaç duyduğu hesaplama gücü
ve anonim veri ihtiyacı ve bu ihtiyacın giderilmesinde daha hızlı yorumlanmasını sağlayacak algoritmaların Makinelerin insani zekâ ve muhakeme yetenekleri ile in-
bulut iş modelleri ve servislerinin kullanılabileceği konu- kullanılması araştırılmaktadır. sanların yerini alacağı fikri, kurgusal olarak pek çok film-
sudur. B3lab olarak bir veri merkezi olma misyonumuz de, romanda vesaire tekrar tekrar işlendiği için burada da
bulunmadığı için her ne kadar bu konuyla ilgili doğrudan Veri toplama alanında yapılan çalışmalarla ilgili bir diğer reel durum ile kurgu birbirine girmektedir. Bu tip apoka-
servis verme gibi bir çalışmamız olmasa da metodoloji örnek ulusal istihbarat veri tabanlarıdır. Bu verilerin ana- liptik senaryoları şahsen eğlenceli bulmakla birlikte faz-
ve yöntem konusunda çeşitli ortak çalışma gruplarına lizi için büyük veri, makine öğrenmesi ve yapay zekâ tek- lasıyla kurgusal ve hayali buluyorum.
BİLGEM B3LAB Çalışma Alanları katkılar sağlamaktayız. niklerinden yararlanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse
benzer bir yaklaşımla NSA, Skynet adını verdiği bir yapay
Bilindiği gibi Yapay Zekâ’nın gelişimi, Bulut Bilişim ve TÜBİTAK Yönetim Kurulu'nun 23 Temmuz 2019 tarihli zekâ uygulaması ile şüphelinin telefon çağrısı konumu İnsanın mekanik zekâdan ibaret olmadığını, zekânın yanı
Açık Kaynak teknolojilerinin gelişimi ile daha da hızlan- kararı ile BİLGEM bünyesinde kurulması kararlaştırılan ve telefon çağrı kayıtlarındaki meta verileri kullanarak sıra insan iradesinin, insanın iyiyi ve kötüyü ayırt edebil-
maktadır. Size göre, Yapay Zekâ’dan daha fazla yarar- “Yapay Zekâ Ensititüsü” ile ilgili güncel durum nedir? fiziksel hareketlerindeki ve iletişim alışkanlıklarındaki me yeteneğinin, değerlerimizin ve zaaflarımızın, sevinç-
lanmak için, ülkemizde bu iki teknoloji alanında yapıl- Bilgi verebilir misiniz? şüpheli davranışları tespit etmeyi hedeflemektedir. Ban- lerimizin ve korkularımızın ve daha fazlasının insanı in-
ması gereken çalışmalar nelerdir? Bu konuda B3Lab 22 Şubat 2020’de TÜSSİDE’de gerçekleştirilen TÜBİ- kalara terör finansmanı amacıyla gerçekleştirilen para san yapan özelliklerimiz olduğuna inananlardanım. Bu
olarak sizler neler yapıyorsunuz? TAK Yapay Zekâ Enstitüsü Çalıştayı’na bu konudaki transferlerini tespit edebilmek, terörle mücadelede çev- kurguların arka planında var olan etkenlerden biri olarak
Daha önce de değindiğimiz gibi yeni nesil yapay zekâ ya- tüm paydaşlar (Kamu/Özel Sektör, Akademi, Girişimler/ rimiçi içerik izleme ve analiz araçları vasıtasıyla terörist düşündüğüm, insana eşdeğer veya insandan üstün bir
zılım çerçeveleri ve mimarileri üzerinde çalışıyor olmak Teknoloji Şirketleri, STK’lar) katılım göstermiş ve eko- propaganda faaliyetlerini tespit etmeye çalışmak gibi “makine yaratma” arzusunu/korkusunu problemli bulu-
bizim öncelikli konularımız arasında yer almaktadır. Bu sistem aktörlerine açık, işbirliğine dayalı ve ekosistem farklı alanlarda da yapay zekâ teknikleri kullanılmaktadır. yorum. Yapay zekânın insana rakip değil insana yardımcı
çalışmalarımız kapsamında data pipeline oluşturma, etkileşimleri güçlü örnek bir araştırma enstitüsü yapı- olduğunu ve bu şekilde kalacağını düşünüyorum.
feature engineering, analitik katmanlar gibi alanlarda lanması adına önemli bir adım atılmıştır. Sayın Başka- Yapay zekâ destekli veri analizi çalışmalarının yanı sıra
açık kaynak teknolojilerini baz alan framework, toolset, nımız Hasan Mandal’ın sunduğu altlıklar çerçevesinde yapay zekâ tarafından desteklenen deniz, kara ve hava Bununla birlikte bu kurguların/korkuların gerçekten
ürün ve servis geliştirme çalışmalarımız bulunmaktadır. katılımcıların değerli görüşleri alınmıştır. Bu çalıştayın araçları, insansız hava araçları, askeri robotlar gibi alan- önemli olduğunu düşündüğüm bazı konu başlıklarını
Bu konuda temel yaklaşımımız, mevcut projelerimizde sonuç raporunun, enstitü kurulum çalışmaları açısından larda da oldukça ciddi gelişmeler bulunmaktadır. Oto- tartışmaya açtığı da bir gerçek. Burada bence en önem-
edindiğimiz yazılım tecrübelerimizi, yeniden kullanılabi- da önemli bir yol haritası olacağı değerlendirilmektedir. nom sistemlerin ve yapay zekânın kullanımıyla yeni as- li hususlar, daha açıklanabilir ve yorumlanabilir yapay
lir geliştirmeler olarak tasarlayıp çeşitli uygulama kanal- keri yaklaşımlar ve taktikler mümkün olmaktadır. Tabi bu zekâ uygulamaları ihtiyacı, yapay zekânın etik kullanımı,
ları üzerinden farklı çözümlerde kullanılabilecek servis- Askeri Amaçlı Yapay Zekâ Uygulamaları sistemlerin geliştirilmesinde kullanılan yapay öğrenme güvenilir yapay zekâ uygulamaları, kötü niyetli insanlar
ler halinde sunabilmektir.
Savunma sanayiindeki yapay zekâ uygulamaları ile ilgi- yöntemleri ve kullanılan veri setleri çok önemlidir, başka tarafından kullanıldığında yıkıcı etkilere sebep olabilme
B3Lab’ın iki ‘B’si zaten “Bulut Bilişim”e tekabül ediyor ve li bilgi verebilir misiniz? sektörlere göre hatalı öğrenmenin doğuracağı sonuçlar potansiyeli, genel suistimal konuları ve yapay zekânın in-
çok daha kritik öneme sahiptir. Bilgi güvenliği konusu da
çalışmalarımızın önemli bir bölümünü de açık kaynak Modern orduların veri ile ilgili problemleri, şirket ve hükü- askeri uygulama geliştirme noktasında mutlaka göz ardı sanların işlerini elinden alabileceği korkusu.
Bulut teknolojileri üzerinde çalışmak oluşturuyor. La- metlerin genel olarak karşı karşıya oldukları zorluklarla edilmemesi gereken konuların başında gelmektedir.
boratuvarımızda, Openstack başta olmak üzere çeşitli benzerdir; genellikle gerekenden fazla veri bulunmakta- Örneğin yapay zekâ kullanan bir otonom aracın kaza
containerization çözümleri ve mimari modeller üzerinde dır ve bu verileri yeterince hızlı işlemek zordur. Bilgiyi iş- Yapay Zekâ ve İnsan anında vereceği potansiyel kararların, ne kadar ahlaki
çalışmalar yapılıyor. Günümüzde bulut ortamı her türlü lemek maksadıyla geliştirilen dar kapsamlı yapay zekâ olabileceği konusu veya sağlık sektöründe hastanın teş-
yazılım ürünlerinin ve çözümlerinin “As a Service” sunu- uygulamaları, insan işgücünün daha üst seviyeli görev- Yapay zekânın dünyamızda geri dönülemez yıkımlara yol his veya tedavi aşamasında yapay zekâ destekli sistem-
labileceği bir ortam sağlıyor. Bizim de bu alanda AIaAS lerde kullanılmasını sağlayan, veri yorumlama sürecini açacağı ile ilgili görüşlere ne dersiniz? Makineler insanlı- ler yerine insan tarafından değerlendirilmeyi seçebilme
veya MLAaS diye tanımlanabilecek; Yapay Zekâ ve Ma- hızlandırma potansiyeli sunmaktadır. Örneğin Birleşik ğın sonunu mu getirecek? hakkı gibi konular, hukuki ve ahlaki anlamda gündemi-
kine Öğrenmesi Hizmetleri şeklinde ifade edebileceği- Devletler ordusu tarafından yürütülen Maven Projesin- Yapay zekâ ile ilgili çok uzun senelerdir süren, bilim kur- mizde yerini almaya başlayan ve gerçekten de çözüm
miz framework ve uygulamaların geliştirilmesi gibi bir de, insansız gözlem dronlarından alınan görüntülerin, gu ile de beslenen bu tip popüler tartışmalar yapılıyor. bekleyen konulardır.

24 25