Page 31 - bilgem-teknoloji-dergisi-9

Yapay Zekâ

lanarak daha çok ürün elde etmeleri mümkün olmakta- üst düzey stratejiler uygulayan bir Yapay Zekâ yazılımı,
dır. Toprağa yerleştirilen sensörlerle toprağın nem sevi- oyunun cazibesini azaltır. Bunu engellemek için oyuna
yesi ölçülmekte, toprağın suya ihtiyaç duyup duymadığı seviyeler eklenir ve oyun oynayan kişi karşısındaki bilgi-
belirlenmekte ve suyun ihtiyaç olan zamanda ve gerekli sayarın zekâ derecesini kendisi belirler. Örnek verecek
miktarda kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Böylece olursak DeepMind firmasının geliştirdiği Yapay Zekâ ta-
su israfı da önlemektedir. Uydu görüntüleme ile ekinleri banlı AlphaGo yazılımı, Go adlı bir oyunu insana benzer
gözlemlemek ve zararlı böcekleri veya hastalıkları teşhis bir şekilde oynayarak, dünyada bu oyunu en iyi oyna-
etmek ve çiftçileri uyarmak mümkündür. Ayrıca hava tah- yan oyuncuyu yenmeyi başarmıştır. Bu örnekleri başka
mini, gübre optimizasyonu, toprak testi, ürünlerin yabani oyunlar için de çoğaltmak mümkündür.
otlardan temizlenmesi, ürünlerin izlenmesi ve tedarik zin-
ciri yönetimindeki şeffaflığın artırılması da dâhil olmak Günümüzde interaktif bilgisayar oyunları Yapay Zekâ
üzere birçok kazanım yine bu teknolojileri kullanarak elde konusunda artan araştırmalar için zengin bir ortam sağ-
edilebilmektedir. lamaktadır. Yalnız burada üzerinde durulması gereken
çok önemli bir nokta daha vardır. Yapay Zekâ’dan fay-
Örneğin Blue River Technology isimli bir firma ”gözlemle dalanarak geliştirilen artırılmış gerçeklik oyunları, insan
ve ilaçla teknolojisi” geliştirmiştir. Bu teknolojiyi kamera, beyninin derinliklerine nüfuz ederek tıpkı sigara, alkol ve
bilgisayar ve Yapay Zekâ yazılımını içeren tarım ilaçlama uyuşturucu gibi ölümüne bağımlılık oluşturmakta ve za-
aracı geliştirerek hayata geçirmiştir. Bu akıllı tarım ma- manı su gibi israf etme potansiyeli taşımaktadır.
kinesi her bir pamuk bitkisini görmekte, incelemekte ve
ilaçlanması gerekiyorsa, hassas bir şekilde otomatik ola- Konuşma Tanıma ve Doğal Dil İşleme
rak ilaçlamaktadır. PEAT firması da “plantix” adı verilen Yapay Zekâ, yabancı dilde konuşan kişinin dilini duymak
bir uygulama geliştirmiştir. Bu uygulama akıllı telefonlar- ve anlamak içinde kullanılır. Yapay Zekâ yazılımları sa-
da çalışmakta, telefondaki kamerayı kullanarak bitkiler- yesinde pek çok farklı dil, lehçe, aksan ve sesteki farklı
deki hastalıkları, topraktaki sorunları ve besin eksiklerini vurgular, tonlamalar, arka fondaki gürültü gibi değişken-
saptamaktadır. Ayrıca bu uygulamada kullanıcıları sanal lerin hepsini, tüm bu kapsam genişliğine, karmaşıklığa
ortamda uzmanlarla da buluşturarak, toprağın onarımı- ve zorluğa rağmen anlamak mümkündür. Bu konuda
nın nasıl yapılabileceği, ürünlerdeki hastalığın nasıl te- epeyce mesafe katedilmiştir. Doğal dil işlemede ise
davi edilebileceği, verimin nasıl artırılabileceği de anlatıl- amaç insanın insanla veya insanın makine ile kurduğu
maktadır. Yine aynı şekilde MasterCard ve RBS WorldPay gibi şir- arama motorunda yapılan araştırmaları ve yapılan alış- iletişimde, insan dilini işlemektir. Dillerin kurallı yapısı
ketler, Yapay Zekâ teknolojisi kulanarak, kart kullanımı verişleri dikkate alarak, kullanıcıları tanımakta ve kulla- çözümlenir ve anlaşılır. Duruma göre konuşulan dil yani
Finans ve Bankacılık ve uç nokta erişimini izleyerek sahtekârlığı daha etkili bir nıcıların beklentilerine uygun reklamları sunmaktadır. ses, metne dönüştürülür veya bazen metin sese dönüş-
Günümüzde özellikle finans dünyasında yapılan işlemler, şekilde önlemeyi başarmışlardır. Camfind firması ve başka birçok firma da geliştirdikleri türülür. Kullanım alanları ise çok geniştir. Başlıcaları
teknolojinin de gelişmesine bağlı olarak olağanüstü bir arama motoru ile bu vb. pekçok hizmeti kullanıcılara aşağıda verilmiştir.
hızla gerçekleştirilmektedir. Finansal kuruluşlar borsalar- Pazarlama yani müşterilere sunmaktadır.
da hisse senedi alım satım performanslarını iyileştirmek Pazarlama, daha fazla müşteri talebi oluşturabilmek için ‣ Google vb. web arama motorlarında arama yapılması,
ve daha yüksek kazanç sağlamak için Yapay Zekâ’dan ürünlerin cilalanması ve öne çıkarılması manasına gelir. Özetleyecek olursak, hem Yapay Zekâ teknolojisinin ‣ Makinenin bir dilden bir başka dile tercüme yapması,
faydalanmaktadır. Ticarette geleceği doğru tahmin ede- Bu işlem insanlar tarafından değil, pazarlama için geliş- ilerlemesi, hem de insanların webde depoladıkları ve- ‣ Çağrı merkezlerinde veya evlerde sanal robotların so-
bilmek çok önemlidir. Geleceği doğru tahmin edebilmek tirilmiş Yapay Zekâ yazılımları tarafından yapılırsa çok rilerinin artışı nedeniyle, günümüzde webdeki tüm tü- rulara cevap vermesi,
için, çok kısa sürede çok sayıda veriyi işlemek, analiz et- daha tatmin edici sonuçlara ulaşmak mümkün olur. keticilerin tüketim alışkanlıklarını belirlemek mümkün ‣ Banka veya GSM operatör yazılımlarının telefon ce-
mek ve sonuç üretmek akıllı makineler sayesinde müm- olmakta ve uygun ürünleri tüketicilere reklam olarak su- vaplaması,
kün olmaktadır. Ayrıca makineler geçmişteki verileri de Peki bu nasıl yapılır? 2000’li yılların başında tam adını narak, daha fazla alışveriş yapmaları sağlanmaktadır. ‣ Metni okuyup metne göre soruların cevaplanması,
analiz ederek insanların davranış kalıplarını çözümlerler bilmeden bir ürünü bulmak için bir çevrim içi mağazada
ve insanların gelecekte nasıl davranacağını öngörebilirler. arama yapsaydık, ürünü bulmak için epeyce zorlanırdık. Oyun metinden soru ve cevaplar çıkarılması,
‣ Tüm yazılı metinlerin taranıp ihtiyacımız olan bilginin
Belki de aradığımız ürünü bulamazdık. Ancak şimdi her- Oyun endüstrisi de Yapay Zekâ’dan büyük ölçüde ya- elde etme edilmesi ve raporlanması
Örneğin Nomura adında bir finansal kuruluş, Yapay Zekâ hangi bir e-ticaret sitesinde bir ürünü aradığımızda, ürün rarlanmaktadır. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeye
teknolojisini kullanarak tecrübeli hisse senedi yatırımcı- ile ilgili tüm olası sonuçları elde edebiliyoruz. Yapay Zekâ bağlı olarak, on yıl öncesine kıyasla hareketlerimizi ‣ Sosyal ağlarda yazılan çok sayıda yorum ve görüşün
larının davranışlarını analiz eden ve öğrenen bir Yapay yazılımları sayesinde arama motorları bize bu konuda daha iyi analiz edebilen daha gerçek ve daha duyarlı ya- derlenmesi, özetlenmesidir.
Zekâ yazılımı geliştirdi. Bu yazılım hisse senedi piyasa-
sında dakikalar sonra veya yakın gelecekte ne gibi ge- yardımcı olmakta ve birkaç saniye içinde, ilgili tüm ürün- zılımlar geliştirilmiştir. Burada temel amaç, bilgisayarın Sürücüsüz Araçlar
lişmelerin olacağını tahmin ederek, yatırımcılara isabetli lerin bir listesini almak mümkün olmaktadır. oyuncuya yetenekli ve akıllı bir şekilde tepki vermesi, Araçların Yapay Zekâ teknolojisinden yararlanarak sürü-
önerilerde bulunuyor ve yatırımcıların daha yüksek ka- oyun boyunca planlar yapması, hamleler geliştirmesi cüsüz bir şekilde hareket edebilmesi devrim niteliğinde
zanca ulaşmasını sağlıyor. Örneğin internet televizyon ağ şirketi olan Netflix, yayın- ve oyuncuyu yenebilmesi üzerine kuruludur. İnsanların bir gelişmedir. Peki bu nasıl mümkün olmaktadır? Ge-
ladığı çevrim içi film ve dizilerde Yapay Zekâ teknolojisi- oyunda Yapay Zekâ yazılımlarını yenmesi pek mümkün lişmiş derin öğrenme algoritmaları kullanılarak, görün-
Bankacılık sektörü de Yapay Zekâ’dan en çok faydalanan ni kullanmaktadır. Müşterilerin taleplerini dikkate alarak değildir. Çünkü yazılım, oyunu oynarken kendini geliş- tü algılama yapılır. Araç radarından, kameralarından,
sektörlerden biridir. Örneğin Hindistan HDFC Bankasının içeriğinde bulunmayan yapımları tedarik etme yoluna tirir, öğrenir ve ustalaşır. Yaptığı bir hatayı ikinci defa GPS’ten ve bulut servislerinden veriler alınır ve işlenir.
geliştirdiği EVA adlı sohbet robotu, yani elektronik sanal gitmekte, müşterilerin verilerini depolayarak onların ilgi asla yapmaz. Stratejiyi ve pozisyonu sürekli değiştirir. Aracın yakınındaki nesnelerin mevcut hareketleri izlenir
asistan, Yapay Zekâ teknolojisini kullanarak, müşteri ta- alanlarını, beğenilerini belirlemekte ve müşterilere uygun Bu nedenlerden dolayı Yapay Zekâ yazılımının yapacağı ve muhtemel hareketleri ile ilgili kestirim yapılır. Aracı
leplerine cevap vermekte, kredi kartı sahtekârlıklarının önerilerde bulunmaktadır. Disney Plus, Amazon, Hulu, bir hamleyi daha önceden kestirmek pek mümkün de- çalıştıracak kontrol sinyalleri üretilir. Böylece araçlar sü-
önlenmesini sağlamakta ve gelecekteki pazar eğilimleri- Warner Media, Comcast/Universal ve Apple Plus firma- ğildir. Ancak Yapay Zekâ reaksiyonlarının da dengede rücüsüz olarak daha güvenli ve daha verimli bir şekilde
nin araştırmasını ve analizini yapmaktadır. ları da benzer işleri yapmaktadır. Google firması, kendi tutulması gerekir. İnsandan daha hızlı tepki verebilen ve hareket edebilir. Örnek verecek olursak Waymo firması

28 29