Page 23 - bilgem-teknoloji-dergisi-7

Burak Selçuk SOYER Gömülü Benzetim

Sonuç olarak WaSiF projesini başarıya taşıyan kilit noktaları alıcısı, otomatik radar yanıltma uçaklardan gönderilen verilerle gerçek NetWaSiF’i izleyecek yeni teknoloji
şöyle özetlenebilir: metalfolyesi (chaff) ve son olarak orta zamanda ilişkilendirilebilmiştir. gösterimlerinin aşağıdaki alanlarda
menzilli radar füzeleri şeklindeki silah yapılabilmesini umuyoruz:
• WaSiF uçağında yer alan yetenekli bir COTS bilgisayarı; sistemlerinin benzetimi yer almıştır. İki NetWaSiF projesinin en heyecanlı
avcı uçağının iletişimi ve veri aktarımı anları kuşkusuz ki, test uçuşları ve • Teknoloji gösteriminin taktik olarak
• Birçok uygulamaya izin veren modüllü benzetim yapısı; kanat bölmeleri altında bulunan podlar gösterim zamanında yapılan gösterim “Karma Avcı Uçağı Kuvvet
vasıtasıyla sağlanmış, hava ortamıyla yer uçuşları olmuştur. Değerlendirme Operasyonları”na uygulanması
• Uçağın var olan aviyonik altyapısını etkilemeden, uçuşlarını 3 gün süreyle 4 ülkeden
standart MIL-Bus 1553B veri yolu kullanılarak gerekli ortamının iletişimi ise RTTP üzerinden katılan test pilotları gerçekleştirmiştir. • WaSiF donanımının Pod düzeyinde
gerçekleştirilmiştir. RTTP’ye her iki
uyarlamaların yapılabilmiş olması. küçültülmesi
uçaktan gelen veri paketleri, yer Bu süre içinde 9 görev ile 18 uçuş icra
NetWaSiF PROJESİ sistemine havada senaryo bağlamında edilmiş ve yaklaşık 18 saatlik toplam • NetWaSiF’in operasyonel hava
gerçekleşen olaylara anlık erişim uçuş süresi sağlanmıştır. Uç hava araçlarına yerleştirilebilmesi (TOR,
Networked WaSiF veya kısaca NetWaSiF projesi, 2005 ile olanağı sunarken, yer sistemini aynı koşulları, yüksek nem sağlamış ve gök F-16, diğer eğitim uçakları)
2008 yılları arasında gerçekleştirilmiş WaSiF projesi gibi, bir zamanda canlı bir izleme merkezine gürültülü fırtına, atmosferik zayıflamaya
teknoloji gösterim projesidir. WaSiF projesinden gerekli dönüştürüyordu. neden olurken, bunun bir sonucu olarak • NetWaSiF teknolojisinin diğer
ivmeyi alan NetWaSiF, bu kez Hollanda’nın projeden Bu projede yararlanılan veri hattı, veri hattında sorunlar baş göstermiştir. alanlara uygulanması (A-UAV, vb.)
çekilmesiyle dört Avrupa ülkesi tarafından geliştirildi ve Flight Profile Recorder (FPR) diye Ancak NetWaSiF gürbüz bir tavır • Gerçek zamanlı veri iletimi ve
sonuçlandırıldı. bilinen ACMI (Air Combat Maneuvering sergileyerek %40’lık veri kayıplarına değişik kavramların oluşturulması
karşın işlevselliğini muhafaza
NetWaSiF projesi imzalanmadan birkaç ay önce, Mayıs Instrumentation) sistemiydi. FPR veri edebilmiştir.
2005’te WEAG kapatıldı. Bunun üzerine, proje Almanya’nın hattı yazılımı NetWaSiF sisteminde
liderliğinde sürdürülmesine karar verildi. WaSiF’i yapan eski üretilen benzetim verilerinin Aermacchi TÜBİTAK Marmara Araştırma
Türk ekibinin yerine yeni bir ekip atandı ve projenin MB339CD ile M-311 eğitim uçakların Merkezi diğer dört ülkede olduğu gibi
imzalandığı tarihte işe başlanıldı. NetWaSiF projesine arasında dağıtılmasını sağladı. bir endüstri grubu olarak projeye
Türkiye’nin yanında, iki endüstrinin (Alenia ve Diehl BGT FPR’yi koruyucu bir kapsül içinde katılmıştır. WaSiF projesinde olduğu gibi
Defence) daha katılmasıyla programın katılımcıları uçuşla ilgili kritik verilerin toplanmasını yazılım olarak destek sağlamıştır.
tamamlanmış oldu. ve kayıt edilmesini sağlayan, her türlü Pilotun başarımını değerlendirme ve
görev hazırlama yazılımları NetWaSiF
elektronik bileşen ve gömülü yazılımıyla
NetWaSiF, teknolojik yapılabilirliği kanıtlanmış somut bir düzenine uygun olarak yeniden
çalışmanın omuzları üzerine kurulmuş bir projedir. WaSiF, tümleşik bir sistem olarak düşünebiliriz. yazılmıştır. Veri toplama modülünün de
Bu kapsülün ya da diğer bir adıyla
uçağa yerleşik bir benzetim bilgisayarı ile bireysel olarak pod’un içinde UHF (ultra high yeniden yazılması gerekmiştir. Çünkü bu
savaşa hazır pilotların yetiştirilebileceğini göstermiştir. Artık frequency) ve S bandında iletim kez iki uçakta toplanacak veriler ve yer
bireysel eğitimden takım eğitimine geçişin olabilirliğini sağlanmış, MB339-CD’in harici füze istasyonunda yapılacak AAR oturumları
göstermek NetWaSiF projesinin tek amacı olmuştur. istasyonuna montajı yapılmıştır. M-311 için oluşturulan veri dosyaları tek bir
NetWaSiF projesi bunun için, ilk kez gerçek zamanlı ve ağ uçağında ise bu sistem, uçağın uygun bir dosya içinde birleştirilmesi gerekmiştir.
tabanlı sanal bir eğitim ortamına iki avcı uçağının İtalya bu projeye WaSiF’te kullanılan Aermacchi MB339CX iç bölmesinde yer alan ¾ boyutundaki Tüm bu çalışmalar proje ekibini sık sık KAYNAKÇA
katılmasını önermiştir. uçağının kanat altı bölmesine monte edilen FPR (Flight yurt dışına çıkmaya zorlamıştır.
Profile Recorder) koruyucu kapsülünü (Pod) tedarik ATR (Air Radio Transfer) kutusunun NetWaSiF projesinin başarılı olmasının [1] R. E. Shannon, Systems
Bu iki uçak, yine WaSiF’te olduğu gibi, görüş uzaklığı ederken, AleniaAermacchi yeni geliştirdiği M-311’i sağladı. içine yerleştirilmiştir. en önemli nedenlerinden biri ekip Simulation, Prentice Hall, Inc.,
dışında kalma ilkesine uygun olarak muharip güçlerini NetWaSiF’de kullanılan veri hattı ruhunun tüm progam boyunca Engelwood Cliffs, New Jersey. 1975.
birleştirecekti. Aslına bakılırsa, NetWaSiF projesi WaSiF Yeni uçak için yeni bir WSC tasarlanması ve sistemi S bandı iletim kanalı, iki korunmuş olmasında yatmaktadır.
projesinin ağlı biçimi gibi davranacaktı. Bununla birlikte, bu gerçekleştirilmesi gerekiyordu. FPR veri hattı bu uçak için NetWaSiF benzetim bilgisayar (WSC) [2] K. H. Bartoldus, Training with
projenin sonunda, ağ tabanlı yere bağlı hava savunma de veri iletim aracı olarak görev gördü. Bunun yanında WSC birimleri ile yerde konuşlu bulunan ve NetWaSiF SONRASI PROJE Embedded Simulation, Research &
eğitimlerinin önemli bir kısıtlamasının üstesinden yazılımı iki uçakla iletişimi sağlayabilmesi için yeniden RTTP’den gelen veri paketlerini VİZYONLARI Technology Organization, 2008, Report
gelinebileceği gösterildi. Bu tür eğitimlerde kayıp hedefler yazıldı. Yeni arayüzler tasarlandı, geliştirildi ve testlerden doğrudan karşılayan Ağ Arabirimi Yer Reference: RTO-MP-MSG-60-26.
bir sınırlama oluşturuyor ve bunun sonucunda avcı uçağı geçirildi. Projenin geliştirme aşaması yaklaşık bir yıl sürdü, Bilgisayarı (NIC) arasında kullanılmıştır. Katılımcı ülkeler NetWaSiF
pilotlarına yeni ve değişken operasyon yapılan ortamlar için ancak WSC’lerin iki uçakla bütünleştirilmesi ve bunun projesinden sonra nasıl bir ilerleme [3] http://en.wikipedia.org/wiki/
sınırlı senaryorlar sunulabiliyordu. ardından yapılan yer testleri ve teknik anlamda test uçuşları, Öte yandan, pilotların avcı uçağıyla gösterebilirler? NetWaSiF bir teknoloji Live,_virtual,_and_contructive
projenin gösterim ve değerlendirilmesini, 2009 Temmuz etkileşimini sağlayan insan makina gösterim projesi olduğu için, proje
NetWaSiF projesi, WaSiF anlayışına dayanarak bir veri hattı ayına kadar geciktirdi. arayüzünde çok az düzeyde değişiklik süresince ürüne yönelik bir çalışma söz
üzerinden WaSiF’i bir tümleştirilmiş hava savunma ağına NetWaSiF projesinin mimarisi üç temel sisteme yapılmıştır. Gerçekleştirilen bir ekleme konusu olmamıştır. Projeden sonra her
katmayı hedeflemiştir. Proje kapsamında kullanılan test dayanmaktadır. Bunlardan birincisi hava ortamı, ikincisi işlemi sonucunda NetWaSiF ile ilgili ülke kendi olanaklarıyla projenin
uçaklarının görevlerini, uçan hava ortamı platformları için RTTP (Real Time Tracking & Positioning) sistemi ve sanal senaryolardan sağlanan içeriklerin çıktılarını kendi ülke çıkarlarına göre
düzenlenen sanal veya gerçek senaryolarla yerine sonuncusu yer ortamıdır. ekranda görüntülenebilmesi için, kullanmaları mümkün olabilecektir.
getirebileceklerdi. Uçakla tümleşik, gömülü benzetim benzetim kontrol panelleri var olan Gerek görülürse, bundan sonra da yine
teknolojileri güvenli AACMI (Autonomous Air Combat Hava ortamını, iki avcı uçağı ile bu uçaklarla tümleşik olan ekranlarla bütünleştirilmesi gerekmiştir. ortaklık çatısı altında gömülü benzetim
Maneuvering Instrumentation) veri hattı ile birleştirilerek WaSiF benzetim bilgisayarları temsil etmektedir. Her iki Bunun yanı sıra, her iki uçaktaki taktik projeleri geliştirilebilir. Ancak, belki de
gerçek olarak uçan iki uçakla aynı anda çalıştırılan gerçek uçağın içinde, kendi silah sistemlerinin benzetimi, bilgisayar senaryolar kendi gerçek verileriyle istenen ülkelerin kendi başlarına bu
zamanlı sanal senaryolarda yer alınabilecek ve düşman destekli havadan havaya düşman kuvvetleri ve yerden havaya temsil edilebilmiş ve yer istasyonunda girişimleri yapmalarıdır.
kuvvetlerle muharebe eğitimi verilebilecekti. tehditlerin benzetimi yer almıştır. Bununla birlikte yine her bilgisayar tarafından üretilen düşman
iki uçakta havadan havaya çok modlu radar, bir radar ikaz kuvvetlerin konum, hız, irtifa değerleri

42 Sayı 07 · Eylül-Aralık 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 43