Page 26 - bilgem-teknoloji-dergisi-7
P. 26
Ramazan CENGİZ C4ISR - Kavramsal Modelleme ve Benzetim Sistemi
koyulması ve gerekli çözümlemelerin yapılabilmesi için İnsan Yapısı birimler ikinci bir katmanda modellenir. İkinci katman,
modelleme ve benzetim ortamı sunmaktadır. Bu ortamda Atmosfer Doğal Detaylar Detaylar fiziksel modellerin kurulamayan veya kurulması
kullanıcı benzetimini yapacağı eğitim ya da çözümleme gerekmeyen, bilgi düzeyinde modelleme ile gerçekleştirilir. HLA UYUMLU
senaryosunu tanımlayıp işletebilmektedir. Benzetim Tehdit 3B Temsili Ortam Bu katman “Bilgi Model Düzeyi” olarak isimlendirilir. Her MODEL ÜRETİMİ
modellerini oluşturmak için, bir C4ISR sisteminde olabilen Analiz Mimari Yapı ve Kuvvet katman birbiri ile ilişkili değişik sayıda düzeyden oluşabilir.
Oluşturma, Konsept
Geliştirme, C4ISR
bileşenler için özelleştirilebilir model araçları ile C4ISR SR Sistemleri Platform ve Sistem KURUMSAL OTONOM HEDEF
Etkinliklerini
işletimini, etkileşimleri ve bilgi akış modellemelerini Senaryo Değerlendirme Projede tasarlanan senaryoda kullanılan yer değiştirmeyen MODELLEME MODELLERİ
destekleyecek araçlar oluşturulmuştur. C4ISR benzetim K/K Sistemleri C4ISR - MOS algılayıcıların konuşlandırılması ve yer değiştiren
ortamı, kurulan modellerin ve aralarındaki etkileşimin, bir İletişim Sistemleri Eğitim Operatör Eğitimi algılayıcıların da rotalarının kapsama alanlarını maliyeti C4ISR MBS
amaç bütünlüğü içerisinde tanımlandığı senaryonun Taktik Eğitim düşürüp etkinliği artıran en iyileme yazılım birimi ÇERÇEVESİ
işletimini sağlayan soyut senaryo motoruna ve benzetim Müdahale Sistemleri Optimizasyon geliştirilmiştir. En iyileme, benzetim tabanlı ve maliyet ile
yöneticisine sahiptir. kapsama alanının zamansal değişimlerinin bütünlüğünü EĞİTİM AMAÇLI OPTİMİZASYON
Sensörler için Kısaltma sağlayan karar yeteneğine sahiptir. Maliyet hesabında yer SİMÜLASYONLAR ÇÖZÜMLERİ
Çözümleri
2. C4ISR-MBS GEREKSİNİMİ değiştirmeyen algılayıcıların konum bilgisi ve yer değiştiren
algılayıcların rotaları temel alınarak kullanıcı tarafından ANALİZ AMAÇLI
C4ISR-MBS projesi, gelişen teknoloji ile birlikte kapsamı Şekil 3. C4ISR-MBS kavramsal modeli. belirlenen kısıtlamalar ve varsayımlar çerçevesinde en büyük SİMÜLASYONLAR
da sürekli genişleyen C4ISR’nin yetenekleri ile belirli bir kapsama alanı hesaplatılmaktadır.
bölgenin düşük maliyet ile etkin biçimde gözetlenmesine modellenmesine, deneysel tasarımlar ile başarım
olanak sağlayan bir C4ISR benzetim yazılımının TSK’ne çözümlemelerinin yapılmasına olanak sağlar. Senaryonun Benzetim modelinde yer alan düşman birlikleri,
kazandırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. oluşturulmasında kullanılan araçlar özelleştirilebilir yapıda kendilerine verilen değişmez bir planı izleyen birimler Şekil 4. C4ISR-MBS çalışma kipleri.
oldukları için kullanıcıya, kendi istekleri doğrultusunda olarak değil, kendileri için anlamlı değişimleri izleyip
Bu kapsamda belirlenen gereksinimler aşağıda amaçlarını sağlamaya destek olacak kararları alan özerk
verilmektedir: değiştirebileceği esnek bir çalışma ortamı sağlar. Sistem, dost etmen yapılar olarak tasarlanmışlardır. Bu anlamda, özerk 4.1. Senaryo Tanımlama Modu
birliklerin komuta kontrol yapısına bağlı olmayan karşı varlıklar, çevreyi algılamakta kullandıkları ve algılayıcı olarak
• Gözetleme için, ortak görünüşün oluşturulmasını da birliklerin de sisteme katılabilmesine izin verir. yorumlanabilen yazılım birimlerine, ilgili algıyı amacı ile Kullanıcı bu modda bir C4ISR senaryosuna ait aşağıda
içeren, tümleşik bir C4ISR benzetim çerçevesi oluşturmak;
Sistem, modelin işletimi için amaç, olanak, başlatıcı tümleştirerek bir davranış önerisi çıkaran çıkarım sıralanan tanımlamaları yapabilmektir:
• Hareketli algılayıcı yerleşiminin maliyetini düşürüp olaylardan oluşan senaryo tanımlama olanağı sağlar ve düzeneğine, kararı uygulamaya koyan tetikleyicilere • Coğrafi bölgenin belirlenmesi;
etkinliğini artırmak; tanımlı senaryoyu işletir. Kurulan mimarinin çözümlemesi sahiptirler ve gerekli bilgileri tuttuğu bir de bellek birimleri
için deneysel çerçeve tanımlaması yapılabilir. vardır. • Komuta kontrol birimlerinin seçilmesi ve coğrafi bölge
• Gözetleme için, C4ISR taktik geliştirme ve komuta üzerine yerleştirilmesi;
kontrol eğitimi gereksinimini karşılamak. Sistem, bir C4ISR mimarisinin “İşlevsel ve Sistem Projede öngörülen yaklaşımda özerklik, varlıkların, kendi
Bakışları” altında (C4ISR Architecture Framework) yetenekleri doğrultusunda (karar verme düzenekleri ve bilgi • Komuta kontrol birimleri arasındaki önceliğin
3. C4ISR-MBS İŞLEVSEL SİSTEM MİMARİSİ oluşturulmasına olanak sağlayan şablonları kullanıcıya sunar. tabanları), karar vererek herhangi bir amacı tanımlanması;
İşlevselbakış C4ISR birimlerinin üstlendiği görevlerin gerçekleştirebilme (bir görevi yerine getirebilme ve dış
C4ISR-MBS Sistemi, senaryolarının tanımlanmasında tanımlanması ile ilgiliyken, görevlerin yerine getiren fiziki etkilere yanıt verebilme) yeteneği olarak tanımlanır.
• Gözetleme görev planının belirtilmesi;
kullanılacak özelleştirilebilir modelleri ve modelleme sistemlerin ve ilgili özelliklerinin tanımlanması, sistem bakışı
araçlarını içeren bir C4ISR modelleme ve benzetim çerçevesi ile ilgilidir. Sistem, hazırlanan senaryonun işletilmesine olanak • Algılayıcı ve platformların seçilmesi;
oluşturulmuştur. Bu çerçeve, genel tanımı yapılmış sağlayan bir soyut benzetim motoruna sahiptir. Oluşturulan
elemanların özelleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Mimari bakışlar, senaryonun işlevsel ve sistem içeriklerinin nesneler deneysel çerçevede izlenebilir özelliklere • Algılayıcı ve platformlara ilişkin iş tanımlamalarının
Kullanıcıya, C4ISR’nin işlevlerinin modellendiği, birbirleri tümleşik ve birlikte çalışabilir bir yapı olarak sahiptirler ve böylelikle çözümlemeler yapılabilmektir. yapılması;
ile olan etkileşimlerinin tanımlandığı ve belirli oluşturulmasına olanak sağlar. İşlevsel bakış, benzetim Bir benzetimin çalıştırılması, tasarım aşamasında • Düşman varlıkların seçilmesi ve görev tanımlamalarının
çözümlemelerin yapılabildiği bir benzetim ortamı bileşenleri ve aralarındaki ilişkileri tanımlayan şablonlar ve belirlenen amaç ve bu amaçları destekleyecek istatistiklerin yapılması;
sunulmaktadır. diyagramlar sunar. Bunlar; senaryonun içerdiği bileşenlerin
harita üzerine yerleştirilmesine olanak tanıyan Üst Düzey belirlenmesi ile başlar ve elde edilen verilerin, uygun
C4ISR-MBS, modelleme ve benzetim işlevlerinin İşlevsel Model (High Level Operational Concept Graphic), istatistik testlerle anlamlı sonuçlara dönüştürülmesi ile son • Düşman birliklerinin olası giriş noktalarının belirtilmesi;
gerçeklendiği Modelleme Benzetim Çerçevesi’ni (MBÇ), bileşenler arasındaki bağların tanımlanmasını sağlayan bulur. Çerçeve, çözümlemeler için gerekli kayıtları ve
etkileşimli olarak çalışacak olan bileşen modellerini, en Düğüm İlişki Şablonu (Operational Node Connectivity merkezdeki temel eğilim ölçülerini hesaplayan ayrı bir
iyileme (optimization), özerklik ve kaynaştırma birimlerini Diagram), bileşenler arasındaki bilgi akış türlerini, istatistik modülüne sahiptir.
içermektedir. C4ISR-MBS tüm birimleri “sahip-olma” ilişkisi özelliklerini ve hacmini tanımlamakta kullanılan Bilgi C4ISR-MBS kullanıcının senaryoda tümleştirme bileşeni
ile bünyesinde toplar. Bileşen modelleri (platform, algılayıcı, Değişim Matrisi (Information Exchange Matrix), ve tanımlamasına olanak sağlar. Benzetimin çalıştırılması
siletişim cihazları, senaryo tanımlama araçları vb.) MBÇ’de operasyonel düğümlerin fiziksel sistem bileşenlerine sırasında algılayıcı modellerinden gelen bilgiler bu
senaryo tanımlama aşamasında kurgulanırlar ve bir bileşen ilişkilendirilmelerini sağlayan Sistem Arayüz bileşenlerce birleştirilip, kaynaştırılır ve gözetlenen bölge
olarak benzetim çevriminde yer alırlar. Tanımlamaları'dır (System Interface Description).
için ortak görüş oluşturulmasında kullanılır. Sistem ayrıca
Birimler arasındaki etkileşim mesaj alış verişi şeklindedir. Senaryo iki farklı katmandan oluşur. Birinci katman fiziksel veri kaynaştırmasının kullanıcının girişimi ile yapılmasına
Mesajlar ya doğrudan birimler arasında ya da HLA-RTI birimlerin ve komuta kontrol cihazlarının seçilen olanak tanır.
(High Level Architecture - Run-Time Infrastructure) ara coğrafyaya yerleştirildiği, aralarındaki ilişkilerin
katmanını kullanan dağıtık simülasyon mimarisi üzerinden tanımlandığı ve iletişim araçları ile algılayıcıların 4. C4ISR-MBS ÇALIŞMA KİPLERİ
iletilebilir. davranışlarını etkilemek üzere tanımlanan doğa olaylarını
içeren katmandır. Bu katman, birimlerin fiziksel özelliklerini C4ISR-MBS’de, kullanıcıya amacına göre etkinolan
Sistem, fiziki birimlerin modellenmesinin yanı sıra, de içereceği için “Fiziksel Model Düzeyi” olarak bölümlerin farklılaştığı modlarda çalışma olanağı
organizasyon yapısının, bu yapıya ilişkin fiziksel varlıkların, isimlendirilir. Seçilen coğrafi bölgede yer almayan ancak sunulmaktadır. Bu modlar aşağıdaki bölümlerde kısaca
işletim kurallarının, karar düzeneklerinin ve bilgi akışlarının komuta kontrolün aşamalarında veya bilgi akışında yer alan tanıtılmıştır. Şekil 5a. Yükselti haritası ekranı.
48 Sayı 07 · Eylül-Aralık 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 49
