Page 173 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Ayşe ile Bora bir şifreleme sistemi kullanarak haberleşiyorlar. 6, 1, 8, 0, 3, 3, 9, 8, 8, 7, 4, 9, 8, 9, 4, ?
Açık ve gizli yazılarında yalnızca alfabemizin büyük harflerini
BIZAÖAOCŞYŞĞŞÇZŞÜEİLAZŞCA
kullanıp, noktalama işareti, boşluk, rakam vb. kullanmıyorlar.
Melahat ise onların ne konuştuklarını öğrenmek istiyor. Uzun
zaman yaptığı gözlemler sonucu, şu bilgileri ediniyor:
1. Her ayın 1. gününde, Ayşe ile Bora şifresiz (doğrudan açık 837 2038 49
yazılarını ileterek) haberleşiyorlar.
KRİPTO CİHAZLARI GENELLİKLE KOLAY ERİŞİLEMEYEN
2. Kullandıkları şifreleme sistemi, yalnızca, artık olmayan yılların FİZİKSEL GÜVENLİĞİ SAĞLANMIŞ YERLERDE
Şubat aylarının her bir gününde (1. gün dışında her gün) ayrı bir MUHAFAZA EDİLİR VE SINIRLI SAYIDAKİ YETKİLİ
anahtar kullanabilecek kapasitededir. Diğer aylarda, bazı günler, KİŞİLERİN CİHAZA MÜDAHALE ETMESİNE İZİN VERİLİR.
kullanılan anahtar aynı olmaktadır. BU NEDENLE KRİPTO CİHAZLARININ MÜMKÜN

3. Melahat, bu ikili arasındaki tüm haberleşmeyi dinlediği bir OLDUĞUNCA AZ KULLANICI MÜDAHALESİ
gün, Ayşe’den Bora’ya, ve Bora’dan Ayşe’ye olan birçok şifreli GEREKTİRECEK BİÇİMDE ÇALIŞMASI VE BUNA UYGUN Rakam Öğütücü 1.0
iletinin en başında: BIİÖACA … dizisini görmüştür. Aynı TASARLANMASI ÖNEMLİDİR. EĞER BİR SİSTEMDE 965395431
BORA MELAHAT AYŞE gün, Melahat: BIZAÖAOCŞYŞĞŞÇZŞÜEİLAZŞCA şifreli ÇOK SAYIDA KRİPTO CİHAZI KULLANILACAK İSE
iletisini gözlemlerse ne yapmalıdır?
İŞLETME KOLAYLIĞI BAKIMINDAN KRİPTO
CİHAZLARININ UZAKTAN YÖNETİM FONKSİYONLARININ 70495 67 198
DA OLMASI GEREKMEKTEDİR. BU DURUMDA UZAKTAN
YÖNETİM FONKSİYONLARI İÇİN GEREK YÖNETİM
MERKEZİ OLARAK TASARLANAN CİHAZLARDA GEREKSE
KRİPTO CİHAZLARINDA PEK ÇOK EK GÜVENLİK
ÖNLEMLERİNİN ALINMASI LAZIMDIR. AYNI ŞEKİLDE
YETKİSİZ KULLANICILARIN CİHAZA MÜDAHALELERİNİN
Gizli Yazı
Açık Yazı Gizli Yazı ENGELLENMESİ AMACIYLA KRİPTO CİHAZI ÜZERİNDE Rakam Öğütücü 1.0
ÇEŞİTLİ TEDBİRLER ALINIR. 9842087511
MİLLİKRİPTOLUCEPTELEFONU MKİLROPLİLİPUTFOECTELNUEA

? İRMZYIŞMAAGZGTKAÜİEIELLRTNEÜMİEPSİHA ( Alıntı: UEKAE Dergisi, Sayı: 2, Sayfa: 16, “Kripto Cihazı 5147 861 40791
Tasarlamak” )
Yukarıda verilen paragrafa göre,

(i) Kelimelerin başında yer alan harflerden (ör. CİHAZLARI),
en sık geçen 3 harf hangileridir?

Alman matematikçi Georg Cantor (1845-1918), aşağıdaki sanıyı (ii) Kelimelerin sonunda yer alan harflerden (ör. CİHAZLARI),
(conjecture) öne sürmüştür: en sık geçen 3 harf hangileridir? Rakam Öğütücü 1.0

n
p
p = 2, p n+1 = 2 - 1 ?
0
kuralına göre oluşturulan tüm p , i sayıları asaldır.
i
(i) p , p , p sayıları asal mıdır?
2
1
3
(ii) p sayısının on tabanındaki yazılışının yeterli uzunluktaki Şifresayar bölümündeki 6 sorudan en az 3 tanesini doğru cevaplayıp, çözümlerini iletişim bilgileriyle birlikte
5
kağıttan bir şeride (şeridin kalınlığı önemsizdir), bir milimetreye odullusoru@uekae.tubitak.gov.tr e-posta adresine, “BİLGEM Dergisi: Şifresayar” konu bilgisi ile 31 Ağustos 2011 tarihine
bir rakam düşecek şekilde yazıldığını varsayalım. Oluşacak kağıt kadar gönderenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları arasından seçilen kitaplar hediye
şerit dünyanın ekvatordaki çevresine sarılsa kaç tam tur yapar? edilecektir. Soruların cevapları derginin bir sonraki sayısında yayınlanacaktır. Ödüllü diğer sorulara www.bilgem.tubitak.gov.tr
(Dünyanın ekvatordaki yarıçapını 6378,14 km alınız, p= 3.14) adresindeki “Ödüllü Kriptoloji Soruları” bölümünden ulaşabilirsiniz.

170 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 171
·