Page 36 - Bilgem Teknoloji Dergisi 15. Sayı

DİJİTAL GELECEK

Karıncalar besin kaynağından tekrar yuvalarına
dönerken doğal olarak feromon yoğunluğu
daha fazla olan güzergâhı seçmişlerdir. Son
durumda daha kısa olan mesafede daha çok
gel git olmuştur. Feromon yoğunluğu da daha
çok kullanılan güzergâhta daha fazla olmuştur.
Sonuç olarak yuvadan besin kaynağına giden
en kısa yolda en fazla feromon birikmiştir. (D)’de
görüleceği üzere son durumda tüm karıncalar
en kısa güzergâhı kullanmıştır. Bu deneye
benzer kurgularda farklı deneyler de literatürde
bulunmaktadır. Yuva ile besin kaynağı arasına
eşit ve farklı uzunluklarda yollar belirlenerek
yapılan deneylerde de yine günün sonunda
karıncaların en kısa yolu feromon yardımı ile
bulduğu gözlemlenmiştir.

Karınca Koloni Algoritması ilk olarak 1992 yılında
Marco Dorigo tarafından bir doktora tezi olarak
önerilmiştir [3]. İlk geliştirilen algoritma iki nokta
arasındaki en uygun yolu bulmayı hedefleyen
sezgisel bir algoritmadır. Dorigo, ilk algoritmayı
karınca sistemi olarak adlandırmıştır. Karınca
Koloni Algoritması ile karıncaların yapay bir
Görsel 1: Karıncaların Engel Karşısında Davranışı [3]
yürüyüş rotası temsil edilerek optimizasyon
problemlerinde uygun bir çözüme ulaşılmaktadır.
Karıncaların davranışlarını incelemek için bazı
deneyler yapılmıştır. İzledikleri güzergâha Algoritmayı aşağıdaki adımlarla basitçe ifade
engel koyma deneyi de bunlardan bir tanesidir. edebiliriz:
Görsel 1’de karıncaların engel karşısındaki
davranışları gösterilmektedir. (A)’da karıncalar 1. Başla.
normal hareketlerini yapmaktadır. Sonrasında 2. Karınca Koloni Algoritması için başlangıç
(B)’de karıncaların izledikleri güzergâha bir değerlerini belirle.
adet engel koyulmuştur. Engel konulduktan (Başlangıç Değerleri: Tekrarlama sayısı, karınca
sonra karıncalar ilk aşamada %50 ihtimal ile sayısı, güzergâhtaki feromon yoğunluğu, alfa ve
sağa veya sola gitmişlerdir (C). Görselde de beta değeri, buharlaşma katsayısı)
görüldüğü üzere engelin sol tarafından geçerek 3. Tüm karıncalar hedefe ulaşana kadar
besin kaynağına erişen karıncalar engelin sağ karıncaların ileri yönlü hareketini tekrar et.
tarafından geçen karıncalara göre daha kısa 4. Karıncalar hareket ettikçe feromon
bir yol kullanarak hedefe varmışlardır. Böylece yoğunluğunu güncelle.
engel koyulduktan sonra besin kaynağına 5. Feromon birikmesi en fazla olan güzergâhı
uzaklığı daha kısa olan güzergâhtaki feromon bul ve göster.
yoğunluğu diğer yola göre daha fazla olmuştur. 6. Bitir.

Formül (1)

Formül (2)

34