Page 107 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Mehmet Sabır KİRAZ, Fatih BİRİNCİ, Uğur Kâşif BOYACI Elektronik Seçim: İnternet Üzerinden Oylama

Bir ulusal güvenlik kurumu sistemin güvenliğini sağlamaktan 2.5. Estonya i-seçim sonuçları ve istatistikleri 3) İçişleri Bakanlığı (www.sisemin.gov.ee) Bakın geçmişte kimler ne söylemiş? [17, 18]
ve garanti etmekten sorumlu olacaktır. Aynı zamanda, cep nüfusun kimlik onaylama sistemlerinin
telefonu da sistemde yer alacaktır. Bu nedenle, hükümet ile 2005 yılında Estonya'da ulusal ve yerel seçimlerde kullanılan kaydını ve değişikliklerini yürütmüştür. • ABD Patent Dairesi Başkanı Charles Duell – 1899: “Keşfedilecek her şey çoktan
cep telefonu operatörleri arasında güçlü bir güven gereklidir. i-seçimde 9317 kişi elektronik oy kullandı [19]. Şubat 2007 keşfedildi.
Çoğu cep telefonu operatörlerinin özel sektöre ait olmasından yılında kullanılan genel seçimleri için ilk i-seçimde 30.275 4) Estonya’nın başkenti ve en büyük şehri
dolayı, her türlü güvenlik ihlaline karşı bu konuya özel bir ilgi vatandaş oy kullanmıştır, bu da her 30 seçmenden birinin olan Tallinn’de (www.tallinn.ee) ilk deneme • Microsoft kurucu başkanı Bill Gates – 1981: “640 Kb’lık hafıza herkese yetecektir.”
verilmektedir. internet kanalıyla oy kullandığı anlamına gelmektedir [20]. yapılmıştır. • Henry Ford’un kredi talebi üzerine otomotiv sektörünün geleceği konusunda
2009 yerel seçimlerinde, 104.415 kişi internet üzerinden oy ekspertiz veren bir banka müdürü - 1903 : "Atlar her zaman kullanılacaktır. Otomobil
kullanmıştır [21]. Yani, seçmenlerin yaklaşık % 9,5’i internet 5) Sertifikasyon Merkezi Ltd Şirketi ise ancak geçici bir moda olabilir."
üzerinden oy kullanmıştır [22]. Dikkatle incelenirse katılımın (www.sk.ee) elektronik kimlik doğrulama
2004 yılında 2009 yılına kadar on kat arttığı görülür. kartlarından sorumlu olmuş ve altyapı ve
değişiklikleri yürütmüştür. iVote projesinin sistem yönetimi, ana vatandaşlardan tutun da işlerinden dolayı
2.6. Uygulama ve yönetim yaklaşımı işlevsel görevleri yanında büyük ölçüde oy kullanamayanlar veya yurtdışında
6) Cybernetica Ltd Şirketi (www.cyber.ee) güvenliğe odaklanmıştır. Sistem yalnızca yaşayan vatandaşlar için sayısız avantajlar
İnternet yoluyla oy kullanma projesine (iVote projesi), kamu yazılım geliştirici olarak görev almıştır. oy sırasında çevrimiçi hale getirilmiş, oy ortaya çıkmıştır.
ve özel sektörden çok sayıda aktörler katılmıştır. Kamu ve Özel gizliliği gelişmiş ileri şifreleme teknolojileri
sektör tarafları arasındaki sağlam işbirliği, iVote’u başarılı 7) KPMG Baltık Ltd Şirketi kullanılarak garanti altına alınmıştır. Tüm Araştırma ve tecrübeler yeni bir ek
kılmıştır. İnternet oylama projesinin lideri Ulusal Seçim Kurulu (www.kpmg.ee) ve PricewaterhouseCoopers kritik işlemler denetlenmiş ve videoteyp oylama kanalının seçmen katılımı üzerinde
(www.vvk.ee) olmuştur. Ana ortakları ise: şirketi (www.pwc.ee) denetçi olarak görev aracılığı ile kayıt altına alınmıştır. mutlak bir etkisinin olmadığını
Şekil 7. Hepsi aynı kapıya çıkıyorsa hangi yöntemle almıştır. göstermektedir. Seçimlerde oy kullanma
oy kullandığımızın ne önemi var? 1) Estonya Parlamentosu (www.riigikogu.ee) internet yoluyla Unutulmamalıdır ki iVote projesi gibi geleneksel davranışları değiştirmek
oylama yapılabilmesi için yasal olanakları sağlamıştır. 8) Estonya Bilişim Merkezi ise seçmenlere sadece oylama için ek bir kanal zaman almaktadır. İnternet kanalıyla oy
(www.ria.ee) hizmet/barındırma ortağı ve sağlar. İnternetten oylama geleneksel kullanımını artırmak için elektronik kimlik
2) Estonya Parlamentosu, Başbakanlık ve Ulusal Seçim Kurulu güvenlik olaylarının işleyicisi olarak görev yollarla kullanılan oylamadan vazgeçmek kartı kullanımının toplumda çok daha
için operasyonel ve büro destek sağlayıcısı olarak da görev almıştır. anlamına gelmez. Bu proje kullanıcılar geniş kitlelerce benimsenmesi
üstlenmiştir.
açısından tam bir hizmet sunmaktadır. gerekmektedir. Ancak yine de, dört yıl
Seçimlerden önce her seçmene takvim ve sonraki ikinci seçimlere (2005-2009)
Tablo 1. Estonya’nın internet yoluyla yapılan seçimlerin istatistikleri
farklı oylama yöntemlerini anlatan bir elektronik ortamda10 kattan daha fazla
seçmen kartı posta yoluyla gönderilir. bir katılımın olması, bu yönteme zaman
Seçmen kayıtları nüfus kaydına dayalı içerisinde daha fazla güven duyulacağının
olduğu için yeni ön kayıt gibi ekstra iş göstergesidir.
yüküne gerek kalmamaktadır. Bir seçmen
eğer interneti diğer yöntemlere tercih
etmek isterse nüfusun % 90’u tarafından
kullanılan ve kolayca elde edilebilen
elektronik kimlik kartını kullanarak hiçbir
ekstra çaba sarf etmeden seçimini yapabilir.

2.7. Estonya’da i-seçimin etkileri
Estonya’da yerel seçimler 7 gün
sürmüştür. İ-seçim ise klasik kağıt tabanlı
seçimin bitimine 4 gün kalana kadar
gerçekleşmiştir. Yeni nesil kimlik kartı,
seçmen kimlik doğrulaması için
kullanılmıştır. Kimlik doğrulamasıyla oy
kullanabilecek seçmenler, seçimlerden
Türkiye’de önce ulusal nüfus kayıt merkezindeki
Elektronik
Seçim veritabanına kaydedilmiştir. Merkezi kayıt
sayesinde seçmenlerin ek kayıt için
fazladan iş yapmalarına gerek kalmamıştır.
İ-seçim uygulamasıyla birlikte seçmenlerin
belirli bir merkezde oy kullanmaları
Şekil 8. Ülkemizde elektronik zorunluluğu ortadan kalkmıştır. Engelli Şekil 9. Seçim merkezinde de internetten
seçim uygulanmalı mı? oy kullanabilirsiniz.

104 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 105
·