Page 102 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Mehmet Sabır KİRAZ, Fatih BİRİNCİ, Uğur Kâşif BOYACI Elektronik Seçim: İnternet Üzerinden Oylama

9. Oy Depolama Sunucusunda çalışan
Estonya’da internetten oy kullanma dört • Teknik sorun yaşanmadı. ayında Yerel Yönetimler Konseyleri Merkezi Sistem sorumlu personel daha sonra tüm şifreli
defa uygulanmıştır: seçimleri
• IT gözlemcilerden olumlu geri Seçmen Listesi oyları çevrimdışı (offline) olarak Oy Sayım
Aday
Listesi
» Ekim 2005 yılında Yerel Yönetim dönüşler alındı. • Yerel Yönetim Kurulları seçimlerinde, Sunucusuna taşır. Oy Sayım Sunucusunda
birden fazla sorumlu kişi özel anahtarlarını
Kurulları seçimlerinde 2009 yılında 104413 e-seçmen ve 104313
Oy
» Mart 2007'de Parlamento seçimleri elektronik oy kullandı. Oylama Yönlendirme birleştirerek bütün şifreli oyları açar [1].
• 9317 e-seçmen 9681 elektronik oy uygulaması Sunucusu Oy Sayım Sunucusu daha sonra tüm
Oy
kullandı. • Bağlayıcı resmi sonuçlar olarak kabul • E-seçmen katılımı % 9,5 idi. Saklama Oy oyların sayımını yapar ve seçim sonucunu
gören ülke çapındaki ilk defa internet log Sunucusu Sayma üretir.
• E-seçmen katılımı % 0.9 idi. Bu oran, kanalıyla e-seçim uygulandı. » Estonya’daki internetten oylama Uygulaması
o günden bu yana giderek büyüdü. sistemini 10.000 e-seçmen kullanmıştır. log 10. Sistem her zaman bilginin anlık
• 30275 elektronik oy kullanıldı. Rakam fazla olmamasına rağmen e- log kaydını tutar. Daha sonra, bu kayıt bilgileri
• Ulusal Seçim Otoritesine veya seçime olumlu bakıldığını göstermesi güvenlik ihlallerinin gerçekleşip
mahkemelere hiç şikayet gelmedi. » 2009 yılı Haziran ayında Avrupa açısından başarı olarak kabul edilebilir. gerçekleşmediği için uzman gözetmenler
Parlamentosu seçimleri ve 2009 yılı Ekim
tarafından analiz edilir.
Denetim
• Oyların seçmen tarafından iptali: • Seçmenlerin kimlik tanımlama ve 2.1. Estonya i-seçim sistemi adımları Uygulaması Seçmenlerin oy mahremiyetinin
Elektronik olarak verilen oyun iptal kimlik doğrulamaları elektronik kimlik muhafaza edilmesi için şu prensip dikkate
edilmesinin mümkün olması. kartları veya cep telefonu ile yapılabilir. Estonya’daki e-seçim sistemi genel olarak Anahtar Yönetimi Denetim alınmıştır: Sistemin hiçbir noktasında
şu adımlardan oluşur (Şekil 2): taraflardan hiçbiri hem elektronik imzalı
• Boş oy : Hiç kimseye oy verilmemesi • E-seçmen oylama süresince istediği oylara hem de sistemin gizli anahtarına
veya boş oy verilmesine imkan tanınması. sayıda oy verebilir. Sadece, son kullanılan 1. Seçmene, bilgisayar ortamında şifreli sahip olmamalıdır. Geçen sayımızda
oy sayılacaktır. oy olan bir “iç zarf ” ve sayısal imzalı bir Şekil 3. Estonya e-seçim sistemi mimarisi. anlatıldığı üzere anahtarı belirli bir kişiye
Dergimiz yayına hazırlandığı sıralarda “dış zarf ” oluşturulur. vermektense Eşik Sır Paylaşımı yöntemiyle
2011 genel seçimlerinde de i-seçim • Geleneksel kağıt tabanlı oy sistemi her 3. Seçmen, istemci uygulamasını çalıştırır kullananları iptal eder. Oy Depolama belirlenmiş bir gruba dağıtılır. Ancak eşik
uygulandı. (140.846 seçmen, yani katılan zaman önceliklidir. Eğer seçmen k-seçimde 2. Seçmen kurumsal bir e-seçim web ve seçim sistemine kimliğini doğrulatır. Sunucusu daha sonra oyların üzerindeki değerine ulaşan veya aşan sayıda yetkilinin
seçmenlerin yaklaşık %25’i i-seçimle oy oy kullanırsa elektronik olarak kullandığı sitesini açar ve kendisine ait elektronik İstemci uygulaması, seçmeni Oy elektronik imzayı kaldırır. Bu kaldırma bir araya gelmesiyle seçim sonucu deşifre
kullandı [15, 16].) oylar iptal edilecektir. kimlik kartı ile web sitesine kimliğini Yönlendirme Sunucusuna bağlar. işlemi pek çok farklı kesimden gelen edilebilir [1].
doğrular. Kimlik doğrulandıktan sonra gözetmenler tarafından izlenir (bu
2005 yılından itibaren seçimlerde sisteme istemci uygulaması indirilebilir. 4. Kimlik doğrulanmasının ardından, Oy gözetmenler başta seçim otoritesi olmak
yeni özellikler eklenmiş ve nihayetinde Yönlendirme Sunucusu seçmene aday üzere partiler, sivil toplum örgütleri,
temel esasları aşağıda belirtilen i-seçim listesini gönderir. Seçmen bu listeden bir dernekler gibi farklı gruplardan oluşabilir).
sistemi benimsenmiştir: aday seçer.
5. İstemci uygulaması Oy Sayım
Sunucusunun özel anahtarı ile seçmenin 160000 140846
oyunu şifreler ve kendisine ait imza özel 140000
anahtarı ile imzalar. 120000
Seçim kuruluna gönderilir 104413
anonim oylar 6. Oy Yönlendirme Sunucusu seçmenin 100000
bu oyunu Oy Depolama Sunucusuna
Kapalı oy 80000
gönderir. 58669
Sayısal imza 60000
7. Oy Depolama Sunucusu Açık Anahtar
Özel anahtarla 40000 30275
şifre çözülür Altyapısı (AAA) sistemi ile iletişim kurar
ve kişinin kimliğini doğrular. Oy Depolama 20000 9317
Sunucusu oyu veritabanına kaydeder ve 0
Oylar açık anahtarla şifrelenir
Oy Yönlendirme Sunucusuna onay 2005 2007 2009 I 2009 II 2011
gönderir. Oy Yönlendirme Sunucusu da
istemciye oyun başarıyla alındığını 2005 - Yerel seçimler
gösteren onay bilgisi gönderir. 2007 - Milletvekili seçimleri
2009 I - Yerel seçimler
8. Oy kullanma süresi sona erdiği zaman 2009 II - Avrupa Paralamentosu seçimleri
Oy Depolama Sunucusu oyları sıralar ve 2011 - Milletvekili seçimleri
çift oyları veya kağıt tabanlı sistemde oy
Şekil 2. Çift zarflı seçim sistemine yüzeysel bakış. Oylar açılır Şekil 4. Estonya’da yıllara göre i-seçmen sayısı.

100 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 101
·