Page 77 - Bilgem Teknoloji Dergisi 15. Sayı

MBDP’NIN PARA POLİTİKASINA OLASI ETKİLERİ

Merkez Bankası Dijital Parası (MBDP), bir ülkenin zamanlı ekonomik ihtiyaçlara ve koşullara göre
merkez bankası tarafından üretilip dağıtılan şekillendirebilecektir. Böylelikle belirli ekonomik
itibarî para biriminin dijital formudur. MBDP sektörlere veya alanlara doğrudan fon sağlayarak
programlanabilirlik, izlenebilirlik ve şeffaflık gibi para politikasının etkinliğini artırabilecektir.
önemli özellikleri sayesinde para politikasının
uygulanma biçimini temelden değiştirecek Gerçek zamanlı verilere erişim MBDP’lerin en
yenilikler sunmaktadır. Bu yenilikler merkez büyük avantajlarından biridir ve veriye dayalı,
bankalarına ekonomi üzerinde daha doğrudan kanıta dayalı politika yapmayı sağlayacaktır.
ve etkili bir kontrol imkânı tanımaktadır. MBDP işlemlerinden elde edilen gerçek
MBDP’ler sayesinde merkez bankaları faiz zamanlı veriler ekonomik tahmin ve modelleme
oranlarını kontrol etme, niceliksel genişleme doğruluğunu önemli ölçüde artıracaktır; bu da
ve sıkılaştırma politikalarını uygulama, finansal merkez bankalarının ekonomik trendleri daha
istikrarı sağlama ve para politikası aktarım etkili bir şekilde öngörmesine ve buna göre
mekanizmasını dönüştürme gibi çeşitli alanlarda karar almasına yardımcı olacaktır.
daha etkili uygulamalar gerçekleştirebilecektir.
Sonuç olarak MBDP’lerin finansal sistemde
Faiz oranları üzerinde doğrudan etkin bir şekilde kullanılır hâle gelmesiyle merkez bankalarının
kontrol sağlanması MBDP’lerin getireceği önemli para politikasını yürütme yaklaşımlarında devrim
bir yeniliktir. Merkez bankaları MBDP tutarları niteliğinde değişimler olacaktır. MBDP’lerin
üzerinde doğrudan faiz oranı belirleyerek kullanılmasıyla para politikası uygulamalarında
ekonomik davranışları daha hızlı ve kesin bir izlenebilirlik artışı, daha etkin uygulanabilirlik ve
şekilde etkileyebileceklerdir. Özellikle deflasyon hız sağlanırken aynı zamanda finansal aktörlerin
dönemlerinde veya ekonomik durgunluk geleneksel rollerinin yeniden kurgulanması
zamanlarında negatif faiz oranları sağlayarak gerekecektir. Bu yeni değişim ile birlikte ortaya
tasarrufları teşvik etmek yerine harcamaları çıkan yeni dönem merkez bankalarına önemli
teşvik ederek ekonomiyi canlandırmak için aktif fırsatlar sunarken aynı zamanda üzerlerine
olarak kullanabileceklerdir. büyük ek sorumluluklar da getirecektir [6].

Niceliksel genişleme ve sıkılaştırma politikalarının
MBDP’lerle uygulanması merkez bankalarına
geleneksel pazar operasyonları yerine doğrudan
dijital para arzını artırma veya azaltma yeteneği
sağlayacaktır.

MBDP’ler sayesinde özellikle hedefe yönelik
QE (Quantitative Easing – Parasal Gevşeme)
önlemleriyle merkez bankaları sahip olduğu
fonları ekonominin ihtiyacı olan alanlara
doğrudan yönlendirerek para politikasını gerçek

Kaynakça:
1. Mishkin, Frederic S. (2007). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets (Alternate ed.). Boston: Addison Wesley.
p. 8. ISBN 978-0-321-42177-7.
2. TCMB (2016). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bilançosu ve Analitik Bilanço.
3. TCMB (2013). Bülten Eylül 2013. Sayı 31.
4. TCMB (2006). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bilançosu, Açıklamalar, Rasyolar ve Para Politikası Yansımaları.
5. Çavuşoğlu Cenk. (2015), Elektronik Paranın Gelişimi ve Merkez Bankası Bilançosu ile Para Politikası Uygulamaları Üzerine Etkisi. Uzmanlık
Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara.
6. Yang J, Zhou G (2022) A study on the influence mechanism of CBDC on monetary policy: An analysis based on e-CNY. PLoS ONE 17(7):
e0268471.

TÜBİTAK BİLGEM TEKNOLOJİ ¬ TEMMUZ 2024 75