Page 75 - Bilgem Teknoloji Dergisi 15. Sayı

sonucunda oluşan yükümlülükler eklenerek M1: Dolaşımdaki para + vadesiz mevduatlar (TL
hesaplanmaktadır. Nihaî olarak merkez bankası ve yabancı para)
parasına, parasal taban ile birlikte Hazine ve
İktisadi Devlet Teşekküllerinin TCMB nezdinde M2: M1 + vadeli mevduatlar (TL ve yabancı para)
açtıkları (serbest mevduat, kullanılabilir kredi
imkânı) TL mevduat hesaplarının eklenmesiyle M3: M2 + repo + para piyasası fonları + ihraç
ulaşılmaktadır [4]. edilen menkul kıymetler

Merkez bankası bilançosu ve parasal büyüklükler Merkez bankası faiz politikası, emisyon, açık
yanında para arzı bankacılık sektörü ve likidite piyasa işlemleri ve zorunlu karşılıklar gibi
koşulları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Para araçlarını kullanarak para tabanını ve dolayısıyla
arzı, piyasada dolaşan banknot ve madeni paralar para arzını etkilemektedir. Merkez bankasının para
ile hane halkı ve firmaların ticari bankalarda ve politikası araçları ile parasal tabanda yarattığı
diğer mevduat toplayıcı kurumlarda bulunan bir birim değişiklik, para arzında para çarpanı
çeşitli mevduatlarının toplamından oluşmaktadır. kadar bir değişim meydana getirmektedir. Ancak
para arzı sadece merkez bankasının uyguladığı
Merkez Bankası para arzını M1, M2 ve M3 olmak para politikaları ile belirlenmez. Merkez bankası
üzere çeşitli araçlar kullanarak tanımlamaktadır eylemlerine ek olarak ticari bankalar kredi vererek
[3]: ve mevduat toplayarak para arzı sürecine katkıda
bulunmaktadırlar.

PARA POLİTİKASI

Para politikası para miktarını, maliyetini ve hane 1970’lerden sonra özellikle endüstrileşmiş ülkelerin
halkı ile işletmelerin beklentilerini etkileyerek merkez bankaları ekonomik hedeflere ulaşmak
ekonomik büyüme, istihdam ve fiyat istikrarı amacına yönelik olarak bu stratejiyi etkin olarak
gibi hedeflere ulaşmak için yapılan stratejik kullanmak istemişlerdir. Merkez bankaları
uygulamaları ifade etmektedir. bu strateji kapsamında; bilanço büyüklüğü,
merkez bankası parası, parasal taban, rezerv
Merkez bankaları, bu ekonomik hedefleri sağlamak para ya da para arzı gibi değişkenler arasından
için tarihsel süreçte farklı stratejiler kullanmışlardır. enflasyonla yakın ilişkiye sahip olanları seçerek
Bunlardan birisi parasal hedefleme stratejisidir. bu değişkenlerle ilgili hedefleri belirli periyotlar
ile gerçekleştirmeye çalışmışlardır.

TÜBİTAK BİLGEM TEKNOLOJİ ¬ TEMMUZ 2024 73