Page 26 - bilgem-teknoloji-dergisi-8

Blokzincir BILGEM
TEKNOLOJI

paralar/tokenlar ortaya çıkarken diğer taraftan mevcut hayal kırıklıkları da yaşanır. Bu süreç blokzincir için de bu
teknolojide darboğaz oluşturan ve işlem hızlarını BİLGEM bünyesinde Blokzincir şekilde ilerlemektedir. Bitcoin vb. kripto para birimlerindeki
sınırlı tutan uzlaşma mekanizmalarının geliştirilme laboratuvarını kurma amacımız, değer artışları ile bunların magazinleştirilmesi blokzincir
sine yönelik araştırmalar yapılmaktadır. Bunun yanın-
da, ABD NIST kurumunun kuantum bilgisayara karşı yeni gelişmekte olan bu teknoloji konusundaki ilgiyi ve beklentiyi olması gerekenden fazla
artırmıştır. Bu para birimlerindeki değer düşüşleri ile birlikte
güvenli algoritmalar konusunda yürütmekte olduğu
yarışma ilerledikçe bu algoritmaları kullanan blokzin- konusunda kamu ve özel sektörümüzü yayınlar ve dolayısı ile ilgi de azalmış görünmektedir.
cirlerle ilgili çalışmaların da hızlanacağı öngörülmek- bilinçlendirmek ve dijital kimlik gibi bilecekleri bir yer de bulamadılar. Bu durum şimdilerde
tedir. Kripto para dünyasında durum böyle olmakla birlikte
önemli gördüğümüz projelerde öncü blokzincir teknolojisinde araştırma/geliştirme ve kavram biraz değişmeye başlamıştır. İsviçre, Malta gibi ülkeler bu
Türkiye, blokzincir kavram ispatı çalışmaları konu- ispatı gibi çalışmalar hızla devam etmektedir. Linux Vakfı konudaki mevzuatlarını güncelleyerek kitle fonlama şir-
sunda dünyadan geri kalmamakla birlikte blok zincir rol üstlenmektir. bünyesinde 197 organizasyonun katılımı ile geliştirilmekte ketlerinin merkezi olmaya başlamışlardır.
alanında Ar-Ge faaliyetlerini artırmalıdır. Diğer taraf- olan Hyperledger açık kaynak projesinin vakfın tarihindeki
tan geliştirilen blokzincir teknolojilerinin kullanımı en hızlı büyüyen proje olduğu bilinmektedir. Biz bitcoin gibi spekülatif değerlerle değil blokzincirin
için gerekli mevzuat çalışmalarının hızlanması da çok Blokzincir Her Derde Deva Bir İlaç Değildir arkasında yatan blokzincir teknoloji sinin çok değerli
önemlidir. Necati Şişeci: Sayın Hocam, Blokzincir teknolojisinin en yaygın olduğunu düşünüyoruz.
Mehmet S.Ekinci: 3 yıl önce BİLGEM çatısı altında Blokzin- kullanım alanı kripto paralar oldu. Bunu neye bağlıyorsunuz?
cir laboratuvarı kuruldu. 2 yıldır da uluslararası Blokzincir Günümüzde parasal işlemlerin %80’inden fazlası elektronik Abdullah Alpaydın: Blokzinciri yıkıcı bir teknoloji olarak tarif
çalıştayı düzenleniyor. Bu çalışmaların hedefleriyle ilgili bilgi para şeklinde gerçekleşmektedir. Elektronik para transfer- eden gelecek bilimciler var. Siz bu görüşe katılıyor musunuz?
verebilir misiniz? leri ise banka ve finans kuruluşları aracılığı ile yapılmak- Blokzincirin yıkıcı bir teknoloji olduğu görüşüne tam
Blokzincir laboratuvarını kurma amacımız yeni tadır. Özellikle uluslararası para transferleri hem çok kont-
gelişmekte olan bu teknoloji konusunda kamu ve rollü hem çok yavaş hem de maliyetlidir. Aracıları ortadan olarak katılmıyorum. Blokzincirin yıkıcı bir etkisi ol-
özel sektörümüzü bilinçlendirmek ve dijital kimlik gibi kaldıran bir sistem maliyetleri düşürecek ve hızlanma duğu doğrudur. Fakat dönüştürücü etkisini öne çıkar-
önemli gördüğümüz projelerde öncü rol üstlenmektir. sağlayacaktır. Bu nedenle bu konu ilgi çekici bir alan ol- manın daha doğru olacağını düşünüyorum. Blokzincir
Bunu çalıştaylar düzenleyerek, kurumlarımızı ziyaret teknolojisini en çok araştıran ve çalışan kurumların
ederek, yaptıkları çalışmalara katılım sağlayarak ve muştur. aslında yıkıcı etkisine maruz kalacak aracılar olduğunu
projeler geliştirerek yapmaya çalışıyoruz. Blokzin- görüyoruz. Böyle bir teknolojinin gelmekte olduğunu görüp
cir her derde deva bir ilaç değildir. Blokzincirle ilgili Elektronik para kavramı bitcoin ve blokzincirden önce buna göre kendilerini dönüştürebilenler, bu teknolojiden
fizibilite çalışması yapılarak nihayetinde kullanımına de vardı. 1983 yılında yayınlanan makalesinde David zarar değil fayda sağlayacaktır.
gerek olmadığına karar verilen birçok proje çalışması Chaum dijital nakit kavramını ortaya atmıştır. 1990
vardır. Dolayısı ile projelendirme ve fizibilite çalışma- yılında kurduğu DigiCash şirketi 1998 yılında iflas et- Bu teknolojiyi görmezden gelen aracılar ise eninde
larında bunun iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu miştir. Bu alandaki en başarılı şirket olan e-Gold 1996 sonunda bu teknolojinin yıkıcı etkisi ile yüzleşmek du-
kapsamda da kurumlarımıza yardımcı olabileceğimizi yılında elektronik altın alım ve transferi amacıyla kurul- rumunda kalacaklardır. Örneğin bankalar, para trans-
düşünüyoruz. muş ve beş milyon kullanıcıya kadar ulaşmıştır. Kara ferleri ve borç verme gibi işlemlerde aracı durumun-
para aklama gibi bazı sorunlar nedeniyle Amerikan dev- dadır. Blokzincir teknolojisi konusuna en çok kaynak
Çalıştay düzenlememizin bir diğer amacı da blokzincir leti tarafından yakın takip altına alınmış ve şirket 2009 ayıran sektörlerin başında bankacılık ve finans sektörü
konusunda çalışan veya bu konuyu merak edenlerin yılında faaliyetlerini durdurmuştur.
bir araya toplamak ve tanışmalarını sağlamaktır. Dün- gelmektedir. Bankaların da desteklediği birçok Fintek
Bilal Kılıç: Fatih Bey, Blokzincir konusu ile ilgili olarak Ka- yada bu konuda çalışan öncü kişileri birinci ağızdan Önceki denemelerden farklı olarak mevcut para birim- (finansal teknolojiler) girişimi blokzincir konusunda
çalışmaktadır. Bankacılık ve finans sektörü, uygun bir
munun atması gereken somut adımlar sizce neler olmalıdır? dinleyerek konu hakkında bilgi almaktır. Çalıştay- lerine veya altın gibi değerlere bağlı olmayan, para değişim geçirmenin (örneğin güven tarafını blokzincire
Kamu kurumları mevzuat oluşturmanın yanısıra bu larımızın önemli bir kısmını da eğitimler oluştur- kavramını felsefi olarak da ele alan, ülke, grup veya
teknolojinin kullanımı konusunda da ön ayak olabilir. maktadır. Giriş seviyesindeki bu eğitimlerle amacımız, şahısların kontrolünün çok zor olduğu, yapılan işlemcilerin dayandırarak) bir şekilde blokzincir teknolojisi ile bir-
Kamu kurumları genellikle yeni teknolojileri hemen katılımcılarımızın konu hakkında daha fazla bilgi edinme- likte yaşamanın yolunu aramaktadır.
kullanmaz, olgunlaşmalarını bekler. Kamu kurum- sidir. bir yarış ve ödül mekanizması ile kayıt altına alındığı Bitcoin
larımızın blokzinciri kullanmaya ikna olmaları için bu sistemi 2008 yılında ortaya çıktı. Bitcoin’in 2017 yılından İzzet Karabay: Blokzincir veya benzeri uygulamalarla ilgi-
yeni teknolojiyi daha iyi anlamaya ihtiyaçları olduğunu 2017 yılından bu yana birçok özel sektör, organi- sonra çok değer kazanması sonucu magazinleştirilmesiyle li gençlere bir projeksiyon çizecek olsak neler söylememiz
düşünüyorum. Bu konuda bizim gibi araştırma kurum- zasyon ve kurum ile görüşme fırsatımız oldu. Yeni bu konuya aşina olmayan vatandaşlar arasında kısa yoldan gerekir?
larına ve eğitim kurumlarına görevler düşmektedir. teknolojileri kullanmayı seven bir millet olmamız bu zengin olma aracı olarak görülmeye başlandı. Bu popülerlik Teknoloji çok hızlı ve değişken, özellikle blokzincir alanı
konuda büyük bir avantaj oluşturmaktadır. Çoğu kuru- sonucu bitcoin benzeri birçok para da ortaya çıktı. Bit- çok haraketli. Az önce de belirttiğim gibi Hyperledger
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın hazırladığı “2023 mumuzun bu konuda bilinç sahibi olduğunu görmekle coin’in çok değerliyken yapılan bu haberler neticesince projesi, 197 üyenin katkılarıyla geliştirilmekte ve Linux
Sanayi ve Teknoloji Stratejisi”nde ulusal blokzincir birlikte devletimizin kendilerine tanıdığı özel alanda değerliyken alım yapan birçok vatandaş fiyatı düştüğü vakfının tarihindeki en hızlı gelişen ve büyüyen projesidir.
altyapısı hazırlanması hedefi yer almaktadır. Bu he- faaliyet gösteren bazı sektörlerin, bu alanı korumak zaman zarara uğradı. Blokzincir, güvenilirlik (şeffaflık) özelliğinin de etkisiyle
defi gerçeklemek için yapılması gereken ara faaliyetler adına blokzincir teknolojisini görmezden geldiğini diğer alanlardan daha fazla açık kaynaklı olarak geliştiril-
bulunmaktadır. Benzer şekilde Merkez Bankası ve Ti- görmek de üzücüdür. Kripto paralar dışında Ethereum platformu, bir nevi kitle mektedir.
caret Bakanlığı’nın da bu konuda hedefler belirlemiş fonlama aracı olarak kullanılması ile girişimciler için tüm
olması sevindirici gelişmelerdir. Kripto Paralar dünyadan kaynak toplayabilecekleri bir araç haline gel- Gençlerimizin yeni çıkan teknolojilerin yüzeysel ve
Blokzincir konusunda yetkin insan kaynağı yetiştirilme- Mehmet S.Ekinci: Blokzincir ilk çıktığı dönemde yüksek di. Bu projelerden bazıları çok başarılı olurken birçoğu ne magazinsel yönünden ziyade altında yatan teknolo-
yazık ki yatırımcısını kandırdı veya zarara uğrattı. Düzen-
si çok önemlidir. Üniversitelerimizde bu konuya odak- heyecan dalgaları oluşturdu. Spesifik bazı endüstrileri sarsa- jileri öğrenmesi, açık kaynaklı sistemleri incelemesini
lı programlar açılması ve bu konunun yaşatılacağı cağı ve köklü değişimlere sebep olacağı söyleniyordu. Bugün leme ve denetimin olmadığı bir ortamda zaten vatandaşın öneriyorum. Öğrenmenin en iyi yolu elini bulaştırmak-
topluluklar oluşturmak gerekir. 2. Ulusal Blokzin- ise ilk dönemdeki o coşkuyu göremiyoruz. Ne dersiniz? kendi başına hangi girişime yatırım yapacağını doğru bir tan geçtiğinden mümkünse açık kaynaklı projelere katkı
cir Çalıştayımızda TÜBİTAK Başkanımız bu konuyu Teknolojiler ilk çıktığında çok fazla beklenti oluşturur- şekilde kestirmesi çok zordur. Çoğu şirketin (ortada şir- vermelerinin kendi gelişimleri açısından faydalı olacağını
yakından takip ettiğini ve TÜBİTAK fonları kapsamında lar. Bunda yapılan yayınların dilinin de çok önemi vardır. ket olmayabilir) başka ülkelerde olması nedeniyle zarara düşünüyorum. Akademik çalışmalar yapan gençlerimiz
gerekli faaliyetlerin yapılmakta olduğunu belirtmiştir. Zamanla bu beklentiler gerçekliğe doğru ilerler, bazen uğrayanlar, haklarını arayabilecekleri veya kapısını çala- de çalışmalarını bu alanda yapabilirler.

24 25