Page 57 - bilgem-teknoloji-dergisi-5

Yakup KORKMAZ, Muharrem AYDIN, Bilge KARABACAK Bulut Bilişim

gerçeklenmeye başlanan bulut bilişim için de, durum buna günlerinde yoğun bir bilgi işlem gücüne gereksinim duyarken, internet bağlantısı ve bulut sayesinde az gelişmiş ülkelerdeki çok kurum tarafından paylaşılır. Gerçekleştirme, kurumlar
benzemektedir. 1960’lı yıllarda ARPANET’in geliştirilmesinden çoğu günler daha az seviyede bilgi işlem gücü ile çalışmalarını araştırmacılar, hükümet yetkilileri ve girişimciler, nerede tarafından yönetilebilir veya bu kurumlar dışındaki bir hizmet
sorumlu olan Licklider, “İntergalaktik bilgisayar ağı” fikrini sürdürebilirler. Bu durumda, kurumlar yoğun günleri dikkate olduklarının bir önemi olmaksızın en iyi bilişim yeteneklerine sağlayıcı da yönetimi yapabilir. Masraf tüketiciler arasında
ortaya attı. Bu düşünceye göre dünyadaki herkes birbiriyle alarak, ciddi yatırım yaptıkları bilgi işlem altyapısını, büyük erişebileceklerdir. paylaşıldığı için genel buluta göre daha pahalı bir çözümdür.
bağlantılı olacak ve programlara ve verilere herhangi bir yerden oranda kapasitesinin altında kullanmış olurlar. Tüketici, bulut Diğer taraftan daha yüksek bir güvenlik, mahremiyet ve politika
erişebilecekti [11]. Günümüze kadar bulut bilişim değişik hizmet sağlayıcıdan ayın belli günleri için daha çok işlemci ve • Bulut bilişim, büyük şirketlerin sahip olduğu karmaşık uyumluluğu bu yolla sağlanabilir. Google, ABD’de kamu
evrelerden geçti. Değişik nedenlerle başarılı olamayan bu disk alanı kiralayarak, gereksinimini daha ucuz bir şekilde bilişim sistemlerine sahip olma gücü olmayan küçük ve orta kurumları için ortaklık bulut modeli geliştirmiştir [1].
evreler, bugünkü bulut yaklaşımının da hazırlayıcısı oldu. Grid karşılamış olur. bütçeli işletmelerin (KOBİ), hareket alanlarını alabildiğine
computing ve yarar bilişimi (utility computing) bu evreler genişletmektedir. Bulut bilişim sayesinde KOBİ’ler • Özel Bulut (Private Cloud): Bulut altyapısı sadece bir kurum
arasında en çok bilinenlerdir. Bulut bilişim fikri çok eskilere • Bütün veri uzak bilgisayarlarda tutulduğu için, son uzmanlaştıkları konularda, diğer şirketlerin hizmetlerinin bir için ve kurumun yönetimindeki özel ağ (veya kiralık hatlar)
dayanmasına rağmen uygulamalarının yeni başlamasının en kullanıcılar için sabit disklerin bozulmasının veya dizüstü parçası olarak hizmet verebilecek durumda olacaklar. Aynı üzerinde çalışır. Bu model, özellikle güvenlik ve mahremiyet
önemli nedenleri şunlardır: bilgisayarlarının çalınmasının, veri kaybı ve güvenliği konusunda şekilde, dünyanın her köşesindeki uygulama geliştiren bireysel ile ilgili riskleri büyük ölçüde düşüren bir çözümdür. Özel
ciddi sonuçları olmayacaktır (Bulut bilişimin ortaya çıkardığı girişimciler, herhangi bir yerdeki ortaklarla işbirliği yapabilecek, bulut, ülkemiz için özellikle taşra teşkilatı olan kamu kurumları
• Sağlam ve yüksek hızlı ağların yaygınlaşması, veri mahremiyeti riskine makalenin altıncı bölümünde yer fikirlerini paylaşabilecek ve böylece ufuklarını alabildiğine için uygun bir çözüm olabilir.
verilmiştir). genişletmiş olacaklar.
• Açık arayüzlü sunucu donanımlarının farklı markalardaki • Karma Bulut (Hybrid Cloud): Gereksinime göre değişik
bileşenlerin birbirine bağlanmasına olanak tanıması; bu sayede • Bulut bilişim, bilgi ve uygulamaların çevrimiçi paylaşımına • Bulut bilişim, dayanıklılığı ve güvenliği artırması, bakım modellerinin farklı kombinasyonlarda kullanılmasından oluşur.
marka bağımlılığının ortadan kalkması ve farklı ihtiyaçlar için olanak sağladığı için, yeni “birlikte çalışma” modelleri sunar. maliyetlerini azaltması ve daha çok esneklik sağlaması nedeniyle, Birden fazla ağ içi ve/veya dışı hizmet sağlayıcı karma bulut
farklı donanımlar kullanılabilmesinin önünün açılması, Bu açıdan değerlendirildiği zaman, özellikle akademik devlet yönetimleri için özel olarak çekicilik taşımaktadır. çözümü içerisinde yer alabilir. Benzer şekilde birden fazla
kurumlar ve üniversiteler için, yeni işbirliği olanaklarının kapısı Yüzlerce farklı sistem yerine, devlet yönetimi işlemlerini tek kurum da, karma bulut hizmetinden yararlanabilir. Örneğin,
• Açık kaynak kodlu yazılımların (Örn: Linux, Apache) aralanmaktadır. bir bulut içinde çalıştırmak, daha dayanıklı, daha güvenli, daha güvenlik gerekliliği yüksek olan veriler için ortaklık bulutundan
sunulacak hizmetlerin maliyetini düşürmesi, az masraflı ve çok daha kolay yönetilir sistemlere sahip olmayı hizmet alınırken, internet kullanımı gibi rutin faaliyetler için
• Bulut bilişim, hem sıradan hem de kişiye özel bilişim
• Bulut içindeki uygulamaların geliştirilmesini son derece sorunlarının çözümleri için, yapılacak harcamaları ve çözüm sağlayacaktır. genel bulut kullanılabilir.
hızlandıran açık Web 2.0 ve benzeri standartlar.
karmaşıklığını azaltabilecek gerekli potansiyele sahiptir. Güçlü • Kurumların bilgi işlem altyapısındaki cihazların tükettiği
sistemleri, bugüne kadar olduğundan çok daha düşük maliyetle enerjiden çok daha fazlası, cihazların bulunduğu ortamı Karma Bulut
3. Bulut Bilişimin Anahtar Özellikleri ve kullanıma sunan bulut bilişim, araştırmacılara bugüne kadar soğutmak için kullanılmaktadır. Küresel ısınmayla mücadele
Üstünlükleri başarılamamış gen araştırmalarını, çevresel modellemeleri, konusunda, bilişim dünyası adına atılabilecek en önemli adım Ortaklık Bulutu Özel Bulut

Makalenin bu bölümünde bulut bilişimin birçok üstünlüğü yaşayan sistemlerin analizini ve daha birçok alandaki bulut bilişimdir. Özellikle sadece belli zaman aralıklarında bilgi Genel Bulut
maddeler halinde sıralanmıştır [1]. araştırmaları gerçekleştirme olanağı sunmaktadır. işlemi yoğun şekilde kullanan kurumların bulut bilişimden
faydalanmaları çok önemli enerji tasarruflarının da önünü
• Bulut bilişiminden yararlanan kurum (tüketici), istediği • Bulut bilişim ile birlikte, hem kurumlar hem son kullanıcılar açacaktır.
hizmeti bulut hizmet sağlayıcısından herhangi bir insan için, güçlü bilgisayarlara duyulan gereksinim ortadan
iletişimine gerek duymadan alabilir, kullanmadığı hizmeti de kalkmaktadır. Basit donanımda bir kişisel bilgisayar ile, hatta • Bulut bilişim, kurumlar için önemli bir bütçe kalemi olan
geri verebilir. Hizmet, bir yazılım olabileceği gibi, işlemci ve bir cep telefonu ile, gereksinim duyulan hizmetlere erişilebilir. yazılım lisans maliyetlerini, büyük ölçüde düşürme potansiyeline Kurum-1 Kurum-2 Kurum-3 Kurum Bulut servis sağlayıcı
boş disk alanı gibi kaynaklar da olabilir. Bu yönüyle bulut bilişim, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, sahiptir. Benzer durum son kullanıcılar için de geçerlidir. Bulut Şekil 1. Bulut hizmet gerçekleştirim modelleri.
bilişim hizmetlerinin yaygınlaşması adına büyük olanaklar bilişim, ayrıca son kullanıcılar için korsan yazılım kullanımını
• Hizmet sağlayıcılar, tüketicinin arzu ettiği yetenekleri hızla sunmaktadır. ciddi oranda azaltabilir.
ve düşük maliyetle sunabilme kapasitesine sahiptir. Hizmet 5. Bulut Hizmet Seviyeleri
sağlayıcı kullanılmayan hizmetleri, tüketicinin kullanımına • Her kullanıcının bilgisayarına tek tek kurulması 4. Bulut Bilişim Gerçekleştirme Modelleri Şekil-2’de gösterildiği gibi, bulut bilişim hizmetleri üç temel
hazır halde bir havuzda tutar. gerekmediğinden, bulut bilişim uygulamalarının bakımı çok katmana ayrılmaktadır. Bir bulut hizmet sağlayıcı, donanımları
daha kolaydır. Değişiklikler kullanıcıya anında yansıyacağından, Bulut bilişim için farklı senaryolar ve gereksinimler göz önüne
• Hizmetler ve kaynaklar ortak ulaşılan bir ağ üzerinden, teknik destek büyük ölçüde kolaylaşır. alınarak oluşturulmuş dört farklı gerçekleştirme modeli (işlemci, bellek, disk alanı) hizmet olarak sunabilir. Bu durumda
(ör. internet) kullanıma hazır durumdadır ve ağ bağlantısı bulunmaktadır [12]. Bunlar Şekil-1’de gösterilmiştir. müşteri kurumdaki ağ mimarları, bu donanımları hizmet
olduğu müddetçe hizmetlere tüm platformlardan erişilebilir. • Bulut bilişimin şirketler ve organizasyonlar için en büyük • Genel Bulut (Public Cloud): Bulut altyapısı, internet sağlayıcı tarafından sağlanan yönetim arayüzleri ile, kurum
Hizmet alan kullanıcı, ağa bağlanabildiği her yerden gereksinim yararlarından biri, bilişim sistemlerinin yönetim zorluklarını üzerinden genel kullanıcılara ya da çok geniş bir endüstri gereksinimlerini dikkate alarak kullanabilir duruma getirecektir.
duyduğu veri ve hizmetlere kolayca ulaşabilir. ve yönetim maliyetlerini çok büyük oranda azaltmasıdır. Bu Yine kurumdaki bilişim uzmanlarının, donanımların üzerinde
durum özellikle üst düzey bilişim sistemlerini ve iyi yetişmiş grubunun kullanımına açıktır. Bulut hizmetlerinin satın alındığı çalışacak olan işletim sistemlerini ve yazılımları kurmaları
• Tüketiciye sunulan yetenekler, hizmet sağlayıcı tarafından bilişim yöneticilerini istihdam etme zorluğu çeken kamu organizasyon tarafından yönetilir. İyi ölçeklendirilmiş web gerekecektir. Diğer taraftan, bulut hizmet sağlayıcı, uygulama
sunulan araçlarla kontrol edilebilir. Yeteneklerin kullanımı kurumları ve kâr amacı gütmeyen kurumlar için önem hizmetleri, internet üzerinden tüketiciye sunulur. Örneğin geliştirme platformunu hizmet olarak sunabilir. Bu durumda
izlenebilir, kontrol edilebilir ve hem tüketiciye, hem de hizmet taşımaktadır. Bilişim teknolojileri alanında eğitim görmüş Google birçok uygulamasını, genel bulut üzerinden son da kurum donanım mimarisi ile uğraşmayacak, ancak
sağlayıcıya rapor olarak sunulabilir. nitelikli eleman bulma konusunda sıkıntı yaşayan kurumlar, kullanıcıların hizmetine sunar. kurumdaki uygulama geliştiricileri, hizmet sağlayıcı tarafından
bulut bilişimin gelişmesinden en üst düzeyde yararlanacaklardır. verilen teknik imkanları kullanarak, uygulamaları
• Tüketici, gereksinimi olan kadar hizmeti kiralar ve kiraladığı Aynı durum gelişmekte olan ülkeler için de geçerlidir. Bir • Ortaklık Bulut’u (Community Cloud): Bulut altyapısı, ortak geliştireceklerdir. Hizmet sağlayıcı, kurumun kullanacağı
kadar ödeme yapar. Örneğin finansal kurumlar, ayın belli ilgileri (ör: görev tanımı, ortak güvenlik ihtiyaçları) olan birden

54 Sayı 05 Ocak-Nisan 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 55
·