Page 62 - bilgem-teknoloji-dergisi-5

Yakup KORKMAZ, Muharrem AYDIN, Bilge KARABACAK Bulut Bilişim

kullanıcıdan bulut bilişim hizmet Bulut bilişim hizmet yapısında ise, işlemci, 7. Türkiye için Fırsatlar istihdamı konusunda zorluklar çeken üniversitelerin, bilişim [9] Rangan K., The Cloud Wars: $100+ billion at stake,
sağlayıcısına taşınmasında zorluklara bellek ve depolama alanları dinamik olarak gereksinimlerine yanıt vereceği düşünülmektedir. Tech. rep., Merrill Lynch, Mayıs 2008
neden olmaktadır. Bulut bilişim hizmet değişebildiği, dinamik olarak makine Son yıllarda ülkemizde, gerek kamu
sağlayıcısına geçiş sırasında, kurumların eklenebildiği için, yazılım lisanslaması kurumları bünyesinde gerekse özel Kısaca söz edilen bütün çözümler için ortak gereklilik, iletişim [10] Siegele L,. Let It Rise: A Special Report on Corporate
tüm verilerini hizmet sağlayıcısına taşıması karmaşık hale gelmektedir. Örnek olarak, kurumlarda, büyük çaplı sanallaştırma altyapısının hızlı ve yedekli bir yapıda olması gerekliliğidir. IT, The Economist, Ekim 2008
gerekliliği, kullanılabilir bant genişliğinin kullanılan kopya (instance) sayısına göre projeleri gerçekleştirilmektedir. Bu Makalenin riskler bölümünde de söz edildiği gibi, altyapıdan [11] Arif Mahomed, A History of Cloud Computing,
sınırlı olması, veri transferinin uzun lisanslama yapan bir yazılımda, çalışan projeler kapsamında kurumlar, fiziksel kaynaklanabilecek bir sorunda, uçlardaki kullanıcılar hem ComputerWeekly, Mart 2009
sürmesi ve veri transfer maliyetlerinin hizmette kullanılmak üzere yeni bir makine sunuculara dağıtılmış şekilde çalışan bilgi uygulamaya hem de veriye ulaşamayacaklardır.
yüksek olması, kurumların bulut bilişim eklendiğinde, bu makine üzerinde yeni işlem hizmetlerinin, sanal sunuculara 8. Sonuç [12] Mell, P., Grance T., The NIST Definition of Cloud
yoluyla hizmet almasının önündeki önemli bir yazılım kopyası (instance) oluşturulup, geçişini yapmaktadırlar. Sanallaştırma Computing, National Institute of Standards and Technology,
engellerdendir. Örnek olarak, Amazon S3 lisanslaması ayrı olarak yapılacaktır. Fakat projeleri, “özel bulut” gerçekleştirmenin Bulut bilişim getirdiği üstünlükler ve esnekliklerin yanı sıra, Information Technology Laboratory, Ekim 2009
hizmet sağlayıcısına, veri transferinde bulut bilişimde, makinelerin dinamik hayata geçirilmesi ve kurumların merkezi riskleri de beraberinde taşımaktadır. İnternet altyapısının çok
ortalama bant genişliğinin 5 ile 18 Mbit olarak eklenip çıkarılabildiği bilgi işlem birimlerinin, bulut hizmet güçlü olduğu ABD’de, kamu kurumlarını da içine alan geniş [13] Orhan Alkan, Cloud Computing: Altyapı Hizmetleri
arasında olduğu ölçülmüştür [25]. Bu düşünüldüğünde, çıkarılan bir makine sağlayıcı olarak hizmet vermesi yönünde, bir yelpazede, kurumlar bulut bilişimin üstünlüklerinden (http://www.computerworld.com.tr/cloud-computing-altyapi-
durumda, 10 TB’lık bir veriyi, ortalama yerine yenisi eklendiğinde, toplamda önemli bir aşama olarak görülmektedir. yararlanmaya başlamışlardır. Diğer taraftan, bilişim uzmanları hizmetleri-detay_3964.html)
değerin üzerinde, 20 Mbit/saniye hızda, makine sayısı aynı da kalsa, klasik Özellikle taşra teşkilatı olan kamu ve politika belirleyiciler, bulut bilişimin riskleri konusunda
S3 hizmet sağlayıcısına gönderilmesi lisanslama mantığında her yeni makine kurumlarının ve üniversitelerin önünde, tartışmaya devam etmektedir. [14] Enisa, Benefits, risks and recommendations for
işlemi, 45 günden fazla sürecektir [7]. için yeni bir lisans kullanılması gerekeceği bu bağlamda ciddi fırsatlar bulunmaktadır. information security, Kasım 2009
için, lisans sayısı makine sayısının çok Bilgi işlem hizmetlerini sanal sunucular Ülkemizde de bilişim uzmanları, gün geçtikçe daha sık bir
Bant genişliğinin belirli düzeyin üzerine üzerine çıkabilir [14]. Bu durumda üzerinde yapılandırmış olan kurumlar, şekilde bulut bilişimden söz etmekte, bir çok kurum bilgi işlem [15] Wilson S., AppEngine Outage, CIO Weblog, Haziran
çıkamaması, dolayısıyla büyük veri kullanılan yazılımların çeşidi ve sayısına web uygulamaları geliştirerek taşradaki hizmetlerini, sanal sunucular üzerinde çalıştırmaya 2008, http://www.cio-
transferlerinin çok uzun sürmesi ve göre, kurumların katlanmak durumunda personeline daha sürekli ve güvenilir başlamaktadır. Teknolojiye büyük bir hızla uyum sağlayan ve weblog.com/50226711/appengine\_outage.php (29 Mart
maliyetinin yüksek olması gibi sorunlara kalacakları bulut bilişim hizmet maliyeti hizmetler verebilirler. kullanan kurumlarımız, çok geçmeden bulut bilişimin 2010’da erişildi)
karşı, veri disklerinin kargo şirketleri çok yükselebilir ve kurumlar için bulut üstünlüklerinden yararlanmaya başlayacaklardır.
tarafından bir günde teslim edilmek üzere bilişim hizmet tedariki yapmak cazip Ülkemizde “özel bulut” modelinin [16] The Amazon S3 Team, Amazon S3 Availability Event:
fiziksel olarak yollanması gibi çözümler olmaktan çıkabilir. uygulanabileceği üç temel profil Henüz bulut bilişim ile ilgili yaygın ve kurumsal kullanım July 20, 2008, Temmuz 2008, http://status.aws.amazon.com/s3-
önem kazanmıştır. bulunmaktadır. Bunlar askeri bulut, kamu gerçekleşmemişken, ülkemizin gereksinim duyduğu çalışma, 20080720.html (29 Mart 2010’da erişildi)
Ayrıca lisanslama ve kullanıcı anlaşmaları, bulutu ve bilim bulutu olarak bulut bilişimin risklerini dikkate alan ve bu risklerin bertaraf
Bulut bilişim hizmet sağlayıcılarının ulusal pazarlarda değişebildiği ve bazı isimlendirilebilir. edilmesi yönünde, teknik, idari ve yasal karşı önlemler ortaya [17] Paxson, V., Private Communication, Aralık 2008
düzenli bir internet bağlantısına ve yüksek ürünlerin sadece belirli ülke pazarlarında koyan araştırma ve geliştirme çalışmalarıdır. TÜBİTAK- [18] Delaney, K. J., & Vara, V., Google plans services to
bant genişliğine gereksinim duymaları kullanılabildiği düşünüldüğünde, bulut Tüm Türkiye’ye yayılmış TAFICS BİLGEM bünyesinde bu kapsamda çalışmalar sürmektedir. store users’ data, Wall Street Journal, Kasım 2007,
sebebiyle, bulut bilişim hizmet bilişim hizmet sağlayıcıları içinde altyapısını kullanan Türk Silahlı Kuvvetleri, http://online.wsj.com/article/SB119612660573504716.html?
sağlayıcılarına gerekli internet altyapısını yazılımların yönetimi ve denetimi karmaşık bilgi sistemlerinin belirlenen KAYNAKÇA mod=hps_us_whats_news (29 Mart 2010’da erişildi)
ve bant genişliğini sağlayan İnternet hale gelip, bu konuda sorunlar ortaya bileşenlerinin, merkezi karargâhlardaki [1] ICCP, Technology Foresight Forum - "Cloud
hizmet sağlayıcılar (ISP), uyguladıkları çıkabilir. bilgi işlem altyapıları üzerinden, bir hizmet Computing: The Next Computing Paradigm?", Ekim 2009 [19] Total Claims Capture & Control, TC3 Health Case
fiyat politikaları yoluyla, bulut bilişim olarak tüm Türkiye’deki birliklere Study: Amazon Web Services,
hizmet sağlayıcılarını ekonomik olarak Bulut bilişim hizmetlerinde, yazılım sunulmasının önemli yararları olacaktır. [2] Scanlon H., Wieners B., “The Internet Cloud”, Eylül http://aws.amazon.com/solutions/case-studies/tc3-health/ (29
baskı altına alabilirler. Hatta bazı İnternet lisanslamada sorunlar yaşanması, hizmet Kamu kurumları için de benzer bir 1999, http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html Mart 2010’da erişildi)
hizmet sağlayıcılar, hali hazırda büyük ağ sağlayıcılar tarafından açık kaynak kodlu durum söz konusudur. Taşra teşkilatına (29 Mart 2010’da erişildi)
ve veri merkezleri bulundurma, kendi veri yazılımların kullanılmasına neden olması sahip olan Adalet Bakanlığı, Maliye [20] Sunosky, J. T., Privacy online: A primer on the European
iletişim altyapılarına sahip olma, yüksek üzerine ve bulut bilişim pazarının ticari Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı [3] Johnson, L., Levine, A., & Smith, R., The 2009 Horizon Union’s Directive and the United States’ Safe Harbor privacy
bant genişliği kullanabilme gibi olarak oldukça büyümesinin de yardımıyla, gibi birçok kamu kurumu için, bulut bilişim Report, Austin Texas, The New Media Consortium, 2009 principles, Currents: International Trade Law Journal,9, 80-
üstünlükleri nedeniyle, haksız rekabete büyük ticari yazılım firmaları kullandıkça- büyük üstünlükler getirecektir. Bu [4] İlkay Zaman, IT Advisor Dergisi, Ocak 2010 88, 2000
yol açabilecek şekilde, bulut bilişim öde (pay-as-you-go) mantığında çalışan kurumların merkezlerinde oluşturulacak
hizmetlerini verme yoluna gidebilirler lisanslama yöntemleri geliştirmeye bir altyapı ile birlikte taşraya yapılan [5] Gartner, Forecast: Sizing the Cloud; Understanding [21] Jaeger et. al., Cloud Computing and Information
[21]. başladılar. Son olarak, Microsoft yazılım bilişim harcamaları azalacak, taşradaki the Opportunities in Cloud Services, Mart 2009 Policy: Computing in a Policy Cloud?, 2008
firması, Amazon EC2 bulut bilişim hizmet
6.7 Yazılım Lisanslama sağlayıcısı üzerinde, kullandıkça-öde teknik personele duyulan ancak nitelikli [6] Hamilton J., Internet-Scale Service Efficiency, In Large- [22] Brodkin, J., Loss of customer data spurs closure of online
lisanslama imkânları sağlayıp, Windows eleman bulunmadığından dolayı Scale Distributed Systems and Middleware (LADIS) Workshop, storage service ’The Linkup’, Network World, Ağustos 2008.
Günümüzdeki yazılım lisanslama karşılanamayan gereksinim ortadan Eylül 2008
uygulaması, yazılımların çalışacağı Server ve SQL Server yazılımlarını kalkacaktır. [23] CSA, Top Threats to Cloud Computing V1.0, Mart 2010
bilgisayarların sayısını ve hangi kullanılmasına olanak sağlamıştır. Örnek [7] Armbrust et. al., Above the Clouds: A Berkeley View
bilgisayarlarda çalışabileceğini kısıtlarken, olarak, Microsoft Windows Server işletim Üçüncü olarak, ULAKBİM yönetiminde of Cloud Computing, Şubat 2009 [24] Ragragio & Radu, The Cloud or the Mist?, Eylül 2009
çevrim içi lisanslama denetimi yaparak, sisteminin saatlik kullanım bedeli olarak ve öncülüğünde, üniversiteler için [25] Garfinkel, S., An Evaluation of Amazon’s Grid Computing
kullanılan lisanslarla yazılımların 0.15 USD belirlenmişken, açık kaynak oluşturulacak bir bulut altyapısının da, [8] Administration E. I., State Electricity Prices, 2006, Services: EC2, S3 and SQS, Tech. Rep. TR-08-07, Harvard
yüklendiği bilgisayarları eşlemektedir. kodlu denklerinin saatlik kullanım son yıllarda kurulan ve bilgi işlem personeli http://www.eia.doe.gov/neic/rankings/stateelectricityprice.htm
bedelleri 0.10 USD olmaktadır [7]. (29 Mart 2010’da erişildi) University, Ağustos 2007

60 Sayı 05 Ocak-Nisan 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 61
·