Page 63 - bilgem-teknoloji-dergisi-9

Yapay Zekâ

lerine de odaklanarak on yıl içerisinde yeni teknolojilerin Yol Haritası” kapsamında “Yeni geliştirilen yapay zekâ dönüşümlerinin gerçekleştirilmesi açısından itici bir güç
gelişimi için 100 milyar USD’ye ulaşan yatırım fonu oluş- ve/veya makine öğrenmesi araçlarının hazır kütüphane- olarak kabul edilmektedir. Bu doğrultuda ülkeler yapay
turmuştur. ler olarak sunulması” Dijitalleşme Grubu metrikleri, “Ro- zekâ konusunda yatırım yapılacak öncelikli alanları içeren
bot öğrenmesine (insandan görev öğrenmesine) yönelik politikalar geliştirmeye başlamıştır. Benzer durum ülke-
Çin 2030 yılına kadar yapay zekâ teknolojilerinde 150 yapay zekâ tabanlı algoritma ve sistemlerin geliştirilme- miz açısından da geçerlilik göstermektedir. 2004 yılından
milyar USD sektör büyüklüğü ile dünya lideri olmayı si” Geleceğin Fabrikaları Grubu Ar-Ge Proje konuları ara- bugüne geliştirilen politikalar ışığında yapay zekânın öne-
hedeflemektedir . 19 şehirde her biri kendi amaçları ve sında yer almaktadır. mi ve uygulamaların geliştirileceği öncelikli alanlara vurgu
hedefleri olan 26 politika ve strateji oluşturulmuştur. yapılırken son yıllarda yaşanan gelişmeler ile ülkemizde
Bununla birlikte 30’dan fazla üniversitede yapay zekâ Yapay zekâ alanında önemli bir gelişme olarak 1 sayılı yapay zekâ çalışmaları için üst düzey sahiplenme ile so-
bölümü kurulmuş olup lise müfredatlarına yapay zekâ Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Dijital Dönüşüm Ofisi mut çalışmalar hayata geçirilmeye başlanmıştır.
dersleri eklenmiştir. kurulmuş ve Ofis’e “kamuda öncelikli proje alanlarında
yapay zekâ uygulamalarına öncülük etmek ve koordi- Ülkelerin yapay zekâ alanındaki politikaları değerlendi-
İngiltere, sanayi stratejisinin bir parçası olarak kamu ve nasyonu sağlamak” görevi verilmiştir. Bu bağlamda Ofis rildiğinde, yapay zekâ çalışmalarının olumlu ve olumsuz
özel sektör işbirliğinde “Yapay Zekâ Sektör Anlaşması”- bünyesinde Büyük Veri ve Yapay Zekâ Uygulamaları Da- yönlerine işaret edildiği ve bu bağlamda da politikalar
nı yayınlamıştır. Bu anlaşmaile ülkenin yerli ve küresel iresi Başkanlığı oluşturulmuştur. Başkanlık’ın görevleri geliştirildiği göze çarpmaktadır. Benzer şekilde ülkemiz-
yapay zeka yetenekleri için cazibe merkezi haline geti- arasında “kamuda büyük veri ve yapay zekâ uygulamala- de de özellikle yapay zekânın ekonomik ve sosyal etkileri,
rilmesi, dijital altyapının geliştirilmesi, İngiltere’nin yapay rının etkin olarak kullanımını sağlamaya yönelik Cumhur- bu konudaki etik ve kanuni konular, yapay zekâ teknolo-
zeka çalışmaları için en iyi ortam olmasının sağlanması başkanınca belirlenen politikalar kapsamında strateji ge- tası hazırlanacaktır” politikaları ile de yapay zekâ alanında jilerinin kabulü/benimsenmesi, insan-yapay zekâ işbirliği
ve yapay zeka uygulamalarının faydalarının ülke geneline liştirmek ve koordinasyonu sağlamak” ve “öncelikli proje yapılacak çalışmalara yön verecek politikalar tanımlan- ve güvenilirlik konularının ele alınması büyük önem taşı-
yayılarak toplumun refahının artırılmasına katkıda bulu- alanlarında yapay zekâ uygulamalarına öncülük etmek” mıştır. Tarım, eğitim ve kamu hizmetlerinde e-Devlet uy- maktadır. Söz konusu etkilerin öngörülerek uygulamaya
nulması hedeflenmektedir. yer almaktadır. Bu gelişmeler ülkemizde yapay zekâ po- gulamalarının iyileştirilmesi açısından yapay zekâ uygu- yönelik düzenlemelerin belirlenmesi amacıyla mevzuat
litikalarının kurumsal ve yapısal bir zemine oturtulması lamalarından faydalanılması belirlenen diğer politikalar çalışmalarının hayata geçirilmesi önemli bir ihtiyaç olarak
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu tarafından 19 Şubat açısından büyük önem taşımaktadır. arasında yer almaktadır. değerlendirilmektedir. Bu alandaki standartların belirlen-
2020’de “Yapay Zekâ Strateji Raporu” yayınlanmıştır, mesi ve rehberliği açısından gerekli değerlendirmelerin
bilimsel atılım sağlamayı, AB’nin teknolojik liderliğini Ülkemizin 2019-2023 dönemine yön verecek çatı politi- 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi’nde de yapay zekâ ala- yapılarak çalışmaların hayata geçirilmesi Yapay Zekâ
korumayı ve yeni teknolojilerin tüm vatandaşların hiz- ka belgesi olarak kabul edilen On Birinci Kalkınma Planı nını şekillendirecek politikalara yer verilmektedir. Strateji Enstitüsü’nün kurulması ile mümkün olacaktır.
metinde olmasını sağlamayı ve onların haklarına saygı kapsamında yapay zekâ ve uygulamalarına yönelik bü- kapsamında bağımsızlık için stratejik değeri, ekonomik
göstererek hayatlarını iyileştirmeyi taahhüt etmektedir. tüncül ve kritik politikalar belirlenmiştir. Bu kapsamda; etkileri ve sektörlerin ihtiyaçları dikkate alınarak belirle- Referanslar
Bu nedenle komisyon, yapay zekâya ilişkin farkındalık “Dijital Dönüşüm” başlığı altında teknoloji tedarikçileri- nen yapay zekâ ve makine öğrenmesi teknolojileriyle milli
oluşturmak, yapay zekâ uygulamalarını teşvik etmek ve nin, endüstriyel bulut platformu üzerinde sunulabilecek ve özgün ürün/hizmetler geliştirmeye yönelik yol harita- • TR Dizin, https://trdizin.gov.tr/search/searchResults.xhtm-
l?from=1963&to=2020&database=Proje&query=defaultSearch-
bu yeni teknolojinin belirli kullanımlarıyla ilişkili riskleri yapay zekâ uygulama ve hizmetlerinin geliştirilmesini larının 2020 yılı içinde hazırlanmış olacağı, teknoloji ge- Field-AND-yapay%20zeka
ele almak amacıyla düzenleyici ve yatırım odaklı bir yak- sağlayacak şekilde teşvik edilmeleri yönünde politika liştirme süreçlerinde Ar-Ge’nin üretim ve operasyonlar ile • The Natıonal Artıfıcıal Intellıgence Research and Develop-
laşımı desteklemektedir. Belge kapsamında yapay zekâ; geliştirilmiştir. “Kritik Teknolojiler” başlığı altında Milli ilişkisi ve geleceği şekillendiren yazılım ve yapay zekâ tek- ment Strategıc Plan, 2019, https://www.nitrd.gov/pubs/Natio-
insan merkezli, etik, sürdürülebilir olması ve temel hak ve Teknoloji Hamlesi’nin gerçekleştirilmesine yönelik yapay nolojisi geliştirme ortamları da dikkate alınarak yerinde nal-AI-RD-Strategy-2019.pdf
değerlere saygı göstermesi koşuluyla; vatandaşlar, özel zekâ gelişim yol haritasının hazırlanması, gerekli altya- Ar-Ge’ye uygulanan teşvik yapısının yeniden düzenlenece- • 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi, 2019, https://www.sanayi.
sektör ve kamu için fayda sağlayan stratejik bir teknoloji pının oluşturulması, ihtiyaç duyulan insan kaynağının ği, henüz hazır olmayan ve sıfırdan yatırımın zaman ge- gov.tr/strateji2023/sts-ktp.pdf
olarak kabul edilmektedir . yetiştirilmesi ve toplumsal yönelimin bu alanlara odak- rektirdiği yapay zekâ ve makine öğrenmesi teknolojilerine • Pan-Canadian AI Strategy, https://www.investcanada.ca/
lanması yönünde politika belirlenmiştir. hızlı giriş için uluslararası şirketler ile iş birliği yapılacağı, incentives-programs/pan-canadian-ai-strategy
Türkiye’de Yapay Zekâ Politikaları bu işbirliklerine destekler sağlanacağı, ülke olarak sahip • Artificial Intelligence Technology Strategy, 2017, https://www.
Türkiye’de yapay zekâ alanında yapılan çalışmalara yön “Bilgi ve İletişim Teknolojileri” başlığı altında tanımlanan olunan büyük verinin yapay zekâ teknoloji ve yöntemleri nedo.go.jp/content/100865202.pdf,
• China New Generation Artificial Intelligence Development
verecek strateji ve politikalar ilk olarak “Ulusal Bilim ve “Yapay zekâ teknolojilerinin üretilmesi ve kullanımının kullanılarak ekonomik değere dönüştürülmesi ve toplum Report, 2019, http://chinainnovationfunding.eu/china-new-gene-
Teknoloji Politikaları 2003-2023 Strateji Belgesi”nde yaygınlaştırılmasına yönelik ulusal politika belirlenecek- için fayda üretmesine yönelik öncü çalışmaların yapılaca- ration-artificial-intelligence-development-report-2019/
geçmektedir. Ülkemizin yeni sanayi devrimindeki konu- tir” ve “Yapay zekâ teknolojileri alanında yerli teknoloji ğı, Yapay Zekâ Enstitüsü’nün kurulacağı, TÜBİTAK bünye- • AI Sector Deal, https://www.gov.uk/government/publications/arti-
munun güçlendirilmesi ve sanayide dijital dönüşümün üretme kabiliyetlerinin geliştirilmesi ve bu teknolojilerin sinde kurulacak bu Enstitü’nün, yapay zekâ alanında Ar- ficial-intelligence-sector-deal/ai-sector-deal#executive-summary
hızlandırılması amacıyla TÜBİTAK tarafından hazırlanan ekonominin genelinde etkin kullanımının yaygınlaştırıl- Ge çalışmaları yürütürken ülke ölçeğinde de katma değer • White Paper on Artificial Intelligence: a European approach to ex-
“Yeni Sanayi Devrimi Akıllı Üretim Sistemleri Teknoloji masına yönelik ulusal ölçekteki çalışmalar için yol hari- oluşturacak yapay zekâ projelerini hayata geçireceği he- cellence and trust, 2020, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/
deflerine yer verilmiştir. commission-white-paper-artificial-intelligence-feb2020_en.pdf
• Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları 2003-2023 Strateji Bel-
Bu doğrultuda Şubat 2020’de, Cumhurbaşkanlığı Dijital gesi, 2004, https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/
Dönüşüm Ofisi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİ- vizyon2023/Vizyon2023_Strateji_Belgesi.pdf
TAK tarafından kamu, özel sektör ve akademinin katılımı • Yeni Sanayi Devrimi Akıllı Üretim Sistemleri Teknoloji Yol
Haritası, 2016, https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/
ile gerçekleştirilen Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi ve Yapay akilli_uretim_sistemleri_tyh_v27aralik2016.pdf
Zekâ Enstitüsü Çalıştayı bu kapsamda atılan önemli bir • 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, https://www.mevzuat.
adımdır. gov.tr/MevzuatMetin/19.5.1.pdf
• On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023, 2019, http://www.sbb.gov.tr/
Değerlendirme wp-content/uploads/2019/07/On-Birinci-Kalkinma-Plani.pdf
Gerek ülkemizde gerek diğer ülkelerde yapay zekâ, ülke- • TÜBİTAK Çağrı Planlaması, 2020 https://www.tubitak.gov.tr/
lerin küresel pazarda rekabet gücünün artması ve dijital sites/default/files/289/tubitak_cp2020_son.pdf

60 61