Page 78 - bilgem-teknoloji-dergisi-8

Veri Tabanı
(partial index), tekil-indeks (unique index) ifade indeksi
(expression index), dâhili indeks (include index), ve
eş zamanlı indeksleri (concurrent index) destekler.
PostgreSQL, Btree, Hash, Gist, SP-Gist, Bloom, GIN,
BRIN, RUM indeks türlerini desteklerken, kullanıcı
tanımlı indexlere de izin vermektedir.
Constraints: PostgreSQL, Check, Not Null, Unique,
Primary key, Foreign key, Exclusion kısıtlamalarını
(constraint) kullanabilir.
Partitioning: Bir tablonun bütünlüğünü bozmadan
belli bir kritere göre parçalanarak performans ve
yönetilebilirliğini artırma amaçlı kurulan bir yapıdır.
Disk sistemlerinin hızlanmasıyla, veriyi aynı sunucu
Veriyi Sunma: İstemci işlemlerinin büyük çoğunluğu, üzerinde mantıksal olarak ayrıştırarak yönetmek daha
veri değişikliğinden ziyade veri okuma amaçlıdır. sık kullanılır olmuştur.
PostgreSQL istemci tarafından kendisinden istenen
veriyi (tuples) saklayan blokları belleğe getirir ve Tablespace: Veri tabanı nesnelerini (veri tabanı, şema,
ortak bellekte (shared_buffers) yer olduğu müddetçe tablo, index ve sequence, temp alanları) için disk(ler)de
veya postgreSQL servisi yeniden başlatılana kadar farklı saklama yerleri belirterek disk IO yükünü dağıtma
bu veriyi ortak belleğinde saklar. Ayrıca PostgresSQL yöntemidir.
işletim sisteminin ön belleğini de ortak bellek olarak
kullanabilir. İstemci aynı veriyi tekrar istediğinde eğer Views: PostgreSQL view’ları önceden hazırlanmış
veri bellekte varsa diske gitmeden bu veriyi bellekten sorgular içeren bir veri tabanı nesneleridir. Bir veya
sunar. Bu, performans açısından büyük bir avantaj daha fazla tablonun verilerini temsil ederek sorgunun
sağlar. karmaşıklığını basitleştirmeye yardımcı olur. View’lar
bir SQL sorgusu bulundurur, ancak veri bulundurmazlar.
PostgreSQL Paralel Sorguları destekler. Paralel Sanal tablolar da denilebilir.
sorgular, bir SQL deyimini parçalara bölerek, bu parçaları
paralel yürütmeye ve fiziksel kaynakların verimli Materialized Views: View kavramının verileri fiziksel
kullanılmasına yarayan ve sorguları hızlandırmak için olarak depolamasını sağlayacak şekilde genişletilmiş
kullanılan bir yöntemdir. halidir. Karmaşık sorguları belleğe alarak burada
depolar, istenildiği zaman güncellenmesine izin verir.
Veri Tipleri: PostgreSQL, boolean, karakter, sayısal, Hızlı veri erişimi gerektiren karmaşık ve büyük veri
zamansal, UUID, array ve JSON gibi birçok standart veri bulunan durumlarda çok kullanışlıdır. Veri ambarı ve
tipini desteklerken, CBS (box, line, point, lseg, polygon) raporlamalarda çok kullanılır.
ve ağ (inet, macaddr), anahtar-değer (hstore), metin
arama (full-text search), diğer sayısal veri tipleri için Postgis: Postgis PostgreSQL üzerinde, coğrafi
aralık (range) veri tiplerini de destekler. Ayrıca özel ve özellikleri olan verilerle ilgili işlemlerin hızlı yapılmasını
birleşik veri tiplerini rahatça üretebilme yeteneği de destekleyen bir eklentidir. Postgis, Open Geospatial
bulunmaktadır. Consortium’un desteklediği bütün veri tipi ve veri
erişim metodlarını destekler.
Fonksiyonlar: PostgreSQL, standart fonksiyonları,
tetikleyici fonksiyonları (trigger function) ve saklı Güvenlik: PostgreSQL ilk kurulduğunda dışardan
yordamları (stored procedure) da desteklemektedir. erişime kapalı olarak çalışır. Sadece VT erişimi için
tasarlanmış “pg_hba.conf” dosyasında istemci ip,
Operatörler: PostgreSQL, AND, OR, NOT gibi mantıksal, erişilecek veri tabanı, erişecek kullanıcı ve erişim
< , >, <=, >=, =, != gibi karşılaştırma, +, - , *, % gibi yöntemi ayarlarına göre erişim tanımlanabilmektedir.
matematiksel operatörlere ek olarak özel kullanıcı İstemci trafiği, SSL ile şifrelenebilir. 256bit şifrelemeyle
tanımlı operatörleri de destekler. korunan parola güvenliğini desteklemektedir. VT
nesnesi tabanlı yetkilendirme özelliğine sahiptir. Row
Indexing: PostgreSQL veri tabanı tek-sütun (single- Based Security özelliğiyle satır ve sütunlara göre erişim
column), çok-sütun (multicolumn), kısmi-indeks denetimi yapılabilmektedir.
76
BILGEM
TEKNOLOJI
PostgreSQL’in aktif ve güçlü
geliştirici topluluğu vardır. Tüm
dünyadan katılımcıları bulunan ve
çekirdek geliştiricilerin yer aldığı
topluluk, soru ve sorunlara hızlı geri
dönüşlerle çözüm sağlar.
Backup: Yedekleme, veri tabanı sistemleri için olmazsa Yüksek Erişilebilirlik: Günümüzde, yazılım ile verilen
olmaz bir özellik olduğundan PostgreSQL yedekleme hizmetlerin ve servislerin yüksek erişilebilir ve
özelliklerini doğal bir şekilde entegre etmiştir. Mantıksal ölçeklenebilir olması, hizmet kalitesini çok önemli
ve fiziksel olarak 2 tür yedekleme vardır. Mantıksal etkileyen iki köşe taşıdır. Açık kaynak olarak sunulan,
yedeklemeler genellikle düz metin ve insan tarafından kendi ekosisteminin parçası olan harici araçlarla
okunabilir biçimde depolanır. Bunun için pg_dump PostgreSQL için failover (otomatik geçiş) süreci
ve pg_dumpall istemci komutları kullanılır. İstenen kurulabilir. Bunların en popüler olanları, pgpool-II,
nesneler seçilerek yedekleme yapılabilir. repmgr, patroni’dir.
Fiziksel yedekleme ile veri dosyaları ve onlarla ilintili Foreign Data Wrapper: Postgres içerisinden harici/
WAL dosyaları saklanır. Bütüncüldür. PostgreSQL uzak/farklı veri sistemlerine doğrudan bağlanmanızı,
servisinin tamamı olarak yedeklenir. Parçalı bir şekilde bu dış verileri iç nesnelermiş gibi kullanmanızı sağlayan
yedeklenmez. Kendi içerisinde hazır olarak gelen PostgreSQL özelliğidir. PostgreSQL’in onlarca dış veri
pg_basebackup ile ya da aynı yöntemi kullanan harici kaynağına bağlanabilen FDW eklentisi vardır.
yedekleme yazılımlarıyla yedeklenebilir.
PostgreSQL Kullanıcıları
Streaming Replication: Fiziksel replikasyon da denir. PostgreSQL, tüm dünyada, kamu ve özel sektörde
Canlı veri tabanının sorgulanabilir bir kopyasının önemli hizmetleri sunan uygulama sistemlerinde,
oluşturulması işlemidir. 2 aşamalı çalışır, başlangıçta finans ve telekom sektörlerinde iş kritik uygulamalarda,
fiziksel dizinlerin pg_basebackup gibi araçlar kul- önde gelen teknoloji üreticilerinin ürünlerinde,
lanılarak kopyalanması ve devamında birincil veri araştırma merkezleri ve üniversitelerde, küçük ölçekli
tabanında oluşan WAL kayıtlarının bu yeni PostgreSQL projelerden çok büyük ölçekli kurumsal altyapılarda
servisi üzerinde otomatik olarak çalıştırılarak verinin güvenle kullanılmaktadır.
tüm taraflarda eşlenmesi mantığı üzerine çalışır.
Türkiye’de Hazine ve Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK, TÜİK,
Bu yöntemde kopya sunucu sadece okunabilir olarak TEİAŞ, TKGM, RTÜK, MSB, AFAD, YSK, ÇŞB, İLBANK,
çalışır, veri yazmaya açık değildir. Sadece okuma içeren TÜRKSAT ve Kuzey Kıbrıs NVI gibi kamu kurumlarında
sorgular bu salt-okunur sunucu üzerinde çalıştırılarak ve Biletix, Trendyol gibi önde gelen e-ticaret firmalarında
birincil(primary) PostgreSQL sunucusu üzerindeki yük kullanılmaktadır. Dünyada ise Apple, Fujitsu, Red Hat,
azaltılmış olur. Birden çok sunucuya kopyalanabilir Sun Microsystems, Cisco, Juniper Networks, Skype,
veya hiyerarşik olarak kopya sistemi oluşturulabilir. McAfee, Comodo, Vmware, Instagram, Cloudflare,
Senkron ya da asenkron bir mimaride kurgulanabilir. Adyen, Tomtom, CERN ve Greenpeace çok bilinen
kullanıcı örneklerindendir.
Logical Replication: Fiziksel replikasyonun tüm
PostgreSQL servisine bütüncül yaklaştığını belirtmiştik.
Mantıksal replikasyonda bu durumdan farklı olarak, Referanslar
Küme üzerinde tutulan veri tabanı, şema veya tablolara ya • PostgreSQL derived databases, erişim: 21.10.2019,
da tablo üzerindeki belli kayıtlara özel olarak kopyalama https://wiki.postgresql.org/wiki/PostgreSQL_derived_
ayarlanabilir. Bu sayede istenen bir veri tabanındaki databases.
bir tablonun veya tabloların üzerinde gerçekleşen • Foreign data wrappers, erişim: 21.10.2019,https://wiki.
değişiklikler, başka PostgreSQL sunucularına kop- postgresql.org/wiki/Foreign_data_wrappers
yalabilir ve o sunuculardan veri okunabilir.
77