Page 65 - bilgem-teknoloji-dergisi-8

Yapay Zekâ Bu bir proje

tanıtımıdır.

Cirit, MAM-L ve

HİSAR-Fotodedektör

Teknolojisi

Lazer arayıcı başlık uygulamaları için BİLGEM’de üretilen farklı tipteki dedektörler
BİLGEM’de özel olarak geliştirilen fotodedektörler, ROKETSAN, TÜBİTAK SAGE ve ASELSAN
yüksek dirençli Silisyum kristali üzerinde, geniş tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
alanlı PIN yapısında üretilmektedir.
Milli sanayimizin ihtiyaçlarına paralel olarak
Milli fotodedektörlerimiz yurtdışında üretilen 2019 yılında dedektörlerimizin yurtdışına satışına
Enerji tanıma yöntemi, spektrum tanıma yöntemleri
GRU 882-973Mhz 1701-1792Mhz 1960-2051Mhz emsallerinden daha düşük gürültülü ve yüksek da başlanmıştır.
arasında en basitidir ancak sinyalin SNR’ı düşük
Şehir İçi 0.94 0.744 0.90 olduğunda tanıma performansı düşüktür. Mevcut tepkisellik özelliğine sahiptir.
Banliyö 0.83 0.81 0.78 yöntemlere alternatif olarak derin öğrenme metotları,
Kırsal Bölge 0.98 0.76 0.95 BİLGEM’de geliştirilen en son fotodedektör
spektrum doluluk tahmininde başarılı sonuçlar verir.
Tablo 1 GRU encoder decoder mimarisi deney sonuçları BİLGEM’de de yapılan çalışmalarda gördüğümüz üzere Dedektörlerin üretiminde 55 adımlı ileri yarı Hisar Füzesinin Lazer Yaklaşma Sensöründe
kapılı tekrarlayan hücre (GRU) ve LSTM temelli tanıma iletken teknolojisi kullanılmaktadır. başarı ile kullanılmıştır.
metotları, mevcut geleneksel yöntemlere kıyasla değişken
LSTM 882-973Mhz 1701-1792Mhz 1960-2051Mhz sinyal ortamlarını daha kolay modelleyebilmektedir ve
Şehir İçi 0.94 0.74 0.87 spektrum tahmininde daha etkilidir (Tablo 1 ve Tablo 2).
Banliyö 0.83 0.81 0.79 Hatta düşük işaret-gürültü gücü oranlarında ve yetersiz YİTAL Fotodedektör Uygulamaları - Hisar Füzesi
Kırsal Bölge 0.98 0.76 0.94 ön bilgi durumlarında bile iyi sonuçlar vermektedir.
Tablo 2 LSTM encoder decoder mimarisi deney sonuçları
Sonuç Lazer yaklaşma sensöründe YİTAL ‘de tasarlanıp üretilen dedektör
azalacaktır. Spektrum kaynaklarının ihtiyaca nazaran Donanımların işlem kapasitelerinin artması ve paralel
az kullanılmasının önüne geçilmesine yarayan tek- hesaplama yöntemlerinin etkin kullanılmasıyla birlikte Emsal fotodedektörlere göre çok daha yüksek performans
nolojilerden biri spektrum kullanım tahminidir. Spektrum yapay zekâ tabanlı sistemler, birçok alanda hızla yer
tahmini sayesinde spektrumun uygunluğuna karar verilir, almaktadır. Hiç şüphesiz bu alanlardan biri de gerek çok
spektrum kaynaklarının kullanım verimliliğiyle beraber parametreli sistem kurguları, gerekse yüksek hassasiyet
kablosuz ağ yapısına erişim kapasitesi de artırılır. isterleri olan sinyal istihbarat sistemleridir.
MAM-L
Mini Akıllı Mühimmat
Mevcut spektrum tahmin teknikleri uyumlu filtre BİLGEM bünyesinde yapay zeka tabanlı yöntemler,
tanıması, öznitelik temelli tanıma ve enerji tanıma olmak yıllardır kurum bünyesinde çalışmaları devam eden
üzere üçe ayrılır. Uyumlu filtre alıcısı kullanıcı sinyalinin sinyal istihbarat sistemlerine entegre edilmiş ve sistem
kopyasıyla algılanan sinyali ilişkilendirerek karar verme performanslarının ciddi ölçüde arttığı görülmüştür.
aşamasında alınan sinyalin işaret-gürültü gücü oranını Türk savunma sanayiinin gelişimine ve ilerlemesine
maksimize eder. Ancak bu yöntemde kullanıcı sinyaline katkıda bulunacağı düşünülen yapay zekâ destekli sinyal
ait tüm bilgiye ihtiyaç vardır ve bu durum bütün gerçek istihbarat sistemleri üzerine çalışmalar hız kesmeden
hayat koşullarında sağlanamayabilir. devam etmektedir. CİRİT
Lazer Güdümli Füze
Kaynakça
En bilindik öznitelik temelli tanıma yöntemi, dönemli- [1] .LeCun, Y., Bottou, L., Bengio, Y., & Haffner, P. (1998). Gradient-based learning applied to
durağan öznitelik temelli tanıma yöntemidir. Öznitelik document recognition. Proceedings of the IEEE, 86(11), 2278-2324.
temelli tanıma metodu belli koşullar altında başarılı [2] .Krizhevsky, A., Sutskever, I., & Hinton, G. E. (2012). Imagenet classification with deep
performans gösterse de sinyale ait ön bilgi eksikliği convolutional neural networks. In Advances in neural information processing systems
(pp. 1097-1105).
hesaplama karmaşıklığını artırır ve tanıma performansını [3] .Report from HMS Diana on Russian Signals intercepted at Suez, 28 January 1904, Naval
düşürür. library, Ministry of Defence, London.

www.bilgem.tubitak.gov.tr

62