Page 84 - bilgem-teknoloji-dergisi-4

Mehmet Sabır KİRAZ, Fatih BİRİNCİ, Umut ULUDAĞ Elektronik Seçim: Yöntemler, Uygulamalar, Kriptoloji Altyapısı ve Ülkemizdeki Geleceği

Belçika’da 2003 yılında yapılan Sistemlerin farklı bileşenleri arasında ulaştırılana kadar geçen süre içerisinde sayımın prosedürleri belirlenmiş olmalıdır. Kullanılan oyun 4.2. Teknik problemler
seçimlerde, test amaçlı olarak mevcut veri aktarmak için çevrimiçi (IPSec vb.) değiştirilmediğinin kontrolü yapılabilir. seçmen tarafından kâğıtla teyidinin yapıldığı durumlarda
sisteme yazıcı eklenerek seçmenlerin veya çevrimdışı veri taşıma cihazları (DTD: Daha sonra, kullanılan oylar seçim otoritesi açıklanan sonuç ile tekrar sayımın farklı çıkması durumunda • Seçimlerdeki teknik problemlerle ilgilenmesi için teknik
verdikleri oyları kâğıt üzerinde de Data Transport Device) kullanılabilir. tarafından seçimin gerektirdiği şekilde hangi sayımın kabul edileceği belirlenmelidir. elemanların görevlendirilmesi gerekir. Seçim merkezlerinde
görmeleri sağlanmıştır. Seçim bittikten Yukarıda anlatılan e-Seçim cihazları ile sayılır (örneğin, referandumlarda “Evet- oylama cihazları ile yapılan seçimlerde bu görevlilerin sayısı
sonra tüm kâğıt oylar sayılarak elektronik şu şekilde oylama yapılabilir: Hayır” oyların sayısı, parti seçimi 3.6. Oyların İmhası veya Arşivlenmesi fazla olabilir. Bu kişiler, olaylara hızlı bir şekilde müdahale
sayım ile karşılaştırılır. Kanunlara göre gerektiren durumlarda her partiye düşen Kesin sonucun açıklanması sonrasında, oyların kâğıt veya edebilmeleri için eğitilmelidirler.
uyuşmazlık durumunda kâğıt oylar esas 1. Belirli seçim merkezlerindeki kiosk oy/milletvekili sayısı). elektronik olarak arşivlenmesi veya imha edilmesi sürecidir. • Birçok e-Seçim cihazının oyları yanlış hesapladığına dair
alınacaktır. Fakat elektronik sayım ile kâğıt makineleri kullanılarak. Her seçmen örnekler bulunmaktadır [12,15].
oy sayımının tutmadığı görülmüştür. Sayım oturduğu yere yakın, önceden belirlenen 3.4. Oyların Açıklanması 4. E-SEÇİMDE ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER – Bu cihaz üreticilerinin güvenilirliği konusunda çok büyük
farklılıklarının insan hatasından seçim merkezine giderek oyunu kullanır. Belki de seçime katılan yurttaşlar için en Kâğıt tabanlı olsun, elektronik olsun, tüm seçim sistemlerinde şüpheler vardır.
kaynaklandığı düşünülmektedir [12]. Bu 2. Herhangi bir seçim merkezindeki önemli ve en heyecanlı kısım sonucun çeşitli problemler olabilir. Ayrıca, bu problemlerin bazıları
yüzden, yapılan bazı çalışmalarda kâğıt kiosk makineleri kullanılarak. Seçmenin açıklanma sürecidir. Klasik sistemlerde bilinen ve zamanla değişmeyen karakteristiklere sahipken (ör. – Seçimler çok kritik konulardır ve güvenilirlik kesinlikle
oyların barkod şeklinde de basılarak oy kullanmak için seçim merkezine gitmesi oylama bitmeden oyları sayma ihtimali seçmenin seçim yerine ulaşımının fiziki olarak engellenmesi bir grup insana emanet edilmemelidir.
makine yardımı ile okunması önerilmiştir gerekir, fakat oyunu istediği merkezde yoktur. Elektronik seçimlerde ise oylama atağı), bazıları ise gelişen teknoloji ile ilgili değişen yaşam tarzı – Hiçbir ürünün tam anlamıyla oturmuş olmadığı, ülkeden
[13]. kullanmakta özgürdür. devam ederken bir taraftan da toplam gibi sebeplerden oluşmakta (seçmenin cep telefonuna hatalı ülkeye değişen problemlerin ortaya çıktığı bilinmelidir.

Belçika’da 2007 yılında yapılan yerel, 3. Herhangi bir yerde oy kullanılarak. sayılabilir. Fakat açıklanmaz; çünkü henüz SMS mesajları atılıp yanlış seçim sandığına yönlendirilmesi) • Kapalı kutu (black-box) e-Seçim cihazlarıyla ilgili bir sıkıntı
eyalet ve Avrupa Parlamento seçimlerinde Seçmen, seçim merkezi olmayan yerlerde oyunu kullanmamış kişiler etkilenebilir, ve zamanla değişmektedir. Teknolojinin hangi ortamlarda da oyların tekrar sayılamamasıdır.
seçmenlerin %44’ü elektronik seçim bulunan DRE makinelerinde oyunu hatta kimin kime oy verdiği bile hangi seviyelerde gelişebileceği ve toplumun bunları ne kadar
sistemini kullanmıştır. Belçika’daki oy kullanır. anlaşılabilir. Dolayısıyla, oylama bitmeden benimseyeceği/kullanacağı tam olarak kestirilemediğinden, – Kâğıtlı sistemlerde, oylar sandıkta fiziki olarak bulunduğu
verme işlemi iki kısma ayrılmıştır. Kimliği sayılan oylar hakkında hiçbir bilginin açığa adı geçen bu tür problemlerin tümünün sınıflandırılması için çıkan sonuçlarla ilgili herhangi bir şüphe durumunda
doğrulanan seçmene boş bir manyetik kart Anlaşılması için örneklendirirsek alışveriş çıkmaması çok önemlidir. Bu da mümkün olmamaktadır. Bu sebeple, aşağıda verilen liste tekrar sayılabilir.
verilir. Seçmenler oylarını oy kullanma merkezlerine, istasyonlara, postanelere, kriptografi kullanımı ile eksiksiz olarak düşünülmemeli, sadece olası problemler için – Elektronik oylamalarda ayrı bir fiziki materyal
cihazlarında [13] kullandıktan sonra oyları havaalanlarına konan kiosk makinelerinde sağlanabilmektedir. Örneğin, oy verme bir ipucu olarak değerlendirilmelidir. Ortaya çıkabilecek oluşturmadan tekrar sayım söz konusu değildir. Bu da
şifreli ve bütünlüğü korunmuş olarak oy kullanılabilir. Bu cihazların işlemi sırasında oyların şifrelenip problemler çevresel ve teknik olarak ikiye ayrılabilir. şüphelerin sorgulanamaması ve güvensizliğin artması
manyetik karta yazılır ve seçmene verilir. kurcalanmaya, değiştirilmeye karşı güçlü otoritenin izni (anahtar(lar)ı) olmadan 4.1. Çevresel problemler anlamına gelmektedir.
Seçmen isterse manyetik kartın içeriğini olmaları çok önemlidir. deşifre edilmesi engellenebilir. • Dışarıdan veya görevli kişilerce elektronik seçim makinelerine
başka bir cihazda kontrol edebilmektedir. 4. Seçim merkezlerine gitmeden uzaktan Seçimlerin kesin sonucunu deşifre etmek • Demografik yapıdan kaynaklanan sıkıntılar kötü niyetli yazılım yerleştirilebilir. Örneğin, Hollandalı
Seçmeni tanımlayacak fiziksel bir işaret oy kullanılarak. Oy istenilen her yerde için sadece bir gizli anahtar kullanılabilir – Oy ticareti aktivistler bir e-Seçim makinesindeki yazılımı oyun yazılımıyla
konmadığı anlaşıldıktan sonra manyetik kullanılabilir. Bundan dolayı seçmen (sadece bir kişi deşifre edebilir). Bir başka birkaç dakika içerisinde değiştirebildiklerini göstermişlerdir
kart sandığa atılır. Manyetik kartlar evinden, işyerinden veya herhangi bir olasılık ise gizli anahtarın seçim – Etkiyle oy kullandırma [16]. Bu şekilde mevcut ve bağlı olduğu ağda bulunan tüm
sandığa atılırken otomatik olarak yerden oyunu kullanabilir. Bu amaçla kurulundaki üyeler arasında eşit olarak – Bir grubun zorla bir odaya alınıp, belirli bir kişi veya seçim cihazları etkilenebilir.
sayılmaktadır. İtiraz durumunda ise kullanılan teknolojiler farklı olabilir: dağıtılmasıdır. Örneğin, Yüksek Seçim gruba oy kullanmaları yönünde telkinde bulunması gibi
sandıkta saklanan manyetik kartlar tekrar Kurulu’nun 7 asil üyesi tarafından hadiseler de internet oylamada karşılaşabileceğimiz unsurlar
sayılabilmektedir [13]. • İnternete bağlı herhangi bir paylaşılabilir ve herhangi salt çoğunluk arasındadır. Özellikle az sayıda internet bilgisayarının olduğu ABD’de ortaya çıkan sorunlar [17]
bilgisayardan,
bir araya gelmeden şifresi çözülemez. Bu coğrafi yerleşimlerimizde (örneğin, köyler) bu yöntem sorun 2000 yılında Volusia County’de, elektronik oylama makinesi
• Cepten SMS (Short Message Service) işlem kriptografide yaygın olarak bilinen teşkil edebilir. sayımı sonucunda Al Gore’a eksi 16.022 oy çıktı (sıfırın altında
yoluyla, gizem paylaşımı (Secret Sharing [14]) • Uzaktan Elektronik Oylama ile ilgili sorunlara klasik fakat bir değer!).
• Telefonla arayarak telefon tuşlarını kullanılarak sağlanabilir. Sonraki imkânsız çözüm internet üzerinden oylama esnasında her 2001 yılında San Bernardino County’de, bir programlama hatası
kullanarak, yazılarımızda bu yöntemi daha detaylı ele kişinin başına bir güvenlik görevlisi dikmektir. yüzünden 33 bölgede seçmen pusulasının bir kısmı yanlış çıktı.
Oy sayımı tekrar elle yapılarak düzeltildi.
alacağız.
• İnteraktif TV yoluyla. • Teknolojiyi ve internet kullanmayı bilmeyenlerin 2003 yılında Boone County’deki, 4 Kasım belediye seçiminin
Evrensel doğrulanabilir seçim engellemelerini kırmak için özellikle teknolojiye hâkim sonucunda toplamda 140.000’den fazla oy çıktı. Ancak o yörede
3.3. Oyların Toplanması & sistemlerinde sonuç açıklanacağı zaman olanlardan olumlu tepki alınmalıdır. sadece 50.000 insan yaşıyordu ve onların yarısından daha azının
Sayılması kullanılan oyların doğrulama bilgileri de oy kullanma hakkı vardı.
ilan panosunda duyurulur. • Kanunların e-Seçimi destekleyecek yönde değiştirilmesi 2003 yılında Fairfax County’de, elektronik oylama makineleri
Yasal oy kullanma süresinin sonunda, gerekir. Örneğin, yasal olmayan e-Seçim davranışları hakkında bir programlama hatası nedeniyle belirli bir adayın aldığı toplam
seçim sandıklarından gelen oylar seçim 3.5. İtirazların Değerlendirilmesi uygulanacak cezalar belirlenmelidir. oyun 100 oy eksik çıkmasına neden oldu.
otoritesi tarafından doğruluklarının İtiraz durumunda oyların tekrar sayılması
kontrolü yapılarak toplanır. Bu ve seçim sahtekârlıklarının araştırılması • e-Seçim sisteminin ülkemizde kullanması için öncelikle
kontrollerde örneğin, sandıktan çıkan oy yapılır. Seçim yasalarının kullanılan sistem yasal mevzuatın buna uyarlanması gerekmektedir.
ile o sandıkta kayıtlı seçmen sayısının ile uyumlu olması gerekmektedir. Tekrar
E-Seçim için kullanılabilecek bir kiosk makinesi. karşılaştırılması veya verilen oyun merkeze

82 Sayı 04 Eylül-Aralık 2010 http://www.uekae.tubitak.gov.tr/ 83
·