Page 12 - bilgem-teknoloji-dergisi-4

Aydın KUBİLAY, Oktay ADALIER, Apti KARADEMİR Türkiye’nin e-Kimlik Yolculuğu

Bu yeni kartlarla beraber bir Türk vatandaşı için nüfus Ayrıca MERNİS, Türkiye’de yer alan kamu kurumlarının 3. Dünyada e-Kimlik Portekiz kimlik kartlarının elektronik Gönüllülük esasına göre vatandaşın
kağıdının önemini bir kere daha vurgulamakta yarar vardır. vatandaşı tanımlamakta ve kimliğini teyit etmekte yaşadığı ortamda kimlik doğrulama, tanıma ve biyometrik verisinin alınmasına karar
sıkıntıyı “T.C. Kimlik Numarası”nın üretilmesi ile büyük ölçüde Akıllı kartların kimlik kartı olarak imza atma fonksiyonlarına sahip olması verilmiştir. Yeni kimlik kartının üç temel
• Bireyin Türk vatandaşı olduğunu ve bu nedenle Türk nüfus çözmüştür. Her vatandaşa tekil T.C. Kimlik Numarası verilmiştir. kullanıldığı ilk ülke Malezya’dır (2001). hedeflenmiştir. fonksiyona sahip olması hedeflenmiştir:
kütüklerine kayıtlı olduğunu kanıtlayan resmi bir belgedir. [3] Bu uygulama, kamu/özel kurumlarda yapılan işlemlerde Aynı şekilde İsveç, Almanya, Portekiz,
Önemi ise günlük hayattaki yoğun kullanımıyla ilgilidir. İspanya ve Estonya akıllı kart özelliklerine Belçika
kolaylığın yanında bir takım güvenlik zaafiyetlerini de
• Şekil ve içeriği İçişleri Bakanlığı’nca tespit edilir ve Maliye beraberinde getirmektedir. Örneğin birinin T.C. Kimlik sahip kimlik kartı uygulamasına geçen 2002 ile 2003 yılları arasında 11 ayrı ilde
Bakanlığı, Darphane ve Damga Matbaası’nda bastırılır. Burada Numarası’na ulaşan biri, onun birçok mahrem bilgisine hakkı Avrupa ülkeleridir. Bunları sırasıyla pilot çalışmaları başarı ile gerçekleştirilmiş
depolanan nüfus cüzdanları ihtiyaç miktarları göz önünde olamadığı halde erişebilmektedir. inceleyelim: ve yaygınlaştırma başlatılmıştır. 2009 yılına
tutularak il defterdarlıklarına, buradan da mal saymanlıklarına Hızla gelişen teknoloji günümüzde kimlik kartının nüfus Estonya kadar 12 yaş üzeri tüm vatandaşlara
gönderilir. dağıtımının sağlanacağı ve 5 yıl kullanım
cüzdanından farklı, diğer bir deyişle “akıllı” olmasını zorunlu Kimlik kartı dağıtımına 28.01.2002 ömrünün olduğu bilinmektedir.
• Nüfus aile kütüğüne kayıt edilen her Türk vatandaşına bir hale getirmiştir. Kimlik için akıllı kart kullanımıyla devlet tarihinde başlanmıştır. 15 yaş üzerindeki
nüfus cüzdanı verilir. Nüfus cüzdanı; doğum, kayıp, yeniden tarafından verilen hizmetlerin alımı ve sunumu kolaylaşacaktır. tüm vatandaşların ve sürekli oturma izni • Elektronik ortamda kimlik doğrulama,
kayıt, yenileme veya değiştirme nedeniyle düzenlenir. Bu yönüyle kimlik kartı bir hizmet kartı olarak elektronik alanların kimlik kart almasını zorunlu hale
Düzenlenen nüfus cüzdanının veriliş nedeni alanına verilme devlet (e-devlet) yapısının vazgeçilmez bir bileşenidir. getirmiştir. 1.4 milyon nüfusu sahip • Elektronik imza atma,
nedeni yazılır. Estonya’da yaklaşık olarak 1.000.000 kişiye • Seyahatlerde kimlik doğrulama amaçlı

• Nüfus cüzdanınında aşağıdaki bilgileri kapsar: kart dağıtılmıştır. seyahat dokümanı olarak kullanımı.

a) Devletimizin adını, Belgenin adını, Bayrağımızın Birçok banka ve kamu uygulamalarında İspanya
renklerini ve ay-yıldızını, Belgenin seri ve numarasını, kullanılmaktadır. Ayrıca kart Avrupa Birliği Kimlik kart projesi 2002 yılında başlamış

b) Özlük bilgileri: Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını, ülkelerinde seyahat belgesi niteliği de olup ilk kart dağıtımı 2006 Nisan ayında
Soyadını, Adını, Baba adını, Ana adını, Doğum yerini, Doğum taşımaktadır. Vatandaşa maliyeti 10 başlamıştır. 2008 yılının Haziran ayına
tarihini, Medeni halini, Dinini, Kan grubunu, Bekarlık / Önceki avrodur. kadar 6 Milyon kart dağıtılmıştır.
soyadını, Özür durumu (talep edilmesi halinde) İsveç Policarbon (PC) materyale sahip kimlik
Kimlik kartları kamu kuruluşlarında ve kartı çeşitli güvenlik öğelerini içermektedir.
c) Kişinin kaydına ulaşmayı sağlayan bilgileri; Kayıtlı İlk akıllı kart tabanlı kimlik kartı
olduğu: İli, İlçeyi, Mahalle/Köyü, Cilt numarasını, Aile sıra bankalarda kullanıldığı gibi, çevrimiçi çalışmaları 1998 yılında SIS (Swedish Vatandaşa kart maliyeti 13 avrodur.
numarasını, Sıra numarasını, işlemlerde de kimlik doğrulama amaçlı Standarts Institude) ve SEIS (Secured
olarak kullanılmaktadır. e-Kimlik’e
d) İşlemle ilgili bilgileri; Verildiği yeri, Veriliş nedenini, herhangi bir sınır getirilmemiş tüm Electronic Information in Society) tarafından
Kayıt numarasını, Veriliş tarihini, uygulamarda kullanılması hedeflenmiştir. oluşturulmuştur. Kartlar, İsveç bankaları
Nitelikli imza kartı yerine de geçecektir. ve ulusal sertifika otoritesi olarak rol alan
• 15 yaşını doldurmuş olanların nüfus cüzdanlarına fotoğraf 10 yıllık geçerliliği olan kimlik kartının posta kurumları tarafından dağıtılmıştır.
yapıştırılması zorunludur. vatandaşa maliyeti 10 avrodur. Kart özel ve kamu kurumlarının

Yurdumuzda 2002-2006 yılları arasında 50.309.160 adet nüfus Portekiz verdikleri hizmetlere erişimde
cüzdanı verilmiş, 5 yılda ortalama olarak; kullanılmıştır. 5 yıllık geçerliliği olan kimlik 4. Elektronik Kimlik Doğrulama
Kimlik kartları 2007 yılından itibaren kartının vatandaşa kart maliyeti 40 Sistemi (EKDS) Projesi Amaç ve
Yılda 10.061.832 adet yaygınlaştırılmaya başlanmıştır. 5 yıllık avrodur. Hedefleri

Ayda 838.486 adet süre içerisinde yaklaşık 10 milyon kart Almanya
dağıtımını hedefleyen Portekiz’de 2007 EKDS, TÜBİTAK UEKAE’nin geliştiricisi
Günde 38.113 adet (22 iş günü) yılından bu yana 200.000 kişiye kart Almanya’da parmak biyometrisini olduğu e-kimlik süreçleri ve buna uygun
dağıtılmıştır. destekleyen kimlik kartı çalışmaları proje bileşenlerin tasarlandığı bir projedir. Bolu
nüfus cüzdanı düzenlenmiştir.
Şekil 5. Bolu pilot uygulaması için geliştirilen tek düzen kimlik kartı. aşamasındadır. 2010 yılında kimlik kartı ilinde, kimlik, sağlık ve sosyal güvenlik
2003 yılında MERNİS uygulamaya geçirilerek nüfus dağıtımına başlanması öngörülmüş uygulamalarının yapılacağı bir pilot
müdürlüklerinin çevrim içi çalışması başlatılmıştır [2]. Böylece Bu çerçevede, TÜBİTAK UEKAE tarafından başlatılan T.C. Kimlik olmasına rağmen henüz başlatılmamıştır. çalışmayı da kapsamaktadır.
uç noktalardan merkezdeki bilgi bankasına ulaşım sağlanmıştır. Kartı projesi, 2010 yılı içinde tamamlanacak ve yaygınlaştırma Projede 16 yaşından büyük vatandaşlar
Nüfus kağıdında bulunması gereken bilgiler MERNİS veri evresine geçilecektir. için 6 yıl geçerli, 24 yaşından büyük 4.1. EKDS Projesinin Amaçları
tabanından çevirim içi otomatik olarak aktarılmakta ve çıktısı vatandaşlar için ise 10 yıl geçerli temassız Bu proje aşağıda belirtilen amaçlar
alınmaktadır. Bu kapsamda, nüfus cüzdanı 4-5 dakikalık bir yongalı kimlik kartı verilmesi doğrultusunda gerçekleştirilecektir.
süre içerisinde düzenlenerek ilgilisine imza karşılığı teslim öngörülmüştür. Kimlik kartının vatandaşa
edilmektedir. kart maliyeti 28 avrodur.

10 Sayı 04 Eylül-Aralık 2010 http://www.uekae.tubitak.gov.tr/ 11
·