Page 6 - bilgem-teknoloji-dergisi-7

Veysi ÖZTÜRK, Burak Selçuk SOYER, Ercan ÖZTEMEL Benzetim ve Modellemenin Önemi

• NATO görev öncesi, sentetik teknolojisini en önemli 21 teknoloji Türkiye içinde benzetim sektöründe 2000’li yılların ortalarına doğru sonuçlandırdılar. NetWaSiF, KAYNAKÇA
ortamda görev tatbikatı benzetimini şart arasında kabul etmektedir [8]. Bunun bu tür gelişmeler devam ederken WaSiF gibi bir teknoloji gösterim projesi olarak
koşmaktadır. yanı sıra, yapılan araştırmalar, benzetim Türkiye’nin devlet destekli başlıca gerçekleştirildi ve büyük bir başarı kazandı. Proje bu kez bir [1] DMSO glossary. DMSO web sitesi. [Çevrimiçi] [Alıntı
teknolojisinin özellikle askeri alan başta araştırma kurumu olan TÜBİTAK’ta da avcı uçağı yerine iki uçağın birbirleriyle ve bir yer ortamıyla Tarihi: 1 4 2009.] http://www.dmso.mil.
• Avustralya hükümeti 32.75 milyon olmak üzere sentetik ortamlarda tatbikat bu konuda çalışmalar yapılmış olup sürekli irtibatlı olarak gerçek uçuş şartlarında sanal
dolar ile benzetime dayalı savaş eğitim gerçekleştirmek ve eğitim faaliyetlerini günümüzde de benzetim ve modelleme kuvvetlere karşı hava muharebelerinin yapılabilirliğini [2] Z. Maamar, Design of a simulation environment based on
merkezi kurmaktadır. sağlamak için kullanılmasına yönelik projeleri gerçekleştirilmeye devam kanıtlamış oldu. software agents and the high level architecture. 45, s.l. : Elsevier,
çalışmaların bütün dünyada yoğun etmektedir. Yeni kurulan TÜBİTAK 2003, s. 137–148 . Information and Software Technology.
• Teknoloji hızla ilerlerken NetWaSiF projesi devam ederken, TÜBİTAK MAM’da TSK
modellenen ile gerçek dünya her geçen olarak yürütülmekte olduğunu BİLGEM çatısı altında benzetim, bünyesinde bir ihtiyaç olarak değerlendirilen C4ISR [3] S. Mepham, Synthetic Environments Delivering Real
modelleme ve yakın zamanda da
göstermektedir. Bu konuda Avrupa
gün birbirine daha fazla yaklaşmaktadır. ülkelerinde şirketler birliği simülatör konusunda ciddi çalışmalar ve (Command, Control, Communication, Computer, Benefits for UK Defence. 1998. Simtect 98 Proceedings.
Örneğin, Körfez Savaşı’ndan önce (konsorsiyum) oluşturulmakta ve ürünler ortaya konmuştur. Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) konseptine
sentetik ortamda yapılan savaş geliştirilen teknolojileri kullanıma milli bir boyut kazandırmak üzere bir proje başlatıldı. [4] F. Kuhl, R. Weatherly, ve J. Dahmann. Creating
tatbikatının gerçeğe uygunluğunun %5 almak için çalışmalar yapılmaktadırlar. Kronolojik olarak bakıldığında ilk C4ISR, düşmanı uzun mesafelerden izlemek, düşman computer simulation systems. New Jersey : Prentice Hall, 2000.
civarında olduğu, Bosna Savaşı için benzetim çalışmaları TÜBİTAK faaliyetleri hakkında erken ikaz-ihbar sağlamak ve istihbarat [5] Training & Simulation, Trends and Technology
%20’lere yükseldiği, son olarak Teknolojinin gelişme hızı dikkate Marmara Araştırma Merkezi (MAM) elde etmek, müşterek resmi gerçek veya gerçeğe yakın Review. Crain. 2000.
NATO’nun müdahalede bulunduğu alındığında benzetim ve modelleme gibi çatısı altında gömülü benzetim konsepti zamanlı oluşturmak ve kullanıcılara eş zamanlı olarak
Kosova için ise %90’lara çıktığı teknolojilere yatırım yapmak ülkemizin ile başlamıştır. Bu bağlamda 1990’lı ulaştırmak amacıyla kullanılmayı öngören bir kavramdır. [6] G. Ferguson, Australia’s virtual field of fire. 2, 2000,
tatbikatlarda görev alan bir İngiliz subay bu teknolojilerdeki geleceği açısından yılların ortalarında gerçekleştirilen C4ISR ve benzer sistemlerin geliştirilmesi/tedarik edilmesi MS&T Magazine, s. 6-14.
tarafından dile getirilmiştir. Bu sebeple da önem arz etmektedir. WaSiF (Weapon Sytems Simulation in süreci son derece karmaşık olmasından dolayı, bu
hızla gelişen benzetim teknolojilerinin Flight) adlı proje gömülü benzetim sistemlerin analizlerinin analitik düzeyde dahi yapılmasını [7] M. Özsu, E. Öztemel, ve K. Kiran. Simulasyon ve
takip edilmesi NATO birliklerinden Türkiye’de benzetim, modelleme ve alanında hem merkez içinde hem imkânsız kılmaktadır. Ülke ihtiyaçlarını da göz önünde modelleme teknolojisinin sentetik ortam eğitimlerine uygulanması;
istenilmektedir. simülatör sektöründe yaşanan dünyada ilk proje olmuştur. Bu proje bulundurarak gerçekleştirilen projede, C4ISR kapsamında Bu konuda Avrupada yapılan araştırmalar ve Türkiye’nin
gelişmeler 15-20 yıllık bir geçmişe kapsamında bir avcı uçağına eğitim bilinen zor problemlerin çözümü için bir benzetim ortamı ve gelişmeler içindeki yeri. 13, Ankara : s.n., 5 2000, Turkiye Milli
• Benzetim sistemlerinde risk ve dayanmaktadır. Diğer gelişmiş ülkelerle Savunma Bakanlığı Araştırma Teknoloji Faaliyetler Bülteni,
maliyetler gerçek tatbikat ve kıyaslandığında bu süre son derece amacıyla bir uçuş içi (gömülü) benzetim yazılımlar geliştirilmiş; başarılı bir şekilde Cilt 4.
sonuçlandırılmıştır.
sistemi bilgisayarı yerleştirilerek gerçek
eğitimlerden çok daha az olmaktadır. azdır. Yine de ülkemizde bazı firmalar uçuş şartlarında hava muharebe
Gerçek tatbikatlar veya uygulamalar bu süre içerisinde rekabet edebilen, yeni eğitimlerinin yapılabilirliği C4ISR projesinin bitiminden hemen sonra önceleri [8] A. Manioğlu. Dağıtık Simülasyon Teknolojileri ve HLA
daha az sayıda yapılabilirken benzetim teknolojileri uygulayan ve geliştiren gösterilmiştir. TÜBİTAK MAM çatısı altında başlayan, daha sonra yeni Performans İncelemesi. 6 2001. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ.
teknolojisi ile bu iş defalarca altyapılar oluşturarak kendi kurulan TÜBİTAK BİLGEM çatısı altında devam edip 2011
tekrarlanabilmektedir. Dahası, askeri ve simülatörlerini geliştirme ve dış Bir teknoloji gösterim projesi olan yılının ilk çeyreğinde başarıyla tamamlanan eğitim amaçlı
diğer bazı sistemlerin karmaşıklığının pazarlara sunma aşamasına WaSiF başarılı bir şekilde sonuçlanınca, bir tren sürüş simülatörü projesi gerçekleştirilmiştir. Bu
sürekli artması gerçek sistemler ulaşabilmişlerdir. Bunun yanında projeyi gerçekleştiren ülkeler bu projenin çıktısı olan E 43000 tipi elektrik lokomotifi
üzerinde eğitim ve tatbikatların Türkiye’de üniversitelerin (İTÜ, ODTÜ projenin devamını getirmek simülatörü TCDD Eskişehir Eğitim Merkezi Müdürlüğü’ne
yapılmasını güçleştirmektedir. vb.) arge birimlerinde, özel sektör ve istemişlerdir. Dört ülke ve yedi endüstri teslim edilmiştir. TRENSİM adlı bu simülatörümüz yeni
Havelsan gibi bazı vakıf şirketlerininde biriminden oluşan bir ekip 2000’li dönem kursiyer eğitimlerinin hazırlıklarını müteakip 2011
Yukarıdaki örnek ve açıklamalar
benzetim ve modelleme teknolojilerinin ve KOBİ’lerde benzetim, modelleme ve yılların başında NetWorked WaSiF, Kasım ayı içinde kullanıma alınması planlanmaktadır. Bu
proje TÜBİTAK BİLGEM çatısı altında gerçekleştirilmiş
simülatör projeleri yapılmakta ve
kısaca NetWaSiF, projesini planlayıp
eğitimde, endüstride ve savunmada her ürünler geliştirilmektedir. KAMAG destekli tek eğitim simülatörü projesidir. Projenin
geçen gün daha fazla önem kazandığını başarısı ardından bu alanda yeni projelerin de önü açılmıştır.
açıkça göstermektedir. Benzetim ve
modelleme teknolojilerindeki gelişmeler Operasyonel Derginin bu sayısında daha ayrıntılı anlatılacak olan radar
sayesinde gerçek sistemler her geçen kesit alanı azaltımını sağlayacak algoritmaları barındıran
gün biraz daha aslına uygun ve gerçekçi RASES (RAdar Signature Estimation Software) yazılım aracı
modellenebilmektedir. Bunun yanı sıra, Öğrenilen Operasyonel projesi de yakın bir zamanda bitirilmiştir. Tüm
yapay zekâ gibi teknolojilerle de Durum Dersler Eğitimler Eğitim ve algoritmaların BİLGEM’de geliştirilmiş olması ve seçilen
sistemlerin davranışları hatta insanların Analizi Uygulamalar model üzerinde uygulanarak ürettiği sonuçların doğruluk
davranışları öngörülerek değerinin yüksek olması bu projenin en önemli neticesini
modellenebilmektedir [6]. oluşturmaktadır. RASES, platformların yüksek frekansta
Sentetik Operasyonel Radar Kesit Alanı (RKA) değerini parametrik olarak
Genel olarak, benzetim sistemleri ve İsterler
teknolojileri Şekil 1’de gösterildiği gibi Ortam Sistemler hesaplayan, platformların saçılma merkezlerini belirleyip
alıcının kargaşa altında tespit özelliklerinin incelenmesine
satın almadan ar-geye kadar birçok olanak tanıyacak temel fonksiyonları içeren bir yazılım
alanda kullanılmaktadır.
Araştırma ve Test ve aracıdır. Proje ürettiği başarılı sonuçlardan sonra TÜBİTAK
Teknolojilere ayrılan bütçeler o Geliştirme Tasarım ve Sensör Değerlendirme BİLGEM bu aracı artık ticari olarak ta pazarlama imkânına
teknolojinin önem ve öncelik seviyesini Prototip Sistemleri sahip olabilecektir.
ortaya koyar. Gelişmiş ülkelerde özellikle
askeri amaçlı benzetim için ayrılan pay
bu teknolojinin kritik teknolojiler Satın Alma
arasında yer aldığını göz önüne
sermektedir. Örneğin, ABD benzetim
Şekil 1. Sanal ortamların kullanım alanları.

8 Sayı 07 · Eylül-Aralık 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 9