Page 13 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

İbrahim ÖLÇER Yazılım Tabanlı Telsiz

SCA Tabanlı Telsiz Platformu IF Tx Sinyal İşleme Alt Sistemi Sonuç ve Yorumlar

İleride TSK'nın gereksinim duyacağı SCA uyumlu birçok yeni RF Alt Sistemi SDR (Yazılım Tabanlı Telsiz) konusu, haberleşme sistemlerini
dalga şekli geliştirebilmek ve gerektiğinde bilişsel telsiz, çok- yeni bir boyuta taşıyacak bir yapıyı hedeflemektedir.
girişli çok-çıkışlı sistemler ve akıllı anten (smart antenna) RF Donanımdan bağımsız bir şekilde, farklı donanım yapılarını
konulu Ar-Ge çalışmalarında da kullanabilmek amacı ile proje bir yazılım katmanıyla birbiriyle haberleşebilir hale getirmek,
kapsamında YTT-3000 adlı bir evrensel YTT test donanımı SDR ile mümkün olabilecektir. Bu büyük gelişimi sağlayabilmek
kurulmuştur. YTT-3000 sistemi, yurtdışından tedarik edilen amacıyla, dünyadaki birçok kurum ve kuruluşlar, şirketler bu
IF Rx
ve VPX tabanlı gelişmiş bir sinyal işleme alt sistemi ile, tamamen Kontrol ve İMA PC konuyla ilgilenmekte, büyük yatırımlar yapmaktadırlar. NATO
milli ve özgün olarak geliştirilmiş bir RF alt sistemden bünyesinde ve Avrupa Birliği kapsamında da, SCA temel
oluşmaktadır. Faz uyumlu çalıştırılabilen toplam 8 ayrı A/D alınarak standartlaşma çalışmalarına başlanmıştır. Ülkemizde
(Analog/Sayısal) ve 8 ayrı D/A (Sayısal/Analog) kanalı içeren de, TÜBİTAK destekli olarak gerçekleştirilen çalışmalarda,
bu sistem, RapidIO gibi yüksek hızlı standart iletişimleri gerek TSK Çok-Bantlı Müşterek Sayısal Telsiz (ÇBMST) projesi
destekleyen, yüksek bant genişliğine sahip VPX arayüzü ve Şekil 3. YTT-3000 özgün SCA test ve dalga şekli geliştirme kapsamında üretilecek yeni nesil telsizlerin SCA uyumluluk
çok sayıda işlemci gücü ve anten dizileri ile huzme oluşturma platformu genel yapısı. testlerinin gerçekleştirilmesinde, gerekse TSK’nın gereksinim
(beamforming), elektronik harp ve sinyal istihbaratı (SIGINT) duyacağı birçok yeni teknolojinin “proof-of-concept” olarak
konusunda da, gereksinim duyulabilecek önemli uygulamaların gerçeklenmesine katkı sağlayacak evrensel bir test altyapısı,
test edilebileceği olanaklar sunmaktadır. SCA Uyumlu Dalga Şekilleri : STANAG 4285 ve UEKAE bünyesinde kurulmuş bulunmaktadır. SCA konulu
APCO P25 çalışmaların yanında, TSK’nın gereksinim duyabileceği modern
Özgün olarak geliştirilen RF Alt Sistem, teknolojisi sürekli sinyal istihbarat sistemlerinin geliştirilmesinde kullanılabilecek
olarak güncellenebilen modüler bir yapıya sahiptir. Bu yapının Proje isterleri gereği, iki ayrı dalga şekli SCA uyumlu olarak çok önemli bir sinyal işleme altyapısı oluşmuştur. Proje
en önemli bileşenlerinden ve elektronik harp sistemlerinin geliştirilmiş ve test edilmiştir. Bunlardan ilki, NATO da bir kapsamında, benzerleri yurtışından tedarik edilemediği için
temel yapı taşlarından biri olan geniş bantlı frekans sentezleyici süre HF modem standardı olarak kullanılan STANAG 4285 geliştirilmesi öngörülen RF alt sistem, telsiz spektrumunun
modülü, 20 MHz – 3 GHz frekans bandında işaretlerin dalga şeklidir. İlk pilot çalışma olan bu standart, kısa sürede çok hızlı bir şekilde izlenmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik
üretilmesi amacı ile geliştirilmiştir. 300 mikrosaniyeden daha SCA tabanlı olarak geliştirilmiştir. Yurtdışından taktik telsiz önemli bir yetenek kazandırmıştır. Özellikle proje kapsamına
hızlı frekans atlayan ürünlerin temininde yaşanan zorluklar ve sistemini temsil edecek bir YTT olarak tedarik edilen SDR- dahil edilen “frekans düşürücü” ve “genişbandlı düşük faz
ihraç kısıtlamaları nedeni ile geliştirilen bu ilk prototipin, 4000 adlı sisteme de başarılı bir şekilde taşındıktan sonra gürültülü sentezleyici” ürünleri, “haberleşme istihbaratı” amaçlı
frekans atlama hızı 50 mikrosaniyeye ulaşmaktadır. Direct HARRIS marka ticari telsiz modemi ile karşılıklı olarak kullanılabilecek önemli yan ürünlerdir. YTT-3000 özgün test
Digital Synthesis (DDS) teknolojisi sayesinde ulaşılan bu hız çalıştırılmıştır. Bunun yanısıra, bu dalga şekli NATO RTO sistemi, “Frekans Atlamalı Telsizlerin İzlenmesi ve Dinlenmesi”
ve düşük faz gürültüsü, frekans atlamalı telsiz gibi karmaşık grubu çalışmalarında kullanılmış ve üye ülkelerin geliştirdikleri amacı ile yeni bir proje kapsamında kullanılabilir.
dalga şekillerinin gerçeklenmesinde büyük önem arz etmektedir. platfomlar arasında karşılıklı olarak yapılan testleri sırasında,
Geniş bantlı sentezleyicinin yanında, diğer frekans dönüştürücü UEKAE'de geliştirilen STANAG 4285 dalga şeklinin hem Kurulmuş olan gelişmiş YTT altyapısı, sadece askeri amaçlı
birimler de, modüler olarak teknolojik gereksinimlere hızlı asenkron hem de senkron modda sorunsuz bir veri iletişimi değil, birçok sivil amaçlı AR-GE ve kavram doğrulama
uyarlanabilir yapıda gerçeklenmiştir. YTT-3000 RF alt sistemi, sağladığı gözlenmiştir. çalışmasına da yeterli olanak sağlamaktadır. Örneğin, doğal
40 MHz bant genişliğine sahip dalga şekillerini Başka bir çalışma kapsamında, Kamu Güvenliğinde kullanılan afet, yangın vb. acil durumlarda, Emniyet, Sağlık, İtfaiye, yerel
desteklemektedir. Sinyal işleme alt sistemi de, 70 MHz ve ülkemizde de Jandarmanın kullandığı bir standart olan yönetim vb. kamu kurum ve kuruluşlarının, sorunsuz bir şekilde
frekansındaki yayını A/D kanalı ile sayısallaştırmakta, FPGA APCO Project 25 adlı dalga şeklinin, SCA uyumlu sürümü haberleşeceği “Acil Durum Haberleşme Sistemi” nin, YTT
yongaları üzerindeki sayısal işlemler sayesinde, telsiz yayınları geliştirilmiş ve test edilmiştir. APCO P25 dalga şekli de SDR- teknolojisine dayalı olarak geliştirilmesine yönelik çalışmalar,
genel amaçlı işlemcilerin işleyebileceği hızlara indirilmektedir. 4000 sistemine başarılı bir şekilde taşınmış ve analog tabanlı aynı evrensel YTT platformu üzerinde yürütülebilir. Şu ana
Bu hızlar, dalga şekli gereksinimlerine göre farklılık Rafta Hazır Ticari (RAHAT) APCO P25 el telsizleri ile karşılıklı kadar elde edilen bilgi ve tecrübeler sonucunda, bu tür bir Acil
göstermektedir. Sinyal işleme alt sisteminde yer alan yüksek haberleşme testleri başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Durum Haberleşme sisteminin YTT tabanlı olabileceği
bellekli ve çok çekirdekli işlemci gücü sayesinde, yüksek işlem değerlendirilmiştir.
gerektiren farklı dalga şekillerinin aynı anda işlenmesi Tamamen milli tasarım ve geliştirme ürünü olan SCA test
mümkündür. Bir başka deyişle, birden fazla RF altyapısının, ülkemizi konu ile ilgili alanda yurtdışına bağımlı
almaç/göndermeç yapıları kullanılarak, YTT-3000 üzerinde kalmaktan kurtarmasının yanısıra, gerçekleştirilen çalışmaların
çok modlu çok bantlı telsiz haberleşmesi gerçeklenebilir.
kalitesi ve proje çıktılarının içeriği açısından, ülkemizin
yurdışındaki saygınlığını ve teknolojik alanda rekabet gücünü
artırıcı yönleri olacağı değerlendirilmektedir.

10 Sayı 06 Mayıs-Ağustos 2011 http://www.bilgem.tubitak.gov.tr/ 11
·