Page 19 - bilgem-teknoloji-dergisi-4

M. Aydın KUBİLAY, Oktay ADALIER, Apti KARADEMİR Türkiye’nin e-Kimlik Yolculuğu

Kişiye özel tekil biyolojik karakteristikler olarak olması öngörülmektedir. Bu rakamlar gelişmiş ya da gelişmekte yanına pazarlamayı başarmış ülkeler arasındadır. Çin ve
tanımlanabilecek olan biyometriklerin önemi özellikle 11 Eylül olan ülkelerin bu teknolojiye neden bu kadar önem verdiğinin Hindistan ise adeta gümbür gümbür pazara girmekte ve devasa
saldırılarından sonra artmış ve hem sivil hem de kriminal en büyük göstergelerinden biridir. nüfusları ile bu arenada kendilerine sarsılmaz kaleler inşa
amaçlı birçok alanda biyometrik kimliklendirme yöntemleri etmektedirler
popülerlik kazanmıştır. Bu konuda gelişmiş ülkeler milyonlarca Uluslararası ölçekte biyometrik teknolojilere verilen öneme
dolarlık araştırma fonları kurmuş, ve biyometri konusu bakılacak olursa özellikle, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Dünyada biyometrik teknolojiler adından bu kadar söz
üniversiteler, araştırma kurumları ve özel şirketler için yepyeni İspanya gibi AB ülkeleri yanında ABD, Japonya, Çin, Brezilya, ettirirken Türkiye de bu duruma kayıtsız kalmamıştır. Emniyet
bir yatırım alanına dönüşmüştür. Çok geniş bir yelpazeye sahip Hindistan, İsrail, Avustralya, Kanada gibi ülkelerin de bu ve istihbarat örgütlerimizin biyometriklere verdiği önem zaten
olan biyometrikler arasında özellikle parmak izi, yüz, konuşma konuda büyük yatırım yaptığı bilinmektedir. Örneğin AB, hem bilinmektedir. Buna ek olarak ülkemiz, biyometri ile ilgili
biçimi ve ses, iris, retina, imza, vücut duruşu ve yürüyüşü gibi ulusal stratejilerde hem de Çerçeve Programı (Framework olarak, Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) hazırladığı Bilgi
kişiye özel fizyolojik veya davranışsal özellikler güvenlik Programme), Rekabetçilik ve Yenilikçilik Programı (Competitiveness ve İletişim Toplumu (BİT) Stratejisi ve e-Dönüşüm politikaları
sistemlerinde gitgide daha sıklıkla kullanılmaktadır. İstihbarat and Innovation Programme) gibi AB içindeki uluslararası bilim sayesinde tüm ülkeye yaygınlaştırılmak üzere Vatandaşlık Kimlik
ve adliye alanlarındaki kriminal uygulamaları yıllardır bilinen ve teknoloji stratejilerinde biyometrik teknolojilere ve akıllı Kartı Projesi’ni UEKAE’ye vermiş ve proje pilot aşamasına
biyometrikler, artık pasaport kontrollerinde, vize kontrollerinde, kart temelli çözümlere öncelik vermektedir. Özellikle, gelmiştir. Bu projenin en ilginç bileşenlerinden biri olan
vatandaşlık kimlik kartlarında (e-Kimlik), sürücü belgelerinde, biyometriklerin kullanıldığı ve başarısız olan birkaç akıllı kart biyometrik doğrulama modülü ise özellikle kamu işlemlerinde
Şekil 10. Kimlik kartı üretim iş adımları. kredi kartları ve bankacılık uygulamalarında da yaygınlaşmıştır. tabanlı otomasyon sisteminin sahaya inmesinden (Hollanda’daki ortaya çıkabilecek yolsuzluklarla mücadelede önemli bir güvenlik
Özellikle parmak izi, yüz, iris, damar izi ve konuşma işareti sistemin 3 saat içinde kırılması ile tartışmalar alevlenmiştir) bileşeni olarak tasarlanmıştır. Proje kapsamında deneyleri
- Amerika Birleşik Devletleri’nden Malezya’ya, Japonya’dan sonra AB bu konudaki çalışmaları daha yoğun biçimde yapılan süreçlerde, vatandaşlarımıza dağıtılan kimlik kartlarının
Gezici modelde ise, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Güney Afrika Cumhuriyeti’ne kadar birçok ülkede kullanım destekleme kararı almıştır. Bu desteğe ilgi gösteren birçok içine parmak izi ve parmak damar izi biyometrikleri de
Müdürlüğü memurları tarafından vatandaşın bulunduğu yere alanı bulmuştur. araştırma kurumu ve özel şirket, AB projeleri almak için ortak saklanmakta ve kamu işlemlerinde kartı taşıyanın gerçekten
Seri No

gidilmekte ve kimlik kartı başvurusu için vatandaştan gerekli aramaya başlamışlardır. Bunun yanında ulusal kaynaklar da o kartın sahibi olup olmadığı biyometrik doğrulama ile
7858619355364820220590403695505618981029848897652302
bilgileri alınmaktadır. Kimlik kartları bir merkezde kurulu Ulusal veya uluslararası ölçekte biyometriklerin e-Pasaport, bu teknolojilerin geliştirilmesi ve daha sonrasında AB çapında sorgulanmaktadır. Geliştirilen sistemde hem biyometrik
4921262114267239420539450669783340377789790633513791
5065811778094776109873572503010792634880620858356044
merkezi kart basma makinesinde basılmakta ve vatandaşa 15 e-Vize, e-Ehliyet ya da e-Kimlik alanlarında kullanımı hem bu bütünleştirilmesi için seferber edilmiştir. Örneğin sadece doğrulama başarımının yüksek olması, başka bir deyişle
4706215020687064670888186451264078605459042128524941
4377565311120646575707147299406456238867855238521835
gün sonra şahsen başvuru karşılığında veya kurumda görevli süreçlerdeki güvenlik açığını hem de kaçakları azaltma yolunda Almanya’nın biyometri için ayırdığı bütçe 2009 yılında yaklaşık biyometrik güvenliğin yüksek düzeyde garanti edilmesi, hem
7119200965321211866356507894401458327222626310367263
0860238203772949003121677010011460649361309465054889
845621292593295832389111655446525385343017673
memur tarafından teslim edilmektedir. müthiş bir etki yaratmıştır. Herşeyden önce, vatandaşlara 400 milyon € civarında idi (http://en.wikipedia.org/wiki/Biometrics). de biyometrik verinin kıyılarak ve şifrelenerek mahremiyetin
1/22
dağıtılan akıllı kartların yongalarına kaydedilen biyometrik Biyometrikler, AB çapında pasaport ve vize gibi uygulamalar korunması hedeflenmiştir. Biyometrik doğrulamanın sadece
imzalar sayesinde bu kartların sadece sahipleri tarafından yanında, ulusal bazda kamusal işlemlerde yetkilendirme ya da Kart erişim cihazı denilen terminallerde yapılıyor olması ve
kullanılması garanti edilmektedir. Başka bir deyişle sadece yeni kimlik çıkartma gibi farklı süreçlerde de kullanımdadır. mahrem biyometrik verilerin hiçbir biçimde kart ve bu
yetkisi olanın kullanabileceği kartlar ilgili süreçlerin takibini Bunun yanında AB, güvenlik çekincesi yanında kişisel hak ve terminallerin dışına çıkarılmaması UEKAE’nin mahremiyete
de kolaylaştırmaktadır. Örneğin çoktan hayatını kaybetmiş bir özgürlükler bağlamında mahremiyeti de güvence altına alan ve kişisel güvenliğe verdiği önemi göstermektedir. UEKAE
sigortalının emekli maaşının kötü niyetli kişilerin eline geçtiğini çözümlerin geliştirilmesinde öncü rol oynamaktadır. araştırmacı ve mühendisleri, bu projede ileri düzeyde işaret
düşünün. Ya da sizin yerinize tapu işlemi yaparak arazilerinizin ve imge işleme tekniklerini, kriptoloji, veri ve ağ güvenliği ve
satıldığını. Trafikte ehliyeti olmayan kişilerin sahte kimlikle ABD ise FBI (Federal Bureau of Investigation) ve NIST (National akıllı kart teknolojileri ile birleştirmiş ve geniş ölçekte bir ağ
dolaşabildiğini ya da sahte pasaportla dolaşan teröristleri hayal Institute of Standards and Technology) önderliğinde yürütülen yapısı kurarak, ülke çapında çalışabilecek modüler bir çözümü
Şekil 11. Gezici Sistem Çantası ile şehir merkezinden uzak edin. Üstelik bu eylemlerin tozlu arşiv dosyalarında kaybolup çalışmalarla özellikle parmak izi, yüz ve iris konusunda birçok ortaya koymayı başarmıştır.
köylerde kimlik kartı başvurunun gerçekleştirilmesi. gittiğini. Bunun yerine tüm bu işlemlerin elektronik olarak uygulamayı hayata geçirmiştir. Vize uygulamalarında turistlerden
gerçekleştiğini, sadece yetkili kişilerin yetkileri dahilindeki dahi artık biyometrik veri toplayan ABD, 11 Eylül saldırılarının Kuşkusuz, biyometrik teknolojiler işaret işlemenin diğer
7. e-Kimlik'te Biyometri işler yapabildiğini varsayın. Kişiler inkar etse bile elektronik da saldığı korkuyla yoğurdu üfleyerek yemektedir. ABD, sadece alanları gibi hataya açık teknolojilerdir. Biyometrik işaretler
kayıtların incelenmesiyle saniyeler içinde kaçakların tespit FBI’a her sene biyometrik veritabanını genişletmesi için 1 çevresel koşullara, gürültüye, sensör farklılıklarına, veri toplama
Bir zamanlar bilim-kurgu filmlerinin vazgeçilmez öğelerinden edilebildiğini düşünün. Biyometrik doğrulama yöntemleri ile milyar dolarlık bütçe ayırmıştır. sırasında oluşabilecek dönme, öteleme, kayma, basınç gibi
biri olan biyometrik öğeler, gelişen teknoloji ile birlikte günlük bu ve buna benzer risklerin büyük ölçüde bertaraf edilebildiği, Biyometrikler Latin Amerika’da da gündemdedir. Örneğin mekanik yan etkilere oldukça duyarlıdır. Bunun yanında bu
yaşamımızın bir parçası haline gelmiştir. Birçok gelişmiş ülkede bilgi teknolojileri ile de tüm işlemlerin doğru biçimde kayıt Brezilya’da 2 boyutlu barkodların içine kimlik bilgileri yanında tip teknolojilere aşina olmayan insanlardan kaynaklanabilecek
özellikle son 10 yılda biyometrik teknolojileri kullananların edilebildiği ve gerektiğinde sorgulanabildiği teknolojiler artık biyometrik imza da yerleştirilmiştir. Peru ve Şili’de ise parmak sorunlar, kimi zaman yıkanmamış bir parmak, kimi zaman
sayısı çığ gibi artmakta, gelişmekte olan başka toplumlarda ise mevcut ve kullanılmaktadır. izi akıllı kartların içinde yer alma sürecindedir. Asya ise hem kremli bir el veya çalışma ortamında yıpranmış biyometrikler
biyometrik doğrulama ve tanıma teknikleri sıradan süreçler teknoloji üreten hem de bu teknolojiyi kullanan gelişmiş sorun çıkarabilmektedir. En gelişmiş sistemlerde bile başarımın
olma yolunda hızla ilerlemektedir. e-Devlet uygulamaları, Kriminal ve istihbarat uygulamaları bir yana, sadece sivil ülkelerin rekabetine sahne olmaktadır. Özellikle Japonya ve %90-95 aralığında olması da benzer problemlerden
bankacılık işlemleri, e-Ticaret, uluslararası dolaşım gibi çok biyometrik kimliklendirme teknolojileri bile devletler ve yasal Kore sadece parmak izi değil, damar izi, iris, yüz tanıma gibi kaynaklanmaktadır. T.C. Vatandaşlık Kimlik Kartı Projesi de
kullanıcılı uygulamalar dışında kişisel bilgisayarlara ve hatta organizasyonlar için milyar dolarlarla ifade edilen büyük teknolojileri olgunlaştırmış ve ABD ve AB’ye rakip olabilecek bu sorunların görülmesine katkı sağlamıştır. UEKAE’de bu
cep telefonlarına erişim gibi az kullanıcılı sistemler de bu ekonomik kazançlara dönüşmektedir. Son yıllarda yapılan düzeye gelmişlerdir. Hatta bazı teknolojilerde öncü konuma sorunlara çözüm bulabilmek için çok önemli bilimsel çalışmalar
teknolojinin artık vazgeçilmez olduğunun en büyük eğilim araştırmalarında sadece biyometri endüstri pazarının yükselmişlerdir. Sadece teknoloji üretimi değil, biyometriklerin yapılmıştır. Bu çalışmalar sayesinde, pilot uygulamada, %60’larda
göstergesidir. yıllık ortalama %22.3 büyüme ile 2014 yılında 3.5 milyar doları seyreden başarımlar %90’lara kadar çıkarılmıştır. Alınan
bulması beklenmektedir (IBG, ‘Biometrics Market and Industry kullanımı ile ilgili süreçlerin olgunlaşmasında da Asya öncü derslerle UEKAE, projenin ikinci safhası olan tüm ülkeye
Report’, 2014). Dolaylı kazançların ise ülkemiz için yıllık 2-3 konumda sayılabilir. Örneğin Malezya ve Tayland eKimlikleri yaygınlaştırmada daha güçlü algoritmalar ve daha güçlü
milyar dolar,dünyada ise 400-500 milyar dolar düzeyinde yıllardır başarıyla kullanan ve birikimlerini dünyanın dört bir sensörlerle hazırdır. UEKAE, diğer alanlarda da olduğu gibi

16 Sayı 04 Eylül-Aralık 2010 http://www.uekae.tubitak.gov.tr/ 17
·