Page 24 - bilgem-teknoloji-dergisi-13

RADAR TEKNOLOJİLERİ
BİLGEM TEKNOLOJİ
Feyzullah Yayıl - Kıdemli Başuzman Araştırmacı / BİLGEM BTE

GENİŞ Tablo - 1 Günümüzde Geniş Bant RF Verici/ Alıcı donanımları

FREKANS

Günümüzde Geniş Bant RF Verici/ Alıcı donanımları; Sinyal İstihbarat (SIGINT), Elektronik Harp
Günümüzde Geniş Frekans Bantlı RF Alıcı yapıları; Sinyal (EW) ve Radar sistemlerinde de yaygın olarak süperhet türevi bir mimari olan “en az filtreli ikili
İstihbarat (SIGINT), Elektronik Harp (EW) ve Radar dönüştürücü” yapıyla kullanılmaktadır (Şekil- 2). Bu yapıda frekans dönüştürme mimarisi, alınan bir
sistemlerinin temel donanımları olup yaygın olarak sinyalin ikili dönüşümünü içerir. Alıştaki RF sinyali önce alt milimetre dalga frekanslarında bir ara fre-
süperhet türevi bir mimari olan “En Az Filtreli İkili kans (IF) sinyale çıkarılır, ardından filtrelenir ve sonrasında daha düşük frekanslı ikinci bir ara frekansa
Dönüştürücü” mimarisi kullanılmaktadır. düşürülür. Bu teknik sayesinde karmaşık anahtarlamalı mikrodalga filtre bankalarının kullanımına ihtiyaç
duyulmaz. Bu tekniğin gerçeklenmesi milimetre dalga frekansında sentezleyicili osilatörlere ihtiyaç duyması
Terminolojideki geniş bant ve ultra geniş bant, teknolojiye nedeniyle eskiden çok maliyetliydi. Monolitik-mikrodalga tüm devre (MMIC) teknolojisi ile üretilen yüksek per-
bağlı olarak farklı frekans bölgelerini ifade etmektedir. Ya- formanslı ticari kullanıma hazır (COTS) frekans dönüştürücülerin ortaya çıkmasıyla daha uygun maliyetli duruma
zımızda sözü geçecek donanımlarda kullanılan geniş bant geldiler. Ayrıca teknoljideki bu gelişmeler, süperheterodin topolojisinin yüksek karmaşıklık, yüksek hacim ve ağırlık
ifadesinden anlayacağımız 0,2 - 18 GHz olacaktır. 18 - 40 faktörünü de düşürmüştür.
GHz arası frekans bölgesi ise ultra geniş bant olarak ad-
landırılmaktadır. Geniş bant sistemler; özellikle ELINT/SIGINT ve EW uygulamaları için RF sinyallerini mümkün olan en düşük sinyal sevi-
yelerinde ve mümkün olan en hızlı alım hızlarıyla algılamaya çalışır. Bu tür gereksinimler, bir geniş bant frekans dönüştü-
Geleneksel RF (radio frequency) alıcılarda en çok kullanı- rücünün aşağıdaki özelliklere sahip olmasını gerektirir:
lan üç temel yapı (Şekil- 1); süperheterodin (superhet ola-
rak ta kısaltılır), doğrudan örnekleme (direct sampling)
ve doğrudan çevirme (direct conversion) olup birbirlerine
göre üstünlük ve zayıflıkları bulunmaktadır. Diğer taraftan
doğrudan çevirme yapısı, sıfır-IF ya da homodin yapı ola-
rak ta bilinir. Süperheterodin mimari, en iyi performansı
veren kanıtlanmış bir yapı olarak öne çıkmaktadır. Temel-
de ön seçici filtre, frekans karıştırıcı ve yerel olsilatörden
oluşan yapı, aldığı RF sinyalini frekans karıştırıcı yardımıy-
la ara frekans (IF) sinyaline çevirir. Çok iyi kararlılık, du-
yarlılık ve seçicilik sunar. Bu yapının uygulanabilir olması
için IF frekansı olabildiği kadar yüksek seçilir ki, hayal fre-
kansı (image) ve yerel osilatör (Local Oscillator-LO) sin-
yalleri bastırması mümkün olduğunca yüksek olsun. Seçi-
lecek iyi bir frekans planlamasıyla çok iyi bir sahte sinyal
(spurious) ve gürültü performansı elde edilebilir. LO sız-
masını ve istenmeyen frekans bileşenlerini süzmek üzere
çok fazla filtre ihtiyacı bulunması en büyük dezavantajıdır. Şekil-1. Geleneksel RF (radio frequency) alıcılarda en çok Şekil - 2 Geniş bant sistemler; özellikle ELINT/SIGINT ve EW uygulamaları
Alıcı mimarilerinin karşılaştırması Tablo- 1’ de verilmiştir. kullanılan üç temel yapı

22 23