Page 12 - bilgem-teknoloji-dergisi-13
P. 12
RADAR TEKNOLOJİLERİ
Dr. Süleyman Baykut - Başuzman Araştırmacı, Dr. İlhan Kubilay Yalçın - Ens. Md. Yrd. / BİLGEM BTE
RADAR Chain Home, dünyadaki ilk erken uyarı radar ağı
SİSTEM-
LERİ Radarın Tarihi
Radar teorisinin temelleri 1865 yılında İskoçya’lı fizikçi Ja- Cihazın
mes Clerk Maxwell’in elekromanyetik alan denklemlerini öneminin
ortaya koymasına kadar uzanmaktadır. Maxwell elektrik anlaşılması
ve manyetik alanları tanımlamış, radyo dalgalarının varlı- için 20 yıldan
ğını, ışık gibi dalgalar şeklinde ve ışık hızında yayıldığını fazla zaman geçme-
RADAR, uzaktaki bir hedefin, menzili (radara olan uzaklı- keşfetmiştir. Maxwell’in teorik öngörüleri 1880’lerde Al- si ve 2. Dünya Savaşı’nın
ğı), hızı, rotası, yaklaşma açısı, fiziksel boyutları, hareket- man fizikçi Heinrich Hertz tarafından deneylerle doğru- yaklaşmasıyla uzaktan hedef
li parçaları, üretildiği madde, vb. gibi kritik özelliklerinin lanmıştır. Hertz elektromanyetik dalgaların çevredeki ob- tespit ihtiyacının ortaya çıkması ge-
kestiriminde kullanılan bir elektro- manyetik sistemdir. jeler ile etkileşmekte olduğunu açık biçimde göstermiştir. rekmiştir.
Nesnelerin elektromanyetik dalgalar yardımıyla uzaktan
RADAR ismi “RAdio Detection And Ranging” ifadesinin tespit edilebileceği fikri 1900’lere doğru ortaya çıkmıştır. 1935’te Sir Robert Watson Watt ve ekibi bir uçağın men-
kısaltması olup “Uzaktan Algılama ve Menzil Tayini” anla- Nikola Tesla 1900 yılında yayınladığı bir yazısında açıkça zil, açı ve yüksekliğini tespit edebildikleri sistemi göster-
mına gelmektedir. radarı tarif etmiştir: «Bir ses çıkarıp yankısını duyduğu- miş ve gerçek anlamda bir radar ortaya koymuşlardır.
muzda biliriz ki ses uzaktaki bir duvar veya engelden yan-
Nikola Tesla (1856-1943) yanı sıra insan hayatını önemli ölçüde etkileyecek pek çok Tamamen ses ile aynı şekilde, bir elektrik dalgası da en- temi hayata geçirilmiştir. Bu sistem, 2. Dünya Savaşı’nın
sıyarak geri gelmiştir.
2. Dünya Savaşı’nın bitmesiyle radarın askeri kullanımının
1937-1940 yıllarında ise Chain Home adı verilen radar sis-
alanda kullanımı hızlı bir şekilde artmıştır. Radarın çalış-
en kritik muhaberelerinden biri olan “Battle of Britain”-
gellerden yansımaktadır. Bu bulgu, uzaktaki hareket eden
ma prensibi oldukça basit ancak çalışır hale getirilmesi
da, Almanya’nın sayıca ve teknolojik olarak üstün hava
bir nesnenin, örneğin denizdeki bir geminin, göreceli ko-
kuvvetlerinin (Luftwaffe) İngiltere’nin sınırlı sayıda uçağa
bir o kadar karmaşık ve zordur. Radar ile ölçülen sinyalde
hedeflerden gelen yansımaların yanı sıra pek çok bileşen
sağlamıştır. Hava üstünlüğü kuramayan Almanya’nın İn-
bulunmaktadır. Bu bileşenler, Kargaşa (Clutter), Gürül-
cak çeşitli sebeplerden dolayı Tesla’nın fikri somut şekilde
gerçekleşememiştir [2].
giltere’yi işgal girişimi de başarısız olmuştur.
tü, Karıştırma (Jamming) ve Elektromanyetik girişimden numunun ve rotasının belirlenmesinde kullanılabilir». An- sahip hava kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratılmasını
(EMI) kaynaklanmaktadır. Radar, her ne kadar askeri ihti-
yaçlar için ortaya çıkmış olsa da, sivil uygulamalar da ge- Benzer yıllarda Nobel sahibi İtalyan mucit Guglielmo Antenlerin ve vericilerin çok daha küçük boyutlara indi-
niş kullanım alanları bulunmaktadır. Faz dizili anten yapısı Marconi radyo dalgalarının uzun menzillere gönderilebi- rilebilmesi, daha düşük dalga boylarında ve yüksek güç-
ile elektronik huzme yönlendirme kabiliyetine sahip olan leceğini göstermiş ve Marconigram adı verilen kablosuz lerde çalıştırılabilmesini sağlayan “Cavity Mag- netron”un
AESA radarları konvansiyonel mekanik dönen tek huzmeli haberleşme cihazını icat etmiştir. 1912 yılında Atlantik icadı ile radar başka bir boyut kazanmıştır. 1940 yılında
radarlara göre pek çok avantaja sahiptir. okyanusunun kuzeyinde Titanic gemisi batarken, CQD ve Tizard görevi adı verilen gizli bir operasyon ile cavity ma-
Nikola Tesla 1900 yılında yayınladığı SOS yardım sinyalleri gemideki Marconigram ile yayınlan- getron ve birkaç bilim insanı İngiltere’den ABD’ye gön-
bir yazısında açıkça radarı tarif etmiştir: RADAR, uzaktaki bir hedefin, menzili (radara olan uzaklı- mış ve yardım çağrılarını alan gemiler 700’den fazla ka- derilmiş ve orada radar çalışmalarını hızlandırmışlardır.
“Bir ses çıkarıp yankısını duyduğumuzda ğı), hızı, rotası, yaklaşma açısı, fiziksel boyutları, hareket- zazedenin hayatını kurtarmıştır. Marconi ve Franklin 1922 ABD’de bu teknolojinin gelişmesiyle çok daha yüksek
biliriz ki ses uzaktaki bir duvar veya engelden li parçaları, üretildiği madde, vb. gibi kritik özelliklerinin yılında kısa dalga bir verici/alıcı yapısı ile uzaktaki nesne- frekanslarda ve yüksek güçlerde küçük boyutlu radarlar
yansıyarak geri gelmiştir. Tamamen ses kestiriminde kullanılan bir elektro- manyetik sistemdir. lerin tespit edilebildiğini göstermişlerdir. geliştirilmiş, her türlü platforma konuşlandırılmıştır. 2.
ile aynı şekilde, bir elektrik dalgası da RADAR ismi “RAdio Detection And Ranging” ifadesinin Dünya Savaşı’nın bitmesiyle radarların askeri kullanımının
engellerden yansımaktadır. Bu bulgu, kısaltması olup “Uzaktan Algılama ve Menzil Tayini” anla- 1904 yılında Alman mühendis Christian Hülsmeyer, “Tele- yanı sıra insan hayatını önemli ölçüde etkileyecek pek çok
uzaktaki hareket eden bir nesnenin, örneğin mına gelmektedir. RADAR, bir elektromanyetik radyo sin- mobiloskop” adını verdiği, 2-3 deniz mili uzakta bir gemi- alanda kullanımı hızlı bir şekilde artmıştır.
denizdeki bir geminin, göreceli konumunun yalinin havaya yayınlanması ve hedeften yansıyan sinyalin nin varlığını tespit edip bir zili çaldıran cihazın patentini
ve rotasının belirlenmesinde kullanılabilir”. dinlenmesi yoluyla çalışmaktadır [1]. almıştır.
10 11
