Page 72 - bilgem-teknoloji-dergisi-12

Büyük Veri BILGEM
TEKNOLOJI

Coğrafi bilgi sistemi(CBS) nedir?
Coğrafi bilginin bir sisteme dönüşebilmesi için Yakın dönemde Coğrafya,
her türlü coğrafi referanslı bilginin elde edilmesi, bilgisayarlar ile hesaplar yapan
depolanması, güncellenmesi, kullanılması, ana-
lizi ve görüntülenmesini sağlamak gerekir. Bunu kompleks bir bilim olmaya başladı.
da bilgisayar donanımı, yazılımı, ilgili personel Haritalama da arazide zaman
ve yöntemlerin bir arada toplanması ile yaparız. harcanan bir meslek olmaktan daha
Coğrafi bilgi sistemleri temelde bilgi sistemleri-
dir, ek olarak coğrafi referanslar içerir. çok, mekan ile ilgilenen birçok bilim
dalında uydu görüntüleri / drone
Coğrafi bilgi sistemi ve Coğrafi zeka ayrımı
Coğrafya bilgisayarlar (ki yaratıcılarının ana dili çekimleri kullanan ve kodlama, veri
olan ingilizcede “computer” yani hesaplayıcı analizi, süreç otomasyonu
olarak geçer) ile hesaplar yapan kompleks bir yapan bir iş alanı haline geldi.
bilim olmaya başlayalı çok olmadı. Haritalama
da arazide zaman harcanan bir meslek olmak-
tan daha çok, mekan ile ilgilenen birçok bilim
dalında olduğu gibi, uydu görüntüleri / drone çe- nılacağını düşünebiliriz. Ancak iş akışı tekrarla-
kimleri kullanan ve kodlama, veri analizi, süreç nan, örneğin bir market zincirinin şubelerinden
otomasyonu yapan bir iş alanı haline geldi. gün içinde aktarılan verileri saklamak ve saatlik

CBS ve coğrafi zeka farkı yakın zamanda oluş- satışlarının anlık haritada izlendiği bir sürece dö-
nüştürmek coğrafi zeka işidir.
maya başladı. Forbes’da 2019’da yayınlanan
“Geospatial Is Not GIS” makalesine göre CBS,
her zaman bir kimlik krizi yaşadı. CBS çalışan- Coğrafi zeka alanında büyük veri dediğimiz öl-
çekte sürekli akan veriyi üreten aktör ve uygula-
ları olarak tam anlamıyla ne işle ilgilendiğimizi
BATUTA PROJESİ anlatmakta zorlandık. Google Earth ve Haritalar maları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
 Coğrafi bilgi üretiminden ve paylaşımından
sayesinde ancak biraz olsun ne tür işler ile ilgi-
sorumlu ya da işlemlerinde konum kullanan ku-
lendiğimizi anlatabilir olduk.
rumlar
Coğrafi Büyük Veri Portalı CBS alanında, kartografik tasarım (harita gör-  Navigasyon, adresleme ve online haritalama
için yol, bina ve işletmelerin konumlarını üreten
selleştirme sanatı) veya analitik sonuçlar oluş-
firmalar
turmak için bilgisayar operatörü seviyesinde
masaüstü ve mobil uygulamalar kullanılıyor.  Mobil uygulamalarda GPS kullanan ve bilgiyi
Coğrafi zeka alanında, kartografik veya analitik kaydedebilen uygulamalar; Twitter, Instagram,
İbrahim Sarıçiçek – Başuzman Araştırmacı / BİLGEM YTE ürün akışları oluşturmak için kodlama kullanılı- mobil harita uygulamaları, Foursquare ya da
yor. Tanımlı tek bir iş için, örneğin orta büyüklük- kurumların kendi çözümleri için geliştirdiği GPS
Batuta Projesi, büyük coğrafi veri için saklama ve te bir kentteki mahalle bazında nüfus dağılımını kullanan tüm uygulamalar,
görselleştirme platformu oluşturulması amacıyla TÜBİTAK hesaplamak ve haritalamak için CBS’nin kulla-  Pos cihazları
 IoT cihazlar (akıllı ev çözümleri, araç takip ci-
BİLGEM bünyesinde hayata geçirildi. hazları, vb)
 Sensörler, beaconlar

atuta Uygulaması, coğrafi verinin saklan- kaya geçişin nasıl olduğunu özetlemekte fayda Coğrafi durum(geospatial) analizi ne işe yarar?
masını, kolay ulaşımı, yaklaşık 5 milyon var. Böylece projenin hangi sektörlerde ve hangi Coğrafi veriler kullanılarak farklı sektörlerde çe-
Bnoktanın ve binlerce çizgi ve poligonun konularda kullanıcılara fayda sağlayacağı daha şitli çözümler üretiliyor. Bunlara bazı örnekler
web üzerinde gösterimini ve farklı görselleştir- iyi anlaşılacaktır. verelim.
me metotlarıyla analiz edilmesini sağlayacak
şekilde tasarlandı. Ek olarak sayısal ve sözel Coğrafi bilgi nedir? Ulaşım örneği
bilgilerden grafikler üretmeyi, listeler oluştur- Coğrafi bilgi, yeryüzü üzerindeki doğal ve yapay Uber, mobil uygulama üzerinden araç çağrısı
mayı, en düşük, en yüksek, ortalama değerler detaylara ilişkin, belli bir referans sistemindeki yapılması ile ulaşım hizmeti sağlayan bir firma.
gibi istatistiki bilgilere ulaşmayı ve tüm bunları konum koordinatları ile ifade edilen mekansal Birçok ülkede faaliyet gösteriyor. Sürücülerde ve
izleme ekranlarından (dashboard) takip etmeyi veriler ve bunlara ait öznitelik verilerinden olu- kullanıcılarda mobil uygulama bulunuyor. Sürü-
sağlar. şur. Yani oturduğunuz binanın arazide kapla- cülerin kullandıkları uygulamadan araçların anlık
dığı geometri, bunun yanında binanın yaşı, kat
Projenin gelişme sürecini, coğrafi bilgi ve coğ- bilgisi, toplam daire sayısı gibi sözel bilgiler konum, hız, kullanımda ya da boşta bilgisi gibi
rafi bilgi sistemlerini açıklamak ve coğrafi ze- coğrafi bilgiyi oluşturur. veriler toplanıyor.

70 71