Page 24 - bilgem-teknoloji-dergisi-11

Yarı İletken Teknolojileri BILGEM
TEKNOLOJI

Yarı iletken teknolojisi, elektronik endüstrisine ara sa- si, bu amaca tipik bir örnektir. Güvenli ve sürdürülebilir
nayi malı üretmekte olup son kullanıcıya sunacağı bir bir haberleşme için kripto algoritmalarının donanım
ürünü yoktur. Dolayısıyla, elektronik sanayiinden önemli temelli gerçeklenmesi gerektiğinde, bu algoritmaların
miktarda yarı iletken bileşen talebi oluşması gerekmekte- milli tümdevreler ile üretilmesi en güvenli çözümdür.
dir. Buna karşılık teknolojiye erişim için gerekli ilk yatırım YİTAL bu görevi başarı ile yerine getirmektedir.
maliyeti çok yüksektir. Belirtilen durumdan dolayı maa-
lesef ülkemizde gelişmiş bir yarı-iletken sektörü bulun- Günümüzde devletin vatandaşa sunduğu hizmet, artık
mamaktadır. Üretim kapasitesi ve uygulanacak teknoloji kâğıt üzerinden akıllı kartlara geçmiştir. Dolayısıyla, yurt
yükseldikçe yatırım miktarı katlanarak artmaktadır. Düşük dışından temin edilen akıllı kartlardaki tümdevresi temin
kapasiteli yatırım yapılırsa, ölçek ekonomisi gereği ürün edilmesi, sunulan hizmetlerin güvenliği düşünüldüğün-
maliyeti yükseldiğinden ürünün rekabet şansı düşecektir. de önemli bir konudur. Tamamladığı projelerle akıllı kart
tümdevre tasarımları üzerinde uzmanlaşmış olan YİTAL,
Bir diğer önemli zorluk ise teknolojinin geliştirilebilmesi yurt dışından temin edilen ürünlere alternatif bir çözüm
ve devamı için çok sayıda iyi eğitimli personel ihtiya- sunmuştur. Bu kapsamda ülkemiz ve Kuzey Kıbrıs Türk
cı vardır. Ayrıca yarı iletken sektöründe teknoloji, başka Cumhuriyeti’nde kullanılan kimlik kartlarının bir kısmın-
hiçbir sektörde görülmeyen hızda yenilenmektedir. Her da, YİTAL tarafından tasarlanmış tümdevreler kullanıl-
yeni teknoloji, bir öncekinden daha yüksek performans- maktadır. Bu konuda özgün çözümler geliştirerek daha
ta tümdevre üretme şansı sunmaktadır. Bu durum çok yaygın etki oluşturmak amacıyla YİTAL, tasarım ekibini
yüksek rekabeti getirmekte ve yarı iletken sektöründeki güçlendirmiştir.
riskleri artırmaktadır. 2000’li yılların başında gelişmiş
teknolojiyi uygulayan 14 kadar firma faaliyet gösterirken Yarı-iletken devre elemanlarının günümüzdeki elektro-
günümüzde 7nm teknolojisi ile üretim yapan ancak iki nik cihazlarındaki maliyet payı %15 seviyelerindedir. Bu
firma bulunmaktadır. nedenle ülkemizdeki üreticiler, yüksek yatırım ve riskler
içeren yarı-iletken devre elemanı üretiminden uzak dur-
YİTAL, özel ihtiyaçlar için yerel endüstriye bir çözüm or- maktadırlar. Birim fiyatı makul seviyelerde olan yarı ilet-
Kripto ASIC (Uygulamaya özgü tümdevre-Application Specific Integrated tağı ve stratejik öneme sahip bir laboratuvar olarak öne ken bileşenlerin ve tümdevrelerin yurt dışından tedarik
çıkmaktadır. YİTAL Silisyum teknolojisi ile devre elemanı
edilmesi doğal bir sonuçtur. Elektronik sistemlerin per-
Circuit)’ler, YİTAL tarafından milli yetkinlikler kullanılarak ülkemize kazandırılmış üretme konusunda geliştirdiği üretim süreçleri ile saha- formansı, kullandıkları tümdevrelerin işlem hızı, bellek
ve kullanıma sunulmuştur. Günümüzde YİTAL’in kripto ASIC üretimi ve yeni ya/endüstriye ürün sunabilen 40 yıllık deneysel bir tec- kapasitesi gibi özellikler ile belirlenmektedir.
rübeye sahiptir. Bu birikim çekirdek olarak kullanılarak
teknoloji geliştirme çalışmaları, düzenli bir şekilde devam etmektedir. özgün teknolojilerimizle ülkemizde güçlü bir yarı iletken Rekabetçi bir üründe kullanılacak bir tümdevrenin yurt-
sektörü oluşturulabilir. YİTAL çalışanları olarak, teknik
açıdan başarılı ve güçlü pazarı olan tümdevrelerimizin dışından temini, standart tümdevrelerde olduğu gibi
kolaylıkla ve makul fiyatlarla olmayabilir. Bu duruma ek
Elde ettiği başarılarla YİTAL’in alt yapısı, 2000 yılında todedektör tasarımı ve üretimine de yönelmiştir. Bu kap- çeşitliliğini ve sayısını artırmak için çalışmalarımızı sür- olarak, eğer bu ürünler savunma sanayiinde kullanılacak
daha yüksek kapasitede tümdevre üretimi için yenilen- samda, fotodedektör teknolojisi ROKETSAN mühendis- dürmekteyiz. ise, tümdevrenin temini sürdürülebilirlik açısından daha
miş ve endüstriyel cihazlarla kuvvetlendirilmiştir. Var leri ile ortak çalışılarak geliştirilmiştir. 2012 yılından beri da yüksek riskler içerecektir. Günümüz şartlarında bir
olan çalışmalara ek olarak, UEKAE’nin desteklediği pro- fotodedektör üretimi YİTAL’de devam etmektedir. YİTAL’in Ülkemiz İçin Önemi şişe suyun değerini onun fiyatı belirlemektedir. Benzer
je ile YİTAL, 2002-2005 yılları arasında 0.7 µm CMOS
üretim sürecini geliştirmiş ve kripto ASIC (Uygulamaya YİTAL 2014 yılında SSB Ar-Ge Dairesi’nin desteğiyle, YİTAL olmasa ne olurdu? Ülkemiz için stratejik önemi durum tümdevrelerin değeri için de geçerlidir. Dolayısıyla
özgü tümdevre- Application Specific Integrated Cir- 0.25 µm SiGe:C BiCMOS Hücre Kütüphanesi Geliştiril- nedir ve YİTAL’in geliştirdiği ürünler, hâlihazırda hangi savunma sanayiinde kullanılacak bir tümdevre ile ticari
cuit) üretimine uygulamıştır. Bu çalışmalar sayesinde mesi Projesi’ne başlamıştır. 2018 yılında proje hedefle- alanlarda kullanılmaktadır? kullanıma sunulan bir tümdevrenin durumu ve değeri bir-
kripto ASIC’ler milli yetkinlikler kullanılarak ülkemize YİTAL, yurtdışından temini edilmesi anlamlı ve güvenli birinden farklı olacaktır; tıpkı bir şişe suyun değerinin çöl
kazandırılmış ve kullanıma sunulmuştur. Günümüzde rine uygun (F :125GHz ve BV :1.7V) SiGe HBT süreci olmayan tümdevreleri tasarlamak ve üretmek amacıyla şartlarında farklı olduğu gibi. Bu gibi durumlarda yerel
CE0
t
YİTAL’in kripto ASIC üretimi ve yeni teknoloji geliştir- başarı ile geliştirilmiş ve tekrarlanabilirliği kanıtlanmıştır. çalışmalarını sürdürmektedir. Milli kripto algoritmaları iş- endüstriye bir çözüm ortağı olarak YİTAL, stratejik öne-
me çalışmaları, düzenli bir şekilde devam etmektedir. 2019 yılında bu sürece uygun 0.25 µm CMOS süreci ge- leyen tümdevrelerin tasarımını ve üretimini gerçekleme- me sahip bir kurum olarak öne çıkmaktadır.
Belirtilen çalışmalara ek olarak YİTAL Tasarım Bölümü, liştirilmiştir. Devamında bu iki üretim bandı birleştirilerek,
Avrupa Birliği (AB) 6. Çerceve Programı’nca destekle- SiGe BiCMOS teknolojisi ile RFIC tümdevrelerin ülke için-
nen SCARD isimli projede görev almış, yan kanal ana- de gerçeklenmesine başlanmıştır. Devam etmekte olan
lizlerine dayanıklı tasarım tekniği kullanarak başarılı projenin yürütücülüğünü ASELSAN REHİS, projedeki RF
tasarımlar gerçeklemiştir. Tümdevre tasarım ve proses tasarım kiti (PTK) hazırlama

2006 yılına gelindiğinde ise YİTAL, TÜBİTAK tarafın- iş paketlerini ise MKR-IC firması yapmaktadır.
dan desteklenen Ulusal Akıllı Kart Tümdevresi Tasarım
Projesi’ne başlamıştır. YİTAL tarafından tasarlanıp As- Ülke olarak yarı iletken teknolojilerinde neredeyiz,
ya’daki üretim evlerine ürettirilen akıllı kart tümdevre- neler yapıyoruz?
leri, Bolu’da 20.000 adet dağıtılarak sahada başarısını Yarı iletken teknolojisi diğer teknolojilerle kıyaslandı-
kanıtlamıştır. Günümüzde kullanıma geçen kimlik kart- ğında günlük yaşantımıza en fazla etkiyi oluşturmuş-
larımızda YİTAL tarafından tasarlanan Akıllı Kart Tüm- tur. Tranzistorun keşfi, tüm sektörleri (Haberleşme,
devreleri bulunmaktadır. Ulaşım, Sağlık, Gıda, Savunma, Eğitim ve diğerleri) kök-
ten değiştirmiştir ve sonuç olarak yaşadığımız dönem,
Takip eden 2007-2010 yılları arasında YİTAL, ASIC için
24 V CMOS teknolojisinin geliştirilmesinin yanı sıra, fo- bilgi çağı olarak adlandırılmıştır.

22 23