Page 41 - bilgem-teknoloji-dergisi-8

Blokzincir BILGEM
TEKNOLOJI

Blokzincirde

GÜVENLİK VE MAHREMİYET

Verilerin dağıtık olarak tutulması fikri, merkezi
yapılaşmanın sakıncalarını ortadan kaldırsa da Dr. Muhammed Ali BİNGÖL - Başuzman Araştırmacı / BİLGEM UEKAE

güvenlik ve mahremiyetle ilgili potansiyel sorunları eleneksel finansal sistemler, özellikle günümüz bilgiler, maaş ödeme dönemlerinde herkes tarafından
da beraberinde getirmektedir. bankacılık sistemi, merkezi yetkili otoriteler, gözlenebilecektir. Gerçek hayattan bir örnek vere-
Garabulucular ve benzeri üçüncü kişilerin tesis cek olursak, 06 Eylül 2019 tarihinde blokzincir
etmekte olduğu “güven” olgusuna dayanmaktadır. üzerinde gerçekleştirilmiş en yüksek değerli para
Bitcoin manifestosu ile birlikte, bu merkezi güven transferi duyuruldu. Bu transfer 94.504 BTC olarak
olgusu yerine adem-i merkeziyetçi (decentralized) gerçekleştirilmiş ve o tarihte yaklaşık 1 milyar dolar
bir yapı olan blokzincir teknolojisi ortaya çıkmıştır. seviyesinde bir transfere tekabül etmekteydi.
Böylece dağıtık ağ yapısı sayesinde, blokzincir üzerinde
gerçekleştirilen işlemlere ait kayıtların tek bir merkezde Günümüzdeki hemen hemen
tutulması yerine, herhangi bir merkezi yetkiye sahip bütün kripto paralardaki blok-
olmayan düğümler tarafından kayıt altına alınması zincir yapılarında, kişilerin Güncel verilere
sağlanmıştır. gerçek kimlikleri para transferi göre yaklaşık
sürecinde kullanılmaz. Bunun
Blokzincirler, bu karakteristiği ile güvenin esas tutulduğu yerine kullanıcılar, sistemden 2350’ye yakın kripto
pek çok sektörü ve iş süreçlerini derinden etkilemiş ve aldıkları “sözde isim” bilgisi para bulunmaktadır
birçok uygulamanın tekrar bu mantık ile kendini gözden (pseudonym) ile para transferi
geçirmesine neden olmuştur. Verilerin dağıtık olarak yaparlar. Doğal olarak akıllara ve bunların yalnızca
tutulması fikri, merkezi yapılaşmanın sakıncalarını sözde isim kullanılmasının 65’i mahremiyet
ortadan kaldırsa da güvenlik ve mahremiyet ile ilgili mahremiyeti sağlayıp sağla-
potansiyel sorunları da beraberinde getirmektedir. mayacağı gelmektedir. 2011 sağlama hedefi ile
yılından itibaren yapılan çalış-
Blokzincirde Mahremiyet malar göstermiştir ki eğer ortaya çıkmıştır.
Güncel verilere göre yaklaşık 2350’ye yakın kripto para belirli bir sayının üzerinde
bulunmaktadır ve bunların yalnızca 65’i mahremiyet bir yoğunlukla para transferi
sağlama hedefi ile ortaya çıkmıştır. Ayrıca bütçe olarak yapılıyorsa, transfer işlemi grafikleri üzerinde analizler
mahremiyet sağlamayı hedefleyen kripto paralar yapılarak para transferleri takip edilebilmektedir. Ayrıca
toplam bütçenin yalnızca %0,8’ ini oluşturmaktadır. Bu bazı diğer sosyal mühendislik çalışmaları sayesinde,
kripto paraların da mahremiyet özelliklerini tam anlamı transfer yapan kişilerin kimliklerine kadar ulaşılabildiği
ile karşıladığını söylemek oldukça güçtür. gösterilmiştir. Şekil 1’de de örnek bir transfer işlemi
grafiği gösterilmiştir.
Mahremiyetle ilgili literatüre baktığımızda üç önemli
unsur karşımıza çıkmaktadır: Transfer edilecek
paranın miktarı, gönderici bilgisi ve alıcı bilgisi.
Günümüz bankacılık sistemlerinde bir para transferi
işlemi yalnızca gönderici alıcı ve merkezi yapı olan
banka tarafından gözlenmesine karşın, mahremiyet
sağlamayan örneğin bir kripto para transferinde ise
herkes tarafından izlenebilmektedir.
Bunu bir örnekle ifade edecek olursak: merkezi finansal
sistem yerine, merkezi olmayan blokzincir tabanlı
bir sistem getirdiğimizi ve günlük tüm işlemlerin
blokzincir tabanlı yapılar üzerinden yapıldığını hayal
edelim. Bir firmanın ya da kurumun, maaşları blokzincir
tabanlı bir para ile ödediğini düşünelim. Bu durumda,
bu firmanın kaç çalışanının olduğu, çalışanlara hangi
ücret aralıklarında maaş ödendiği gibi istatiksel Şekil 1- Örnek bir transfer işlemi grafiği

38 39