Page 6 - bilgem-teknoloji-dergisi-6

Milli İşletim Sistemi; PARDUS

"PARDUS adı, Anadolu Parsının Latince adı olan Panthera Pardus Tulliana’dan esinlenerek
seçildi. Anadolu Parsı, özgür bir hayvan olarak bilinir. Güçlü, çevik ve esnektir. Ancak
nesli tükenmiştir. 2003’den bu yana ülkenin genç parsları*, PARDUS’u tekrar canlandırmak
ve bilişim arenasının hakimi yapmak için elele veriyorlar."

İşletim sistemi; bilgisayarların ana ve yan belleklerinin en verimli biçimde kullanılmasını, çevre donanımlarıyla bilgisayar arasındaki iletişimi,
işlemlerin ve akış işinin yönetilmesini, dosya sistemlerinin oluşturulmasını ve yönetilmesini, çeşitli hizmet ve uygulama programlarının çalıştırılmasını
sağlayan bir programlar topluluğudur.

Günümüzde kullanılan işletim sistemlerinden birinci grubu oluşturan lisanslı sistemler, kullanım hakkı için ödeme yapılması gereken sistemlerdir.
Kaynak kodları kapalıdır. İkinci grubu oluşturan, geliştirilmesine 1990’ların başında başlanan açık kaynaklı yazılımların ayırt edici özelliği ise kullanıcının
bir bedel ödemek zorunda olmaması ve yazılımı değiştirme özgürlüğünün bulunmasıdır. Açık kaynak kodlu yazılımlar, uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve
güvenlidir. Her alanda çözümler sunarak, yazılım tekellerine karşı tüketiciye seçenekler sunar. Ücretli yazılımların aksine, işlediğiniz ve sakladığınız
bilgilerin hangi aşamada ne tür işlemden geçtiğini bilirsiniz. Almanya, İspanya, Meksika, Brezilya, Çin, Kore, Hindistan gibi birçok ülke, kamu kurumlarında
açık kaynak kodlu yazılımlarının kullanımını benimsemiş ve bilgi toplumu stratejilerin bir parçası haline getirmişlerdir. Avrupa Birliği, UNESCO, Dünya
Bankası gibi kuruluşlar güvenlik ve tasarruf gibi gerekçelerle açık kaynak kodlu yazılımları önermektedir.
Milli işletim sistemimizi (PARDUS) geliştirme vizyonumuz, ülkemize bağımsızlık, güvenlik ve tasarruf sağlamak, yerel bilgi birikimi oluşturarak bilişim
alanında yurtiçi katma değeri yükseltmek ve geliştirdiğimiz ürünlerde kullanılan sistemleri kontrol altında tutabilmektir. Çalışmalarımız sırasında
uyguladığımız stratejimiz ise, PARDUS’un ülke içinde yaygın kullanımını sağlamak, çalışmalarda sürekliliği temin için gerekli organizasyon yapısını
kurmak, teknolojik gelişmeler ve kullanıcı ihtiyaçlarını izleyerek sistemi sürekli geliştirmektir.
PARDUS, Linux temelli bir açık kaynak yazılımdır. Türkçeyi tam olarak destekler. Kurulumu ve kullanımı kolaydır.

TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde yer alan UEKAE, milli işletim sistemi çalışmalarını Mart 2003 yılında Başbakanlık tarafından yayınlanan bir genelge
ile görevlendirilme sonucu başlatmıştır. 2005 yılında ilk çalışan CD, 2006 yılı başında ise PARDUS-1 çıkarıldı. 2007-2008 ve 2009‘da PARDUS’un yeni
sürümleri kullanıma sunuldu. Bu yılın başında PARDUS 2011ve 2011 Kurumsal Beta sürümleri yayınlandı.

PARDUS çalışmaları 2009 yılından itibaren, başlangıçta mütevazi bir bütçe ile DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) tarafından desteklenmeye başladı.
Bu destek 2010 ve 2011 yıllarında artarak devam etmektedir.
PARDUS’un ilk kurumsal sürümü 2007’de çıktı. İlk defa, bir Milli Savunma Bakanlığı projesi kapsamında, ASAL’ın 600 şubesindeki 7500 bilgisayar
üzerinde kullanıldı ve sorunsuz olarak kullanılmaya devam etmektedir. 2008 başında RTÜK için geliştirilen büyük kapsamlı bir proje de 750 terabaytlık
bir veri deposu da yine PARDUS üzerinden çalıştırılmaktadır.
Bu yıl, yapılan sözleşmeler kapsamında ağ geçitlerini PARDUS işletim sistemi üzerinden çalıştırma çalışmaları devam etmekte ve bazı kurumların
doküman yönetim sistemi tamamen PARDUS üzerinde düzenlenmektedir. Bunun haricinde TÜBİTAK enstitülerinde geliştirilen bütün projelerde PARDUS
işletim sistemi kullanılmaktadır. Buna ek olarak PARDUS’a geçişte hazırlık aşamasında bulunan birçok kurum ile çalışmalar devam etmektedir.

PARDUS milli işletim sisteminin kullanımı kendi etrafında bir PARDUS ekosistemini şekillendirmektedir. Bu eko sistem içinde; üniversiteler, PARDUS
göç ortakları, donanım ortakları, yazılım ortakları, eğitim kurumları ve PARDUS camiaları yer almaktadır.
Hedeflerimizde, her ilde en az bir PARDUS göç ortağı, 50 üniversite ile ortak proje, 250 gönüllü geliştirici ve 1500 pars yetiştirmek var. 2013 yılında
kamuda kurumsal alımların %10’unu karşılamak, böylece ülkeye 50 milyon doların üzerinde bir getiri sağlamak diğer bir hedefimiz. Cumhuriyetimizin
100. yılı olan 2023 yılında ise tüm kamuda PARDUS kullanımını ve küresel rekabete çıkmayı hedefliyoruz.
Telekomünikasyon, yazılım ve donanım alt başlıklarından oluşan Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) pazarının 2011 yılında da 1,7 trilyon dolarlık
büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Yazılım alt başlığının bir bileşeni olan işletim sistemlerinin 2007 yılındaki pazar büyüklüğü 29 milyar doların üzerindedir.
BIT pazarı büyüklüğü giderek artmakta, rekabet de aynı oranda kızışmaktadır. Doğal olarak, piyasaya önce girmiş firmalar, özellikle bu alandaki
çok uluslu firmalar, çeşitli ülkelerde hakim oldukları pazarları kaptırmamak için her türlü mücadeleyi vermektedirler. Bunun sebebi bu tür firmaların
bir kere geliştirdikleri ürünleri, çeşitli ülkelere veya aynı ülkedeki farklı kurum ve bireysel kullanıcılara yıllarca mükerrer olarak satabilmeleridir. Ayrıca
kullanıcılar, ilk ödedikleri faturanın %25-30 gibi bir bedeli her yıl, güncelleme, bakım-onarım, eğitim adı altında ödemeye devam ederler.

Buna ilaveten, pazara yeni üreticilerin girmesi, ülkelerin kendi sistemlerini başarılı bir şekilde geliştirmesi ve ihraç etmesi durumunda, sadece
kendi ülkelerinde değil, diğer ülkelerde de rekabet gücü kazanmalarına neden olabilir ve pazara ilk girmiş firmalar için pazar kaybı anlamına gelir.
Bu nedenle sektörde yapılanmış firmalar, ülkelerin özgün sistemlerini geliştirmelerini istemezler.
PARDUS’un gelişmesini ve sürdürülebilir olmasını sağlamak, yaygın bir şekilde dağıtımını ve kullanımını desteklemek; TÜBİTAK BİLGEM’in yukarıda
bahsettiğimiz bu önemli alandaki öncelikli ödevidir. Bunun yanı sıra, ulusal bir bilinç oluşturmak için tüm kamu kurumlarında ve özellikle Milli Eğitim
Bakanlığı ve okullarda PARDUS kullanımı özendirilmeli ve desteklenmelidir. PARDUS, teknolojik bağımsızlık anlamında hepimizin sahip çıkması gereken
en önemli projelerden biridir.
Bu sayıdaki yazımı sonlandırırken tüm mesai arkadaşlarım adına siz değerli okurlarımıza saygılarımı sunar, keyifli okumalar dilerim.

Mehmet Önder YETİŞ
Merkez Başkanı
*Pars: PARDUS Milli İşletim Sistemi için çalışan ülkemizin genç aydın çocukları, fotoğraftakiler ve niceleri.

4 5