Page 132 - bilgem-teknoloji-dergisi-4

Asım ALTUNBAŞ Duran LEBLEBİCİ

TESTAŞ özel teşebbüs mü, devlet zamana kadar yetişmiş olsaydı bizden İnce'in bir olumlu bir de olumsuz katkısı olumlu olarak değerlendirildiği sırada
kurumu muydu? birşeyler isteyecekti, biz de onlara destek olmuştur. Olumlu katkısı şudur; NATO Nejat Bey MAM'dan ayrılıp ODTÜ'ye
verecektik. Fakat TESTAŞ bir türlü ayağa SfS programı NATO'nun fukara üyelerine gitme kararı aldı veyahut öyle bir durum
Devlet kurumu. Bu kuruluşun
Amerika’daki Exar firmasından aldığı kalkamadı ve dolayısıyla kurulan bize, Yunanistan ve Portekiz'e proje ortaya çıktı. Bunun üzerine o projenin
know-how bu bağlantı üzerinden bize de laboratuvar amaçsız bir duruma düştü. O destekleri veriyordu. Fakat bu verdikleri bütçesinin yarısını Ankara'ya aktardı.
verildi. Ve bunun yanısıra İslam Kalkınma kurulan altyapıyı ve kadroyu proje destekleri genellikle yerel sorunların Başlangıçta gerek MOS tümdevre tasarımı
Bankası'ndan 1.500.000 dolarlık bir kredi değerlendirmek amacıyla bazı çözülmesine yönelik desteklerdi. İleri gerekse üretimi YİTAL bünyesinde
kullanma imkanı ortaya çıktı. girişimlerimiz oldu. Bunlardan en teknoloji desteği verme gibi bir adetleri planlanmışken tasarım Ankara'da
önemlisi şudur. ASELSAN telsizler yoktu. Nejat Bey'in katkısı NATO'da ODTÜ'de, üretim Gebze'de olacak şekilde
TESTAŞ Amerika'dan "know-how"ı nasıl üretiyordu o yıllarda. Bu telsizlerde de gerektiğinde bağırarak-çağırarak ikiye bölündü.
elde etmiş? Türk mühendislerini mi bayağı pahalı yüksek frekans güç Türkiye'ye ileri teknoloji alanında bir proje
Coğrafi uzaklığın yanı sıra biri MAM
göndermişler? transistörleri kullanılıyordu. ASELSAN'la verilmesini sağlamak olmuştur. Bu çok biri ODTÜ olmak üzere kurum ayrılığı
Amerika'da çeşitli firmalarla görüşerek temas kurduk. önemli bir başlangıç katkısıdır. Olumsuz da ortaya çıktı. İşinizi oldukça
bir know-how anlaşması yapmak istemişler Bu transistörler yurtdışından alınıyor katkısı ise şudur; bu proje NATO'da zorlaştırmış olmalı.
ve sonunda Exar firmasıyla mutabık değil mi?
kalmışlar. O tarihte Exar'in başında bir
Türk vardı; Alan Bekir Grebene. Firmanın Gayet tabi. En çok kullanılan güç
kurucularından biri aynı zamanda. Meblağı transistörlerinden birkaç örnek istedik.
hatırlamıyorum ama lisans, bayağı iyi bir Onları inceledik, üzerinde çalıştık ve güç
paraya TESTAŞ tarafından alınmış. O transistörlerini yapmaya karar verdik.
tarihte geçerli olan teknoloji bipolar Deneme üretimleri yaptık, denemeleri
teknolojisiydi, henüz MOS teknolojisi için ve başarılı olduğu takdirde üretimleri
Silisyum nitrür ve polisilisyum depolama (LPCVD) cihazı. yaygınlaşmamıştı. Ve TESTAŞ'ın YİTAL'de yapılsın diye yaptığımız örnek
Ankara'daki fabrikasının amacı da öncelikli üretimlerini ASELSAN'a gönderdik. Yalnız
elektronik sanayinin Türkiye’de kuruluşu Sonra devam ediyor ve diyor ki; olarak Türkiye elektronik sanayiinde bu diyalog sağlıklı gelişmedi. Burada şöyle
ve gelişmesi ile ilgili olarak bir dizi “Duran Bey ve Fikret Bey (Fikret Yücel) kullanılan transistör ve entegre devrelerin birşey vardır. Bizde genellikle bu tür yüksek
sohbetler düzenlemişti. Her seferinde 3- Önder'i önermeseler (Önder Yetiş’i Türkiye'de yapılmasıydı. YİTAL’in kuruluş teknoloji ürünlerinin Türkiye'de iyi bir
5 kişi bir araya geliyordu. Herkes hatıratını kastediyor) ve Önder’in çabaları olmasa çalışmaları 3 sene içerisinde tamamlandı şekilde yapılacağına pek ihtimal verilmez.
anlatıyordu. Bütün bunlar EMO tarafından bugün belki YİTAL kapanacak ve ortada ve 1983 yılının Nisan ayında ilk deneme Şöyle söyliyeyim, zamanın ASELSAN genel
iki cilt halinde yayınlandı. Bu kapsamda UEKAE de olmayacaktı.” üretimini başarıyla tamamladık. Bu müdür yardımcısıyla diyalog kurarak bu
MAM’ın o dönemki başkanlarından biri dönemde halen Yeditepe Üniversitesi'nde işi başlatmıştık. Ama o ekip bizim kadar
olan Ömer Kaymakçalan’dan da görüş Bu da o yıllarda sorumluluk almış bir olan Prof. Dr. Uğur Çilingiroğlu heyecanla seferber olmadı. Biz bir örnek
istemişler. Ömer Bey –kulakları çınlasın- yöneticinin yıllar sonra yaptığı bir mikroelektronik alanında yurtdışında yapıyoruz, gönderiyoruz; "Yahu şunu bir
konu ile ilgili görüşlerini yazı olarak değerlendirme. doktorasını yapmış genç bir doçentti. Bu ölçeyim, deneyeyim" denmedi, kısacası
göndermiş. YİTAL'le ilgili olarak şöyle Direkten dönmüş açıkçası YİTAL. Çok ilk aşamada Uğur Çilingiroğlu'yla beraber film koptu.
diyor: “İşi bilenlerin değerlendirmesiyle net ve çarpıcı olarak açıklamış. çalıştık. Daha sonra Uğur ayrıldı, Belki bu transistörleri sizden tedarik
oldukça ucuza kurulmuş başarılı bir yurtdışına gitti. Bir süre sonra YİTAL'deki etselerdi herşey çok daha farklı olabilirdi.
birimdi. Ancak ben geldiğimde işletilmesi İTÜ'de 1970'lerin başında çok ekonomik ekibe Prof. Dr. Atilla Ataman dahil oldu.
için gerekli işletme sermayesi yoktu. olarak bir laboratuvar kurduk ve bu Yakın zamana kadar Atilla'yla beraber Olabilirdi. İlk yapılan transistörler gayet
Dışarıdan proje de alınamıyordu ve laboratuvarda MOS transistörleri başarıyla devam ettirdik. güzel çalışıyordu. Bu arada YİTAL sürekli
elemanlarının büyük bir kısmı da gerçekleştirmeye başladık. Burdaki başarı para harcıyor. Laboratuvarın ayakta
ayrılmıştı. Ankara’daki üniversite zaten bu alana girmeye niyetlenmiş olan YİTAL'in kuruluşunda kaç kişiydiniz? kalması için devamlı azot kullanması lazım,
çevrelerinde ve TÜBİTAK Başkanlığı'nda Marmara Araştırma Merkezi (MAM) YİTAL'in kuruluşunda danışman olarak oksijen kullanması lazım, elektrik
YİTAL’in eski teknoloji olduğu, işe Elektronik Bölümü'nden bir teklif ben ve Uğur'dan başka 3 tane yeni mezun harcanıyor. "Kapatsak mı?" düşünceleri
yaramadığı ve mali yük olduğu söyleniyor, gelmesine yol açtı. Lütfullah Ulukan ve öğrencimiz vardı, bu kadardık. Bir de ortaya çıkmış. Bir taraftan da biz bu
kapatılmasını teklif edenler bulunuyordu. rahmetli Yılmaz Tokad benden kurmayı bizim kürsünün maharetli bir teknisyeni birikim, altyapı boşa gitmesin diye yeni
O zamanki Tübitak başkanı Kemal Gürüz planladıkları yarıiletken teknolojisi vardı, Allah rahmet eylesin, Hamdullah arayışlara girdik. Yeni ve hızlı bir gelişme
bile bana YİTAL’i kapatmaktan laboratuvarı için yardımcı olmamı istediler. Örentel. Hamdullah laboratuvarın içine giren MOS tümdevre ve transistör
bahsetmişti.” 1980 yılı başında MAM'a bu projenin altyapısının kurulmasında, boruların teknolojisini kazanmak üzere bir faaliyet
yürütücüsü olarak gittim. Danışman olarak başlattık. Bu faaliyeti desteklemek için de
Şimdi burada Ankara diyorum ya; Ankara haftada 2 gün devam ediyordum. YİTAL’in döşenmesinde, aletlerin monte o zaman NATO'nun Science for Stability
tuhaftır. Bu hükmü vermiş olanların planlamasında bir başka yön daha vardı. edilmesinde falan olağanüstü bir (SfS) programı vardı. Bu programa maddi
herhangi birinin gelip de YİTAL’i O da Ankara'da kurulmakta olan TESTAŞ performans göstermiştir. Çok emekleri, destek almak için başvurduk. Bu desteğin
gördüğünü hatırlamıyorum. Yani YİTAL transistör ve entegre fabrikasının Ar-Ge katkıları vardır. 1983'te dediğim gibi biz kazanılmasında o zamanki Marmara YİTAL'de üretilen bir CMOS tümdevresi.
nasıldır, ne yapılıyor. birimi olarak planlanmıştı. üzerimize düşeni yaptık. TESTAŞ o Araştırma Merkezi başkanı Prof. Dr. Nejat

130 Sayı 04 Eylül-Aralık 2010 http://www.uekae.tubitak.gov.tr/ 131
·